Türkiye de özel sa l k kurulu lar nda bir tutundurma faaliyeti olarak reklam n hukuki boyutu üzerine bir ara t rma

Transkript

1 ABMYO Dergisi. 23, (2011) (99-108) Türkiye de özel salk kurulularnda bir tutundurma faaliyeti olarak reklamn hukuki boyutu üzerine bir aratrma Özet 1 stanbul Aydn Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ürün Yönetimi / Pazarlama Bölümü Doktora Örencisi, stanbul, Tel: , e-posta: yuksekbilgili@gmail.com Zeki YÜKSEKBLGL 1 Türkiye de özel salk kurulularnn reklam faaliyetleri birçok yönetmelik ile düzenlenmektedir. Bu çalma, uygulamada özel salk kurulularnn reklam faaliyetlerinin düzenlenmesinde kullanlan yönetmelikleri ortaya koymay amaçlamaktadr. Ayrca, bu çalmada, yönetmeliklerde reklam ile ilgili yasaklanan eylemler ve izin verilen ekiller ayr ayr incelenmitir. Anahtar Kelimeler: Özel salk kurulularnda reklam, Tutundurma, Reklam hukuki boyut, Reklam hukuku A study on legal dimension of advertisement as a promotion activity at private health care providers in Turkey Abstract The advertisement activities of private health care providers in Turkey are being regulated by many by-laws. This study focuses on introducing the by-laws that regulate the advertisement activities of private health care providers. Also, in this study, the restricted acts and allowed forms of advertisement in these by-laws are being examined separately. Keywords: Advertisement at private health care providers, Promotion, Legal dimension of advertisement, Advertisement law Giri Pazarlama; kiisel ve örgütsel amaçlara ulamay salayacak deiimleri (dei-tokuu) gerçekletirmek üzere; fikirlerin, çözümlerin, mallarn ve hizmetlerin gelitirilmesi, fiyatlandrlmas, datlmas ve tutundurulmas için yaplan iletme faaliyetleri sistemi olarak tanmlanabilir (slamolu, 2006). Pazarlamadaki en temel kavramlardan biri de, 4P olarak bilinen 99

2 Türkiye de özel salk kurulularnda bir tutundurma faaliyeti olarak reklamn hukuki boyutu üzerine bir aratrma pazarlama karmasdr. Pazarlama karmas, pazarlamann amaçlarn yerine getirebilmek için, iletmenin denetimi altnda bulunan bileenleri ifade eder ve ürün (product), fiyat (price), datm (place) ve tutundurmadan (promotion) oluur. Bu karmadaki unsurlar birbiriyle ilikilidir ve belli bir dereceye kadar birbirlerine bamldr (Öztürk, 2010). 4P çerçevesi, pazarlamaclarn, ürün ve onun özellikleri hakknda bir karar vermelerini, fiyat saptamalarn, ürünlerin datmn nasl yapacaklarna karar vermelerini ve ürünlerin tantm için bir yöntem seçmelerini ister (Yüksekbilgili, 2009). Üretilen ürün veya hizmetlerin pazarlama organizasyonlaryla tantm ve bilgilendirme çalmalar olarak tanmlanabilen tutundurma faaliyetleri, be geni snfta toplanr. Bunlar; reklam, sat promosyonu, halkla ilikiler, sat ekibi ve dorudan pazarlamadr (Kotler, 2000). Bu çalmann konusu olan reklam ise, Amerikan Pazarlama Birlii nin tanmna göre, herhangi bir ürünün, hizmetin ya da düüncenin bedeli ödenerek ve bedelin kim tarafndan ödendii anlalacak biçimde yaplan ve kiisel satn dnda kalan tantm eylemleridir (Meral, 2006). Mevzuat Türkiye de T.C. Salk Bakanl nn belirledii salk kurulular ile ilgili yasa ve yönetmelikler, T.C. Salk Bakanl nn web sitesinde de listelendii srasyla aadaki gibidir: CE Uygunluk aretinin Ürüne litirilmesine ve Kullanlmasna Dair Yönetmelik Acil Salk Hizmetleri Yönetmelii Aday Memurlarn Yetitirilmesine Dair Genel Yönetmelik Afetlere likin Acil Yardm Tekilat ve Planlama Esaslarna Dair Yönetmelik Az Ve Di Sal Hizmeti Sunulan Özel Salk Kurulular Hakknda Yönetmelik Aile Hekimlii Pilot Uygulamas Hakknda Yönetmelik Aile Hekimlii Pilot Uygulamas Kapsamnda Salk Bakanlnca Çaltrlan Personele Yaplacak Ödemeler Ve Sözleme artlar Hakknda Yönetmelik Aile Hekimlii Uygulama Yönetmelii Akupunktur Tedavisi Uygulanan Özel Salk Kurulular le Bu Tedavinin Uygulanmas Hakknda Yönetmelik Ambulans Hizmetleri Yönetmelii Atama Nakil Yönetmelii Atama ve Nakil Yönetmelii Ayakta Tehis ve Tedavi Hizmeti Sunulan Özel Salk Kurulular Hakknda Yönetmelik Bakanlklar ve Babakanlk Bal Kurulular Avrupa Birlii Uzman Yardmclna Giri ve Avrupa Birlii Uzmanl Yeterlik Snavlarnn Usul ve Esaslar Hakknda Yönetmelik Babakanlk Kriz Yönetim Merkezi Yönetmelii Beeri Tbbi Ürünler Bilimsel Danmanlk Kurulu ve Komisyonlarnn Kurulu ve Görevleri Hakknda Yönetmelik 100

3 Z. Yüksekbilgili Beeri Tbbi Ürünler malathaneleri Yönetmelii Beeri Tbbi Ürünlerin Tantm Faaliyetleri Hakknda Yönetmelik Bulac Hastalklar Sürveyans Ve Kontrol Esaslar Yönetmelii Ceza Muhakemesinde Beden Muayenesi, Genetik ncelemeler ve Fizik Kimliin Tespiti Hakknda Yönetmelik Devlet Memurlarnn Tedavi Yardm ve Cenaze Giderleri Yönetmelii Disiplin Amirlii Yönetmelii Di Protez Laboratuvarlar Yönetmelii Di Protez Teknisyenlii Meslek Belgesi Verilmesi Hakknda Yönetmelik Diyaliz Merkezleri Hakknda Yeni Yönetmelik Doal Mineralli Sular Hakknda Yönetmelik Döner Sermayeli Kurulular hale Yönetmelii Eitim Personelinin Nitelik ve Seçim Esaslar Hakknda Yönetmelik Evde Bakm Hizmetleri Sunumu Hakknda Yönetmelik Fizyoterapi Ve Bunlara Benzer Müesseseler Hakknda Nizamname Genetik Hastalklar Tan Merkezleri Yönetmelii Güzellik ve Estetik Amaçl Salk Kurular Hakknda Yönetmelik Halk Sal Alannda Haerelere Kar laçlama Usul ve Esaslar Hakknda Yönetmelik Halkn Salk Eitimi Yönetmelii Hasta Haklar Yönetmelii Hiperbarik Oksijen Tedavisi Uygulanan Özel Salk Kurulular Hakknda Yönetmelik lkyardm Yönetmelii nsan Doku ve Hücreleri ile Bunlarla lgili Merkezlerin Kalite ve Güvenlii Hakknda Yönetmelik nsani Tüketim Amaçl Sular Hakknda Yönetmelik n-vitro (Vücut Dnda Kullanlan) Tbbi Tan Cihazlar Yönetmelii yi Laboratuvar Uygulamalar Prensipleri ve Test Laboratuvarlarnn Belgelendirilmesine Dair Yönetmelik yi Laboratuvar Uygulamalarnn Denetlenmesi ve Çalmalarn Kontrolüne Dair Yönetmelik Kadro hdas, Serbest Brakma ve Kadro Deiiklii ile Kadrolarn Kullanm Usul ve Esaslar Hakknda Yönetmelik Kaltsal Kan Hastalklarndan Hemoglobinopati Kontrol Program le Tan ve Tedavi Merkezleri Yönetmelii Kamu Kurum ve Kurulularna Açktan Kura ile Atanacak Baz Salk Personelinin Atama Esas ve Usullerine likin Yönetmelik Kamu Personeli ve Bunlarn Emeklilerinin Yurt Dnda Tedavilerine likin Yönetmelik Kan Ürünlerinin Ruhsatlandrlmasna Dair Yönetmelik 101

4 Türkiye de özel salk kurulularnda bir tutundurma faaliyeti olarak reklamn hukuki boyutu üzerine bir aratrma Kanser Erken Tehis ve Tarama Merkezleri Yönetmelii Kanser Kayt Merkezi Yönetmelii Kaplcalar Yönetmelii Kaplcalar Yönetmelii Kozmetik Yönetmelii Kozmetik Yönetmelii Madde Bamll ve Tedavi Merkezleri Yönetmelii Mal Bildiriminde Bulunulmas Hakknda Yönetmelik Mal Bildiriminde Bulunulmas Hakknda Yönetmelik Mezarlk Yerlerinin nas ile Cenaze Nakil ve Defin lemleri Hakknda Yönetmelik Nüfus Planlamas Hizmetlerini Yürütecek Personelin Eitimi. Görev, Yetki ve Sorumluluklar Hakknda Yönetmelik Nüfüs Planlamas Hizmetlerini Yürütme Yönetmelii Optisyenlik Müesseseleri Hakknda Yönetmelik Organ Ve Doku Nakli Hizmetleri Yönetmelii Ortez-Protezleri Ismarlama Olarak Üreten Ve/Veya Uygulayan Merkezler le itme Cihaz Sat Ve Uygulamas Yapan Merkezler Hakknda Yönetmelik Oyuncaklar Hakknda Yönetmelik Ödeme Gücü Olmayan Vatandalarn Tedavi Giderlerinin Devlet Tarafndan Karlanmas ve Yeil Kart Uygulamas Hakknda Yönetmelik Ölçü ve Ölçü Aletlerinin Metrolojik Kontrolleri çin Genel Esaslara Dair Yönetmelik Ön Mali Kontrol lemleri Yönergesi Özel Hastaneler Yönetmelii Özürlülük Ölçütü, Snflandrlmas ve Özürlülere Verilecek Salk Kurulu Raporlar Hakknda Yönetmelik Özürlülük Ölçütü, Snflandrmas ve Özürlülere Verilecek Salk Kurulu Raporlar Hakknda Yönetmelik Psiko-Teknik Deerlendirme Merkezi le lgili Mevzuat Radyoloji, Radyom Ve Elektrikle Tedavi Müesseseleri Hakknda Nizamname Rshmb Atama ve Görevde Yükselma Yönetmelii Rshmb Disiplin Amirleri Yönetmelii Rshmb Döner Sermaye Gelirlerinden Ek Ödeme Yaplmasna Dair Yönetmelik Rshmb Hizmet Yönetmelii Rshmb Sicil Amirleri Yönetmelii Sabotajlara Kar Koruma Yönetmelii Salk Bakanl Aday Memurlarnn Yetitirilmelerine likin Yönetmelik Salk Bakanl Disiplin Amirleri Yönetmelii Salk Bakanl Hizmet çi Eitim Yönetmelii 102

5 Z. Yüksekbilgili Salk Bakanl Personeli Görevde Yükselme Yönetmelii Salk Bakanl Sicil Amirleri Yönetmelii Salk Bakanl Tefti Kurulu Yönetmelii Salk Bakanl Trafik Hizmetleri Döner Sermaye letme Yönetmelii Salk Bakanlna Bal Eitim Kurumlarn Hizmete Açma, Kapatma ve Bunlara Ad Verme Usul ve Esaslarna Dair Yönetmelik Salk Bakanlna Bal Salk Kurumlar le Esenlendirme (Rehabilitasyon) Tesislerine Verilecek Döner Sermaye Hakkndaki 209 Sayl Kanun Gereince letme, dare Ve Muhasebe lerine Dair Yönetmelik Salk Bakanlna Bal Salk Tesisleri Ve Üniversitelere Ait lgili Birimlerin Birlikte Kullanm Ve birlii Usul Ve Esaslar Hakknda Yönetmelik Seriri Ve Gidai Taharriyat Ve Tahlilat Yapan Masli Teamüller Aranlan Umuma Mahsus Bakteriyoloji Ve Kimya Laboratuvarlar Kanununa Müteferri Olarak Tanzim Olunan Yönetmelik Sözlemeli Salk Personeli Atama ve Nakil Yönetmelii Sözlemeli Salk Personeli Disiplin Kurullar Hakknda Yönetmelik Sürücü Davranlarn Gelitirme Eitimi Yönetmelii Tan ve Tedavi Protokolleri Etik Kurulu Hakknda Yönetmelik Terapötik Afrez Merkezleri Hakknda Resmi Gazetede Yaymlanan Yönetmelik Tbbi Cihaz Yönetmelii Uçucu Maddelerin Zararlarndan nsan Salnn Korunmas Hakknda Yönetmelik Uluslararas Birimler Sistemine Dair Yönetmelik Uygunluk Deerlendirme Kurulular ile Onaylanm Kurululara Dair Yönetmelik Üremeye Yardmc Tedavi (ÜYTE) Merkezleri Yönetmelii Üremeye Yardmc Tedavi Uygulamalar Ve Üremeye Yardmc Tedavi Merkezleri Hakknda Yönetmelik Ürünlerin Piyasa Gözetimi ve Denetimine Dair Yönetmelik Vücuda Yerletirilebilir Aktif Tbbi Cihazlar Yönetmelii Yatakl Tedavi Kurumlar letme Yönetmelii Özel salk kurulularnda reklam düzenleyen yönetmelikler Bu yasa ve yönetmelikler içerisinde, Özel Salk Kurulularnn faaliyetlerini düzenleyen temel üç yönetmelik bulunmaktadr. Bunlar; Özel Hastaneler Yönetmelii Ayakta Tehis ve Tedavi Yaplan Özel Salk Kurulular Hakknda Yönetmelik Az ve Di Sal Hizmeti Sunulan Özel Salk Kurulular Hakknda Yönetmeliklerdir. 103

6 Türkiye de özel salk kurulularnda bir tutundurma faaliyeti olarak reklamn hukuki boyutu üzerine bir aratrma Bu yönetmeliklerin temel gayesi özel salk kurulularnn kurulu ve faaliyetlerini düzenlemek ve denetlemektir. Özel salk kurulularnn reklam ile ilgili faaliyetlerine yönelik olarak çeitli mevzuatta düzenlemeler bulunmaktadr tarih ve sayl Resmi Gazetede yaymlanan Reklam Kurulu Yönetmelii ne göre Reklam Kurulu, ticari reklam ve ilânlarda uyulmas gereken ilkeleri belirlemek ve Bakanlk kanal ile duyurmak, ticari reklam ve ilânlar, incelemek ve nceleme sonuçlarna göre aykr hareket edenleri cezalandrmak, söz konusu reklam ve ilânlar üç aya kadar tedbiren durdurmak ve/veya durdurmak ve/veya ayn yöntemle düzeltmek ve/veya idari para cezas vermek amacyla kurulmutur. Reklam Kurulu nun tarihinden, tarihine kadar verdii kararlar incelendiinde (bu tarih aralnda numaral olmak üzere 82 toplant yaplmtr), özel salk kurumlarn reklam ile ilgili verdii kararlarn ilk dönemlerde 4077 sayl Tüketicinin Korunmas Hakknda Kanun a dayandrld daha sonra ise Özel Hastaneler Yönetmelii, Ayakta Tehis ve Tedavi Yaplan Özel Salk Kurulular Hakknda Yönetmelik, ve Az ve Di Sal Hizmeti Sunulan Özel Salk Kurulular Hakknda Yönetmelie dayandrld görülmütür. Dolaysyla, uygulamada Özel Hastaneler Yönetmelii, Ayakta Tehis ve Tedavi Yaplan Özel Salk Kurulular Hakknda Yönetmelik, Az ve Di Sal Hizmeti Sunulan Özel Salk Kurulular Hakknda Yönetmelik esas alnmaktadr denilebilir. Özel Hastaneler Yönetmelii nin Bilgilendirme ve Tantm bal altnda bulunan 60. Maddesinde; Özel hastaneler; tbbî deontoloji ve meslekî etik kurallarna aykr ekilde, insanlar yanltan, yanl yönlendiren ve talep yaratmaya yönelik, ruhsatnda yazl kabul ve tedavi ettii uzmanlk dallarndan baka hastalar kabul ve tedavi ettii intiban uyandran, dier hastaneler aleyhine haksz rekabet yaratan davranlarda bulunamazlar ve bu mahiyette tantm yapamazlar. Özel hastaneler, ruhsatnda kaytl ismi dnda baka bir isim kullanamazlar. Özel hastaneler tarafndan; sal koruyucu ve gelitirici nitelikteki bilgilendirme ve tantmlar yaplabilir. Bilgilendirme ve tantm faaliyetleri kapsamnda, yanltc, abartl, doruluu bilimsel olarak kantlanmam bilgilere ve talep yaratmaya yönelik açklamalara yer verilemez. Özel hastaneler; hizmet alanlar ve sunaca hizmetler ile açl bilgileri ve benzeri konularda toplumu bilgilendirmek amacyla tantm yapabilir ve ilan verebilir. Özel hastaneler tarafndan oluturulan internet sitelerinde; yer alan her türlü salk bilgisi, alan ile ilgili bilgi ve tecrübeye sahip salk meslek mensuplar tarafndan verilmek zorundadr. Bu siteler araclyla hiçbir ekilde tedavi edici salk hizmetine yönelik bilgiler verilemez. nternet sayfalarnda verilen bilginin, son güncelleme tarihi açkça belirtilir. 104

7 Z. Yüksekbilgili Yukarda belirtilen esaslara uymayan özel hastane sahipleri ve mesul müdürleri hakknda ilgili mevzuat hükümlerindeki müeyyideler uygulanr. (deiik /25475) denilmektedir. Ayakta Tehis ve Tedavi Yaplan Özel Salk Kurulular Hakknda Yönetmeliin Bilgilendirme ve tantm bal altnda bulunan 29.maddesinde (1) Salk kurulular tarafndan reklam yaplamaz. (2) Salk kurulular tarafndan, tbbi deontoloji ve mesleki etik kurallarna aykr, insanlar yanltan, yanl yönlendiren, talep yaratmaya yönelik, doruluu bilimsel olarak kantlanmam veya yerleik tbbi metot haline gelmemi uygulamalara dayal tantm yaplamaz ve dier salk kurulular aleyhine haksz rekabet yaratan davranlarda bulunulamaz. (3) Tabelalar ile basl ve elektronik ortam materyallerinde, ruhsatnamesinde kaytl salk kuruluu ismi dnda baka bir isim kullanlamaz. (4) Salk kurulular, sal koruyucu ve gelitirici nitelikte bilgilendirme yapabilir. Birinci fkra hükümlerine aykr olmamak kaydyla açl, hizmet alanlar ve sunduu hizmetler ile ilgili konularda toplumu bilgilendirmek amacyla tantm yapabilir ve ilan verebilir. Ancak, bilgilendirme ve tantm faaliyetleri kapsamnda yanltc, abartl, doruluu bilimsel olarak kantlanmam bilgilere ve talep yaratmaya yönelik açklamalara yer verilemez. (5) Salk kurulular tarafndan her türlü yayn mecralarnda yer alan salk bilgileri, konusuna göre yetkili salk meslek mensuplar tarafndan verilmek zorundadr. Bu mecralar yoluyla yaplan bilgilendirme ve tantmlar, hastay ilgili salk kuruluuna dorudan veya dolayl biçimde yönlendirecek içerikte olamaz. (6) Bu maddede belirtilen esaslara uymayan salk kurulularnn iletenleri ve mesul müdürleri hakknda ilgili mevzuat hükümlerindeki müeyyideler uygulanr. denilmektedir. Az ve Di Sal Hizmeti Sunulan Özel Salk Kurulular Hakknda Yönetmeliin Reklam, Tantm ve Bilgilendirme balkl 32.maddesinde ise, Salk kurulular ve çalanlar her ne surette olursa olsun; kurulular, kurulularnn sunduklar hizmet, uyguladklar tan ve tedavi yöntemleri ya da kullandklar her türlü cihaz ve benzeri araçlar ile ilgili kitle iletiim araçlar, elektronik ortam, görsel-iitsel araçlar, yazl materyaller veya benzeri nitelikteki araçlar ile dorudan ve dolayl olarak tüketici konumundaki kitleye yönelik reklam ve tantm yapamazlar. Bakaca kii, kurum ve kurulularn benzer nitelikteki çalmalarna arac olamazlar. Salk kurulular çalmalarna ticarî bir görünüm veremeyecekleri gibi; insanlar yanltc, panie sevk edici, yanl yönlendirici, benzer nitelikteki kurulular ve çalanlar arasnda rekabete yol açc davranlarda bulunamazlar. Ancak, sadece özel salk kuruluuna bavuran hastalarn kullanmna yönelik olarak, temel olarak sal gelitirici ve koruyucu nitelikte söz konusu salk kuruluunun faaliyet 105

8 Türkiye de özel salk kurulularnda bir tutundurma faaliyeti olarak reklamn hukuki boyutu üzerine bir aratrma gösterdii alan ile ilgili salk sorunlar, bu sorunlardan korunma veya salk sorunlarnn kiide meydana getirdii olumsuzluklarn ahsî tedbirler aracl ile giderilmesi veya azaltlmas hakknda bilgiler içeren yazl veya görsel-iitsel eitim materyalleri hazrlayabilirler. Söz konusu materyal üretilmeden önce meslek odasndan materyalin içerdii bilgilerin Yönetmelik ile getirilen kurallara uygunluu açsndan yazl onay alnmas ve üretilen materyalde bu onayn tarih ve saysna yer vermek zorunludur. Bu tür eitim materyalinde söz konusu salk kuruluu ile ilgili olarak yalnzca kuruluun ismine, adresine ve telefon numarasna yer verilebilir. Bu bilginin dnda materyalde materyali hazrlayan kiinin ad, unvan da dahil olmak üzere, söz konusu materyali hazrlayan kurulu bir baka salk kuruluunun sunduklar hizmet, uyguladklar tan veya tedavi yöntemleri ya da kullandklar her türlü cihaz veya benzeri malzemeler ile ilgili reklam, tantm niteliinde bilgi yer alamaz. denilmektedir. Bu üç yönetmelik incelendiinde, reklam faaliyetleri ile ilgili olarak yasaklanan eylemler aada gösterilmitir; Tablo 1: Yönetmeliklerde reklam faaliyetleri ile ilgili yasaklanan eylemler. Özel Hastaneler Yönetmelii Yasaklanan Eylem Özel hastaneler; tbbî deontoloji ve meslekî etik kurallarna aykr ekilde, insanlar yanltan, yanl yönlendiren ve talep yaratmaya yönelik, ruhsatnda yazl kabul ve tedavi ettii uzmanlk dallarndan baka hastalar kabul ve tedavi ettii intiban uyandran, dier hastaneler aleyhine haksz rekabet yaratan davranlarda bulunamazlar ve bu mahiyette tantm yapamazlar. Ayakta Tehis ve Tedavi Yaplan Özel Salk Kurulular Hakknda Yönetmelik Salk kurulular tarafndan reklam yaplamaz. Salk kurulular tarafndan, tbbi deontoloji ve mesleki etik kurallarna aykr, insanlar yanltan, yanl yönlendiren, talep yaratmaya yönelik, doruluu bilimsel olarak kantlanmam veya yerleik tbbi metot haline gelmemi uygulamalara dayal tantm yaplamaz ve dier salk kurulular aleyhine haksz rekabet yaratan davranlarda bulunulamaz. Salk kurulular tarafndan her türlü yayn mecralarnda yer alan salk bilgileri, konusuna 106 Az ve Di Sal Hizmeti Sunulan Özel Salk Kurulular Hakknda Yönetmelik Salk kurulular ve çalanlar her ne surette olursa olsun; kurulular, kurulularnn sunduklar hizmet, uyguladklar tan ve tedavi yöntemleri ya da kullandklar her türlü cihaz ve benzeri araçlar ile ilgili kitle iletiim araçlar, elektronik ortam, görseliitsel araçlar, yazl materyaller veya benzeri nitelikteki araçlar ile dorudan ve dolayl olarak tüketici konumundaki kitleye yönelik reklam ve tantm yapamazlar. Bakaca kii, kurum ve kurulularn benzer nitelikteki çalmalarna arac olamazlar. Salk kurulular çalmalarna ticarî bir görünüm veremeyecekleri gibi;

9 göre yetkili salk meslek mensuplar tarafndan verilmek zorundadr. Bu mecralar yoluyla yaplan bilgilendirme ve tantmlar, hastay ilgili salk kuruluuna dorudan veya dolayl biçimde yönlendirecek içerikte olamaz. insanlar yanltc, panie sevk edici, yanl yönlendirici, benzer nitelikteki kurulular ve çalanlar arasnda rekabete yol açc davranlarda bulunamazlar. Z. Yüksekbilgili Bu üç yönetmelik incelendiinde, reklam faaliyetleri ile ilgili olarak izin verilen ekil aadaki tabloda gösterilmitir. Tablo 2: Yönetmeliklerde reklam faaliyetleri ile ilgili izin verilen ekil. Özel Hastaneler Yönetmelii zin Verilen ekil Özel hastaneler tarafndan; sal koruyucu ve gelitirici nitelikteki bilgilendirme ve tantmlar yaplabilir. Özel hastaneler; hizmet alanlar ve sunaca hizmetler ile açl bilgileri ve benzeri konularda toplumu bilgilendirmek amacyla tantm yapabilir ve ilan verebilir. Özel hastaneler tarafndan oluturulan internet sitelerinde; yer alan her türlü salk bilgisi, alan ile ilgili bilgi ve tecrübeye sahip salk meslek mensuplar tarafndan verilmek zorundadr. Ayakta Tehis ve Tedavi Yaplan Özel Salk Kurulular Hakknda Yönetmelik Salk kurulular, sal koruyucu ve gelitirici nitelikte bilgilendirme yapabilir. Birinci fkra hükümlerine aykr olmamak kaydyla açl, hizmet alanlar ve sunduu hizmetler ile ilgili konularda toplumu bilgilendirmek amacyla tantm yapabilir ve ilan verebilir. 107 Az ve Di Sal Hizmeti Sunulan Özel Salk Kurulular Hakknda Yönetmelik sadece özel salk kuruluuna bavuran hastalarn kullanmna yönelik olarak, temel olarak sal gelitirici ve koruyucu nitelikte söz konusu salk kuruluunun faaliyet gösterdii alan ile ilgili salk sorunlar, bu sorunlardan korunma veya salk sorunlarnn kiide meydana getirdii olumsuzluklarn ahsî tedbirler aracl ile giderilmesi veya azaltlmas hakknda bilgiler içeren yazl veya görsel-iitsel eitim materyalleri hazrlayabilirler. Söz konusu materyal üretilmeden önce meslek odasndan materyalin içerdii bilgilerin Yönetmelik ile getirilen kurallara uygunluu açsndan yazl onay alnmas ve üretilen materyalde bu onayn tarih

10 Türkiye de özel salk kurulularnda bir tutundurma faaliyeti olarak reklamn hukuki boyutu üzerine bir aratrma Sonuç ve saysna yer vermek zorunludur. Bu tür eitim materyalinde söz konusu salk kuruluu ile ilgili olarak yalnzca kuruluun ismine, adresine ve telefon numarasna yer verilebilir. Türkiye de özel salk kurulularnn reklam yapmalarna yönelik olarak çeitli mevzuatta düzenlemeler bulunmaktadr. Uygulamada ise Özel Hastaneler Yönetmelii, Ayakta Tehis ve Tedavi Yaplan Özel Salk Kurulular Hakknda Yönetmelik, Az ve Di Sal Hizmeti Sunulan Özel Salk Kurulular Hakknda Yönetmelik esas alnmaktadr. Bu yönetmelikler esas alnarak, çeitli cezalar Tabip Odalar, Sanayi Bakanl, Sosyal Güvenlik Kurumu ve Reklam Kurulu tarafndan verilmektedir. Özel salk kurulularnn reklam yapmalarna ilikin çerçeve her üç yönetmelikte de ayr ayr belirtilmi, ama bu üç yönetmeliin her birinde yasaklanan eylem ve izin verilen ekil farkl olarak tanmlanmtr. Ksaca, yönetmelikler arasnda yasaklanan eylem ve izin verilen ekil (suçun tanmn oluturmaktadr) yönünden farkllklarn olmas, gerek bu iletmelerde çalan pazarlamaclar gerekse faaliyetleri denetleyen kurumlar karar vermede zora sokmaktadr. Kaynaklar slamolu, A.H., (2006). Hizmet Pazarlamas, syf.6, Beta Basm Yaym Datm A.., stanbul Kotler, P., (2000). Kotler ve Pazarlama, syf.150, Sistem Yaynclk, stanbul Meral, P.S., (2006). Kurumsal Reklam Kavram ve Bankaclk Sektöründeki Kurumsal Reklam Örnekleri, II.Ulusal Halkla likiler Sempozyumu, syf , Kocaeli Öztürk, S.E., (2010). Hizmet Pazarlamas, syf.24, Ekin Basm Yaym Datm, stanbul Yüksekbilgili, Z., (2009). Pazarlama Temelleri, syf.19, Kainat Kitaplar, stanbul 108