ADAPTATION OF COGNITIVE EMOTION REGULATION QUESTIONNAIRE TO TURKISH: VALIDITY AND RELIABILITY STUDIES

Transkript

1 M.Ü. Atatük Eğitim Fakültesi Eğitim Bilimlei Degisi Yıl: 2010, Sayı: 31, Sayfa: BİLİŞSEL DUYGU DÜZENLEME ÖLÇEĞİNİN TÜRKÇEYE UYARLANMASI: GEÇERLİK VE GÜVENİRLİK ÇALIŞMALARI ÖZET Oya ONAT * Mustafa OTRAR ** Bu çalışmanın amacı ünivesite öğencileinin duygu düzenleme beceileini ölçmeye yönelik olaak Ganefski, Kaaij ve Spinhoven taafından geliştiilmiş olan Bilişsel Duygu Düzenleme Ölçeğinin geçelik ve güvenilik çalışmasının yapılmasıdı. Aaştıma, Mamaa Ünivesitesi nin faklı fakülteleinde eğitim göen yaş aalığı aasında değişen toplam 466 (156 bayan, 310 ekek) ünivesite öğencisi üzeinde yapılmıştı. Ölçeğin geçelilik çalışmalaı kapsamında, ölçüt bağımlı geçelik yönteminden yaalanılmıştı. Bilişsel Duygu Düzenleme Ölçeği ile Olumsuz Duyguduum Ölçeği aasında (=,-572 ) istatistiksel açıdan anlamlı bi ilişki elde edilmişti. Güvenilik çalışmalaı kapsamında ise Conbach Alpha, madde-toplam, madde-kalan, madde ayıtedicilik ile test--test metotlaı kullanılmıştı. Yapılan istatistiksel analizle sonucunda Conbach Alpha değei α=,784, test--test güvenilik katsayısı ise =. 1,00 olaak bulunmuştu. Ölçeğin madde toplam koelasyon değeleinin,188 ile,468 aasında, madde kalan koelasyon değeleinin ise,104 ile,392 aasında değiştiği göülmüştü. Madde ayıt edicilik analizi neticesinde ise he maddenin ayıt ediciliğinin yüksek olduğu sonucuna ulaşılmıştı. Yapılan analiz sonuçlaı Bilişsel Duygu Düzenleme Ölçeği nin geçeli ve güvenili bi ölçme aacı olduğunu otaya koymuştu. Anahta sözcükle: Duygu düzenleme, geçelik, güvenilik. ADAPTATION OF COGNITIVE EMOTION REGULATION QUESTIONNAIRE TO TURKISH: VALIDITY AND RELIABILITY STUDIES SUMMARY The pupose of the study is evaluating the validity and eliability Cognitive Emotion Regulation Questionnaie, which is intended to measue of univesity students emotion egulation skills, developed by Ganefski, Kaaij ve Spinhoven. The eseach has been conducted with 466 (156 female, 310 male) univesity students attending the Mamaa Univesity. Thei age ange between Citeion elated validity indicated that thee * Aaş. Gö. Mamaa Ünivesitesi Atatük Eğitim Fakültesi Eğitim Bilimlei Bölümü Psikolojik Danışmanlık ve Rehbelik A.B.D ** Öğ. Gö. D. Mamaa Ünivesitesi Atatük Eğitim Fakültesi Eğitim Bilimlei Bölümü Psikolojik Danışmanlık ve Rehbelik A.B.D 123

2 was significant coelation between Cognitive Emotion Regulation Questionnaie and Negative Mood Regulation Scale-NMR (=,-572). Conbach alpha, item-total coelations, item emainde coelations, and test-etest methods wee used to calculate the eliability of the inventoy. Conbach alpha coefficient of the scale was found α=,784 ; test-etest coelation coefficient was =. 1,00. Item-total coelation co-efficiencies vay between,188 and,468 item-eminde coelation co-efficiencies vay between,104 and,392 Accoding to the esults of item analysis, all item had a high discimination index value. Results of analyses showed that the Cognitive Emotion Regulation Questionnaie is a valid and eliable measuement. Key wods: Emotion egulation, eliability and validity. Duygula genel olaak fizyolojik ve bilişsel öğelee sahip ve davanışı etkileyen duyumla olaak tanımlanmaktadı (Mogan, 1993). Bieylein duygusal olaak tepki vemeden önce kaşılaştıklaı hehangi bi duumla ilgili olaak ilk önce, bilişsel öğele geliştidiklei ve daha sona da duygusal bi şekilde tepki vediklei ifade edilmektedi (Lazaus, 1999). Bu düşünceye bağlı olaak duygu düzenleme, kişisel gelişimin çok önemli bi yanı ve kişileaası ilişkilein önemli bi paçası olaak göülmektedi. Bieyin duygusal duumunu düzeleme beceisi, poblemlei, kaygı ve zoluklaı idae etmede, önemli ve geekli bi öncü olduğu belitilmektedi (Dempsey, 1996). Duygu düzenleme; kontol etme, değelendime, özellikle amaçlaı yeine getimek için duygusal tepkilei değiştimeden soumlu içsel ve dışsal süeçleden oluşmaktadı (Thompson, 1994). Bu kavamın tanımında, duygu düzenlemenin sadece içsel süeç olmadığı aynı zamanda dışsal bi süeç olduğu, ayıca duygu düzenlemenin amaca yönelik süeç olduğu vugulanmaktadı. Ayıca Ganefski, Kaaij ve Spinhoven (2001) duygu düzenlemenin geniş bi alanda biyolojiksel, sosyal, davanışsal alanın yanı sıa bilinçli ve bilinçsiz bilişsel süeçle olduğunu belitmektedile. Duygu düzenlemenin yaygın kuamsal modellei incelendiğinde Dodge (1991), taafından sosyal bilgi süeç modeli olaak adlandıılan modelde, çocuğun sosyal işaetlei youmladığı ve daha sona duuma göe yanıt vediğini vasaya. Adıl beş basamaktan oluşan modelin ilk basamağı sosyal işaet süecidi. Bu basamakta çocuk işaetlei algıla ve dikkatini işaetlee vei. Bi sonaki basamak, betimleme süecidi, çocuk kavadığı bilgilei youmla. Betimleme süecinin adından çocuk, duumun youmuyla ilgili olası davanışsal tepkileini oluştumaya başla, kaşılık aama süecini çalıştıı. Dödüncü basamak, çocuğun tepki kaa süecinin başlamasıyla oluşu. Buada çocuk çok çeşitli davanışsal tecihlei tata daha sona duumun youmunu oluştuacak davanışsal tepki seçe ve olası sonucu değelendii. Son basamakta çocuk, önceki basamakta seçilen tepkiyi taşı. Sosyal bilgi süeç modelinin duygu düzenleme süecinde diğe bieylein, özellikle ailenin oldukça önemli olduğu beliilmektedi. Mastes (1991) a göe duygu düzenlemenin ailenin etkisiyle geliştiği, çocuklaın yaşamıyla bütünleştiği ve sonuçta dışa vuulduğunu belitmektedi. Aynı şekilde Paott, (2001) duygulaın sosyal olduğunu ve duygulaın çoğunun diğelei ile etkileşimle oluştuğunu belitmektedi. Bieyle övgü aldıklaında 124

3 kendileini mutlu hissetmekte eleştii algıladıklaında ise üzülmektedile. Bunun yanında duygulaın ifade edilmesinde, duum içeisinde otaya çıkan geçek duygu değil, sosyal duum kaa vei. Böylece duygusal dışavuum duygusal deneyime göe daha sosyal göülmektedi. İnsanla sosyal taleple doğultusunda duygulaını dışa vumaktadıla ve böylece insanla olumsuz duygulaını sık sık gizlemek, olumlu duygulaını ise sosyal taleple doğultusunda abatmaktadıla. Yani çocuğun içinde bulunduğu aile taafında veilen sosyal işaetlein oldukça önemli olduğu söylenebili. Duygu düzenleme ile ilgili olaak yapılan diğe aaştımala incelendiğinde, bu çalışmalaın duygulaın düzenlenmesinde bilişsel süeçlein kullanımıyla ilgili olduğu göülmektedi. Dodge nin otaya koyduğu bu modele Gabe duygusal bileşen ekleyeek değişiklik yapmıştı. Onun uyalaması duygulaın düzenlenmesinde kullanılan bilişsel basamaklaı aaştımaya odaklanmasıyla olmuştu. Gabe modeldeki he bi basamağa ek aacı basamakla ekleyeek değişiklik yapmıştı. Gabe, bilgi süecinin he bi basamağında yetenekli duygu düzenleme beceisinin geektiğini duygu düzenlemenin bi ya da çeşitli bilgi süeci basamağı olduğunu iddia ede. Bu modelde ilk basamak, tanıma ya da algı basamağı ile başla (Dodge, Gabe, 1991). Duygu düzenlemenin otak süeç modeli Goss (1998) taafından ilei süülmüştü. Duygunun, dıştan gelen ipucunun ya da içten gelen duygu ipucunun değelendiilmesi ile başladığını ifade etmektedi. Bu değelendimenin davanışsal, yaşantısal, fizyolojik, duygusal tepki eğilimini düzenlemeye yol açtığını iddia etmektedi. Bu modelde duygu düzenleme statejilei geçmiş odaklı (antecedent-focused) ve tepki odaklı (esponsefocused) olmak üzee iki faklı düzeyde incelenmişti. Geçmiş odaklı stateji; hehangi bi tepkiden önce duygusal tepki eğilimini en azından etkinleştimek, davanışımızı değiştimek ve çevesel fizyolojik yanıtla ilgilidi. Tepki odaklı stateji; hehangi bi tepkiyi meydana getiildikten sona, daha önce bi kee başlanmış yaptığımız duygu ile ilgilidi. Bu modelde, bilişsel denetleme (cognitive eappaisal) ve ifadenin bastıılması (expessive suppession) olmak üzee iki çeşit duygu düzenleme süeçlei incelenmişti. Bilişsel denetleme, geçmiş odaklı duygu düzenleme statejisidi ve duyguyu otaya çıkaan duumda duygusal etkisini değiştien potansiyel yapıyı içei. İfadenin bastıılması, tepki odaklı duygu düzenleme statejisidi ve bilinçli devam eden duygu ifade davanışını engelle (Goss ve John, 2003). Ganefski, Kaaij ve Spinhoven (2001) yaptıklaı çalışmada Bilişsel Başa çıkma ve Bilişsel Duygu Düzenleme teimleini bibileinin yeine geçebilecek şekilde kullanmışladı. İnsan yaşamında bilişle aacılığıyla duygu düzenlemenin kaçınılmaz olaak düşünülebileceğini, bilişle (Cognitions) ya da bilişsel (Cognitive) süeçlein duygulaımızı ya da hisleimizi yönetmemize ya da düzenlememize yadım edebileceğini belitmişledi. Başa çıkmanın bilişsel yönüne odaklanmışla ve bunlaı insanlaın kasıtlı duygulaını düzenlemede kullandıklaı düşüncele ve zihinsel statejile olaak tanımlamışladı. Öneğin; tehlikeli bi deneyim ya da stesli bi olaydan sona ya da olay süesince, duygulaımızı kontol altında tutmamızı sağlayabileceğimizi ifade etmişledi. Bu amaçla, olumsuz olayla kaşısında insanla taafından kullanılan statejilei değelendimek için Bilişsel Duygu Düzenleme Ölçeği ni (Cognitive Emotion Regulation Questionnaie) geliştimişledi. 125

4 Duygu düzenleme ile ilgili ülkemizde yapılan çalışmalaa bakıldığında bu konuyla ilgili çalışmalaın sınılı olduğu göülmektedi. Bu çalışmada duygu düzenlemenin bilişsel boyutu ilgili bi ölçme aacının alana kazandıılması umulmaktadı. Bu nedenle Ganefski, Kaaij ve Spinhoven (2001) taafından geliştiilen Bilişsel Duygu Düzenleme Ölçeği, duygu düzenleme beceisini ölçmeye olanak sağlaması açısından önemlidi. Bu doğultuda, bu çalışmada Bilişsel Duygu Düzenleme Ölçeği nin geçelik ve güvenilik çalışması yapılaak Tük kültüüne kazandıılması amaçlanmıştı. YÖNTEM Bu bölümde aaştımanın amacına uygun olaak Ganefski, Kaaij ve Spinhoven (2001) taafından geliştiilen Bilişsel Duygu Düzenleme Ölçeği (Cognitive Emotion Regulation Questionnaie) için yapılan Tükçe uyalama çalışması ile ilgili olaak; öneklem, vei toplama aaçlaı ve veilein çözümlenmesi ile ilgili bilgilee ye veilmişti. Öneklem Aaştımanın öneklemini eğitim-öğetim yılında İstanbul ili, Mamaa Ünivesitesi nin faklı fakülteleinde öğenim göen ünivesite öğencilei oluştumaktadı. Aaştımaya katılan ünivesite öğencileinin yaş aalığı aasında değişmekte olup toplam 466 (156 bayan, 310 ekek) ünivesite öğencisine ulaşılmıştı. Ölçüt bağımlı geçelik çalışması, ise Mamaa Ünivesitesi Atatük Eğitim fakültesi Tükçe öğetmenliği bölümünde öğenim göen toplam 56 ve test--test çalışması ise toplam 40 ünivesite öğencisi üzeinde geçekleştiilmişti. Vei Toplama Aaçlaı Aaştımada vei toplama amacıyla Bilişsel Duygu Düzenleme Ölçeği ve Olumsuz Duyguduumunu Düzenleme Ölçeği ölçme aaçlaından yaalanılmıştı. Olumsuz Duyguduumunu Düzenleme Ölçeği: Olumsuz Duyguduumunu Düzenleme Ölçeği (Negative Mood Regulation Scale-NMR), Catanzao ve Means (1990) taafından geliştiilmişti. Ölçek 5 li liket tüünde olup, toplam 30 maddeden meydana gelmektedi. Ölçeğin Tükçe uyalama çalışması Bahadı (2006) taafından yapılmıştı. Ölçek; olumsuz duyguya odaklanma, aktif çaba, yüzleşme ve sosyal destek olmak üzee toplam döt alt boyuttan oluşmaktadı. Ölçeğin güvenilik düzeyini belilemek yapılan iç tutalılık katsayısı (Conbach alfa) =.88 ve test-teka test güvenilik katsayısı =.85 bulunmuştu. Ölçeğin faktö analizi sonucunda elde edilen alt boyutlaın koelasyonlaı =.61 ile.83 aasında değişmektedi. Ölçeğin faktö yapısını belilemek için ayıca faklı bi öneklem üzeinde temel bileşenle analizi yapılmıştı (Bahadı, 2006). Ölçüt bağıntı geçeliliği çalışmasında kullanılmak amacıyla Beck Depesyon Envantei ve Rotte in İç-Dış Kontol Odağı Ölçeği kullanılmıştı. Bu ölçekle aasındaki ilişkilee ait koelasyon değelei p<.05 düzeyinde anlamlı bulunmuştu. 126

5 Bilişsel Duygu Düzenleme Ölçeği: Bilişsel Duygu Düzenleme Ölçeği (Cognitive Emotion Regulation Questionnaie) Ganefski, Kaaij ve Spinhoven (2001) taafından geliştiilmişti. Beşli deecelemeli Liket tipi (1 = bana hiç uygun değil, 2= bana biazcık uygun, 3= bana kısmen uygun, 4= bana çok uygun, 5= bana tamamıyla uygun) olan ölçek toplam 36 maddeden oluşmaktadı. Ölçeğin Conbach alfa değei.67 ile.81 aasında değe almaktadı. Ölçek dokuz alt boyutu içemektedi. Bu alt boyutla aşağıda bulunmaktadı. Bunla: 1. Kendini suçlama (Self-blame): yaşadıklaından dolayı kendini suçlayıcı düşüncele 2. Kabul etme (Acceptance): yaşadıklaını kabul etme düşüncelei 3. Düşünceye odaklanma (Rumination)/ Dein düşünme: olumsuz olaylala ilişkili olaak duygu ve düşüncele üzeinde süekli düşünme 4. Pozitif teka odaklanma (Positive efocusing): geçek olay yeine memnuniyet veecek konula üzeine düşünme 5. Plana teka odaklanma (Refocus on planning): olayla başa çıkmak için hangi adımlaı atacağını düşünme 6. Pozitif yeniden gözden geçime (Positive eappaisal): olaya kişisel gelişim açısından olumlu bi anlam yükleme 7. Bakış açısına yeleştimek (Putting into pespective): diğe olaylala kaşılaştııldığında yaşanan olayın ağılığını hafifletmede ol oynayan düşüncele 8. Yıkım (Catastophizing): yaşanan olaylaın dehşetini açıkça vugulayan düşüncele 9. Diğeleini suçlama (Othe-blame): yaşadıklaından dolayı diğeleini suçlayıcı düşüncele (Akt: Ganefski, Kaaij ve Spinhoven, 2002). Veilein Çözümlenmesi Bilişsel Duygu Düzenleme Ölçeği nin (Cognitive Emotion Regulation Questionnaie) Tükçeye çevilmesi ve uyalaması için önce, ölçeği geliştien Nadia Ganefski ile aacılığıyla temasa geçilmiş ve uyalama için geekli olan izin alınmıştı. Ölçeğin çeviisi için, teka çevii yöntemi kullanılmıştı. Ölçek ilk olaak İngilizce ve Tükçeyi çok iyi bilen 6 kişi taafından ayı ayı Tükçeye çevilmişti. Yapılan çeviile bi aaya getiileek tüm çeviile aasından oijinal itemlei en iyi ifade ettiği düşünülen maddele seçilmişti. Bu aşamanın adından ölçek İngilizce ve Tükçeyi çok iyi bilen 3 kişiye göndeileek teka İngilizceye çevilmişti. Bu süecin adından, alanda uzman olan kişilele bi aaya gelineek ölçekteki he bi madde için eldeki çeviilein, oijinal metne uygun olup olmadığı incelenmişti. Gelen öneile ve geibildiimle doğultusunda ölçekte geekli göülen değişiklikle yapılmış ve Tükçe fomuna son şekli veilmişti. BULGULAR Çalışmanın bu bölümünde Bilişsel Duygu Düzenleme Ölçeği için yapılan güvenilik ve geçelik analizinde yapılan işlemle sıasıyla açıklanmıştı. 127

6 Bilişsel Duygu Düzenleme Ölçeği İçin Güvenilik Analizlei Güvenililik, bi test veya ölçme aacının ölçtüğü şeyi ne deece doğu ölçtüğü ile ilgilidi (Tekin, 1993). Liket tipi ölçeklein güvenililiğini ölçmek için kullanılan Conbach alfa katsayısı uyalanan ölçek ve ölçeğin alt ölçeklei için hesaplanı ve bu katsayı maddelein iç tutalılığı hakkında bilgi vei (Tezbaşaan, 1996). Conbach alfa katsayısının yüksek oluşu, o ölçekteki maddelein bibiiyle tutalı oluşunu ve ölçülen değişkeni ölçtüğünü göstei (Kaasa, 1994). Ölçeğin, güvenilik analizi için iç tutalılık katsayılaı, madde analizi ayıca ölçeğin alt boyutlaı bazında güvenilik sınaması Conbach alfa katsayısı, iki-yaı test güvenililiği (Speaman-Bown ve Guttman), madde toplam puan ve madde kalan koelasyon işlemlei ile geçekleştiilmişti. Aşağıda Tablo 1 de ölçeğin iç tutalılık katsayılaına ye veilmişti. Tablo 1. Bilişsel Duygu Düzenleme Ölçeğinin İç Tutalılık Katsayılaı Conbach α 466,784 Speaman-Bown 466,754 Guttman 466,752 N Bilişsel Duygu Düzenleme Ölçeği nin iç tutalık güveniliğini belilemek (testin tamamı için) üzee yapılan analiz sonucunda Conbach Alpha değei α=,784 olaak hesaplanmıştı. Conbach Alpha katsayısının belilenmesine ek olaak maddelein iki eşdeğe yaıya bölünmesi ile elde edilen güvenilik (split-half eliability) katsayılaı da ayıca hesaplanmıştı. Bu doğultuda, Speaman değei (Equal-length Speaman-Bown) S=,754 ve Guttman değei (Guttman split-half) ise G=,752 olaak hesaplanmıştı. Speaman ve Guttman değeleinin hesaplanması süecinde oluştuulan iki yaımdan elde elden ilk gup için alpha katsayısı α 1 =,632.; ikinci gup için alpha katsayısı ise α 2 =,676 olaak bulunmuştu. Madde toplam koelâsyonlaının hesaplanması da bi iç tutalık belileme yöntemidi. Ölçek maddeleinin içeisinde otak değei (common coe) eşit olaak paylaşmayan maddelei bulmak, bi gup maddenin ölçmek istediği yapıyı temsil etme deeceleini belilemek amacıyla, o gubu oluştuan maddelein he biinin düzeltilmiş madde toplam koelâsyonlaını (coected item-total coelation) belilenmesi işlemidi (Paasuaman, Zeithaml ve Bey, 1988). Bilişsel Duygu Düzenleme Ölçeği nin iç tutalığını hesaplamak için ayıca; madde toplam, madde kalan ve ayıt-edicilik analizlei yapılmış ve analiz sonuçlaı Tablo. 2 de veilmişti. 128

7 Tablo 2 de de göüldüğü üzee, madde toplam ve madde kalan koelâsyonlaı için geçekleştiilen Peason çapım moment koelasyon analizi sonucunda, ölçekte ye alan tüm maddele ile toplam puan aasındaki ilişki istatistiksel açıdan p<.001 düzeyinde anlamlıdı. Bunun yanı sıa maddelein ayıt edicilikleini belilemek amacıyla geçekleştiilen bağımsız gup t testi sonucunda tüm maddele için alt ve üst guplaın otalamalaı aasındaki fak istatistiksel olaak p<.001 düzeyinde anlamlı bulunmuştu. Söz konusu sonuçla maddelein ölçtüklei özellik açısından ayıt edici olduğunu ve he bi maddenin aynı yapı içinde olduklaını ispatlamaktadı. Bu sonuçlaa dayalı olaak tüm maddelein güvenili olduğu sonucuna vaılmıştı. Tablo 2. Bilişsel Duygu Düzenleme Ölçeği nin Madde Analizi (Madde toplam, madde kalan, ayıt-edicilik) Sonuçlaı Madde Toplam Madde Kalan Madde Ayıt edicilik N R P p t sd p Madde 1 466,297,000,227,000-30, ,000 Madde 2 466,396,000,325,000-47, ,000 Madde 3 466,369,000,301,000-45, ,000 Madde 4 466,188,000,104,001-45, ,000 Madde 5 466,396,000,329,000-39, ,000 Madde 6 466,339,000,268,000-38, ,000 Madde 7 466,347,000,268,000-34, ,000 Madde 8 466,258,000,176,001-33, ,000 Madde 9 466,240,000,169,001-27, ,000 Madde ,291,000,220,000-31, ,000 Madde ,418,000,346,000-45, ,000 Madde ,445,000,378,000-29, ,000 Madde ,253,000,170,001-34, ,000 Madde ,269,000,202,000-37, ,000 Madde ,359,000,285,000-43, ,000 Madde ,370,000,293,000-44, ,000 Madde ,378,000,301,000-35, ,000 Madde ,316,000,245,000-27, ,000 Madde ,438,000,375,000-27, ,000 Madde ,338,000,261,000-34, ,000 Madde ,423,000,354,000-32, ,000 Madde ,250,000,167,000-40, ,000 Madde ,383,000,319,000-34, ,000 Madde ,350,000,275,000-33, ,000 Madde ,313,000,233,000-42, ,000 Madde ,233,000,150,001-46, ,000 Madde ,346,000,273,000-46, ,000 Madde ,260,000,182,000-33, ,000 Madde ,438,000,366,000-31, ,000 Madde ,463,000,392,000-34, ,000 Madde ,418,000,342,000-37, ,000 Madde ,430,000,359,000-43, ,000 Madde ,385,000,312,000-35, ,000 Madde ,351,000,275,000-43, ,000 Madde ,285,000,204,000-38, ,000 Madde ,308,000,228,000-31, ,000 Bu çalışmada, ayıca Bilişsel Duygu Düzenleme Ölçeği nin alt boyutlaı bazında güvenilik sınaması Conbach alfa katsayısı, iki-yaı test güvenililiği (Speaman-Bown ve Guttman), madde toplam puan ve madde kalan koelasyon işlemlei ile geçekleştiilmişti. Yapılan istatistiksel analizle tablola halinde aşağıda sunulmuştu. 129

8 Kendini Suçlama Alt Boyutu İçin Yapılan Güvenilik Çalışmasına İlişkin Bulgula Tablo 3. Kendini Suçlama Alt Boyutunun İç Tutalılık Katsayılaı Conbach α 466,560 Speaman-Bown 466,569 Guttman 466,568 N Kendini Suçlama alt boyutunun iç tutalık güveniliğini belilemek (testin tamamı için) üzee yapılan analiz sonucunda Conbach Alpha değei α=,560 olaak hesaplanmıştı. Conbach Alpha katsayısının belilenmesine ek olaak maddelein iki eşdeğe yaıya bölünmesi ile elde edilen güvenilik (split-half eliability) katsayılaı da ayıca hesaplanmıştı. Bu doğultuda, Speaman değei (Equal-length Speaman-Bown) S=,569 ve Guttman değei (Guttman split-half) ise G=,568 olaak hesaplanmıştı. Speaman ve Guttman değeleinin hesaplanması süecinde oluştuulan iki yaımdan elde elden ilk gup için alpha katsayısı α 1 =,519; ikinci gup için alpha katsayısı ise α 2 =228 olaak bulunmuştu. Tablo 4. Kendini Suçlama Alt Boyutunun Madde Analizi (Madde toplam, madde kalan) Sonuçlaı Madde Toplam Madde Kalan N p p Madde 1 466,681,000,389,000 Madde ,705,000,425,000 Madde ,549,000,205,000 Madde ,691,000,367,000 Tablo. 4 te göüldüğü üzee, madde toplam ve madde kalan koelâsyonlaı için geçekleştiilen Peason çapım moment koelasyon analizi sonucunda, kendini suçlama alt boyutu kapsamında ye alan tüm maddele ile kendini suçlama alt boyut puanı aasındaki ilişki istatistiksel açıdan p<.001 düzeyinde anlamlı olaak saptanmıştı. Kabul Etme Alt Boyutu İçin Yapılan Güvenilik Çalışmasına İlişkin Bulgula Tablo 5. Kabul Etme Alt Boyutunun İç Tutalılık Katsayılaı Conbach α 466,562 Speaman-Bown 466,475 Guttman 466,473 N 130

9 Kabul Etme alt boyutunun iç tutalık güveniliğini belilemek (testin tamamı için) üzee yapılan analiz sonucunda Conbach Alpha değei α=,562 olaak hesaplanmıştı. Conbach Alpha katsayısının belilenmesine ek olaak maddelein iki eşdeğe yaıya bölünmesi ile elde edilen güvenilik (split-half eliability) katsayılaı da ayıca hesaplanmıştı. Bu doğultuda, Speaman değei (Equal-length Speaman-Bown) S=,475 ve Guttman değei (Guttman split-half) ise G=,473 olaak hesaplanmıştı. Speaman ve Guttman değeleinin hesaplanması süecinde oluştuulan iki yaımdan elde elden ilk gup için alpha katsayısı α 1 =,662; ikinci gup için alpha katsayısı ise α 2 =267 olaak bulunmuştu. Tablo 6. Kabul Etme Alt Boyutunun Madde Analizi (Madde toplam, madde kalan) Sonuçlaı Madde Toplam Madde Kalan N p p Madde 2 466,752,000,504,000 Madde ,686,000,384,000 Madde ,603,000,267,000 Madde ,594,000,246,000 Tablo. 6 da da göüldüğü üzee, madde toplam ve madde kalan koelâsyonlaı için geçekleştiilen Peason çapım moment koelasyon analizi sonucunda, kabul etme alt boyutu kapsamında ye alan tüm maddele ile kabul etme alt boyut puanı aasındaki ilişki istatistiksel açıdan p<.001 düzeyinde anlamlı olaak saptanmıştı. Düşünceye Odaklanma Alt Boyutu İçin Yapılan Güvenilik Çalışmasına İlişkin Bulgula Tablo 7. Düşünceye Odaklanma Alt Boyutunun İç Tutalılık Katsayılaı Conbach α 466,626 Speaman-Bown 466,589 Guttman 466,588 N Düşünceye Odaklanma alt boyutunun iç tutalık güveniliğini belilemek (testin tamamı için) üzee yapılan analiz sonucunda Conbach Alpha değei α=,626 olaak hesaplanmıştı. Conbach Alpha katsayısının belilenmesine ek olaak maddelein iki eşdeğe yaıya bölünmesi ile elde edilen güvenilik (split-half eliability) katsayılaı da ayıca hesaplanmıştı. Bu doğultuda, Speaman değei (Equal-length Speaman-Bown) S=,589 ve Guttman değei (Guttman split-half) ise G=,588 olaak hesaplanmıştı. Speaman ve Guttman değeleinin hesaplanması süecinde oluştuulan iki yaımdan elde elden ilk gup için alpha katsayısı α 1 =,526; ikinci gup için alpha katsayısı ise α 2 =470 olaak bulunmuştu. 131

10 Tablo 8. Düşünceye Odaklanma Alt Boyutunun Madde Analizi (Madde toplam, madde kalan) Sonuçlaı Madde Toplam Madde Kalan N p p Madde 3 466,713,000,465,000 Madde ,663,000,373,000 Madde ,661,000,369,000 Madde ,712,000,419,000 Tablo 8 de de göüldüğü üzee, madde toplam ve madde kalan koelâsyonlaı için geçekleştiilen Peason çapım moment koelasyon analizi sonucunda, düşünceye odaklanma alt boyutu kapsamında ye alan tüm maddele ile düşünceye odaklanma alt boyut puanı aasındaki ilişki istatistiksel açıdan p<.001 düzeyinde anlamlı olaak saptanmıştı. Pozitif Teka Odaklanma Alt Boyutu İçin Yapılan Güvenilik Çalışmasına İlişkin Bulgula Tablo 9. Pozitif Teka Odaklanma Alt Boyutunun İç Tutalılık Katsayılaı Conbach α 466,429 Speaman-Bown 466,461 Guttman 466,455 N Pozitif Teka Odaklanma alt boyutunun iç tutalık güveniliğini belilemek (testin tamamı için) üzee yapılan analiz sonucunda Conbach Alpha değei α=,429 olaak hesaplanmıştı. Conbach Alpha katsayısının belilenmesine ek olaak maddelein iki eşdeğe yaıya bölünmesi ile elde edilen güvenilik (split-half eliability) katsayılaı da ayıca hesaplanmıştı. Bu doğultuda, Speaman değei (Equal-length Speaman- Bown) S=,461 ve Guttman değei (Guttman split-half) ise G=,455 olaak hesaplanmıştı. Speaman ve Guttman değeleinin hesaplanması süecinde oluştuulan iki yaımdan elde elden ilk gup için alpha katsayısı α 1 =,-116; ikinci gup için alpha katsayısı ise α 2 =491 olaak bulunmuştu. Tablo 10. Pozitif Teka Odaklanma Alt Boyutunun Madde Analizi (Madde toplam, madde kalan) Sonuçlaı Madde Toplam Madde Kalan N p p Madde 4 466,672,000,338,000 Madde ,381,000,309,000 Madde ,711,000,392,000 Madde ,664,000,312,

11 Tablo 10 da da göüldüğü üzee, madde toplam ve madde kalan koelâsyonlaı için geçekleştiilen Peason çapım moment koelasyon analizi sonucunda, pozitif teka odaklanma alt boyutu kapsamında ye alan tüm maddele ile pozitif teka odaklanma alt boyut puanı aasındaki ilişki p<.001 düzeyinde anlamlı olaak saptanmıştı. Plana Teka Odaklanma Alt Boyutu İçin Yapılan Güvenilik Çalışmasına İlişkin Bulgula Tablo 11. Plana Teka Odaklanma Alt Boyutunun İç Tutalılık Katsayılaı Conbach α 466,686 Speaman-Bown 466,657 Guttman 466,656 N Plana Teka Odaklanma alt boyutunun iç tutalık güveniliğini belilemek (testin tamamı için) üzee yapılan analiz sonucunda Conbach Alpha değei α=,686 olaak hesaplanmıştı. Conbach Alpha katsayısının belilenmesine ek olaak maddelein iki eşdeğe yaıya bölünmesi ile elde edilen güvenilik (split-half eliability) katsayılaı da ayıca hesaplanmıştı. Bu doğultuda, Speaman değei (Equal-length Speaman-Bown) S=,657 ve Guttman değei (Guttman split-half) ise G=,656 olaak hesaplanmıştı. Speaman ve Guttman değeleinin hesaplanması süecinde oluştuulan iki yaımdan elde elden ilk gup için alpha katsayısı α 1 =,504; ikinci gup için alpha katsayısı ise α 2 =,600 olaak bulunmuştu. Tablo 12. Plana Teka Odaklanma Alt Boyutunun Madde Analizi (Madde toplam, madde kalan) Sonuçlaı Madde Toplam Madde Kalan N p p Madde 5 466,701,000,439,000 Madde ,690,000,450,000 Madde ,736,000,509,000 Madde ,746,000,483,000 Tablo. 12 de de göüldüğü üzee, madde toplam ve madde kalan koelâsyonlaı için geçekleştiilen Peason çapım moment koelasyon analizi sonucunda, plana teka odaklanma alt boyutu kapsamında ye alan tüm maddele ile plana teka odaklanma alt boyut puanı aasındaki ilişki istatistiksel açıdan p<.001 düzeyinde anlamlı olaak saptanmıştı. 133

12 Pozitif Yeniden Gözden Geçime Alt Boyutu İçin Yapılan Güvenilik Çalışmasına İlişkin Bulgula Tablo 13. Pozitif Yeniden Gözden Geçime Alt Boyutunun İç Tutalılık Katsayılaı Conbach α 466,662 Speaman-Bown 466,604 Guttman 466,603 N Pozitif Yeniden Gözden Geçime alt boyutunun iç tutalık güveniliğini belilemek (testin tamamı için) üzee yapılan analiz sonucunda Conbach Alpha değei α=,662 olaak hesaplanmıştı. Conbach Alpha katsayısının belilenmesine ek olaak maddelein iki eşdeğe yaıya bölünmesi ile elde edilen güvenilik (split-half eliability) katsayılaı da ayıca hesaplanmıştı. Bu doğultuda, Speaman değei (Equal-length Speaman- Bown) S=,604 ve Guttman değei (Guttman split-half) ise G=,603 olaak hesaplanmıştı. Speaman ve Guttman değeleinin hesaplanması süecinde oluştuulan iki yaımdan elde elden ilk gup için alpha katsayısı α 1 =,501; ikinci gup için alpha katsayısı ise α 2 =607 olaak bulunmuştu. Tablo 14. Pozitif Yeniden Gözden Geçime Alt Boyutunun Madde Analizi (Madde toplam, madde kalan) Sonuçlaı Madde Toplam Madde Kalan N p p Madde 6 466,672,000,407,000 Madde ,693,000,422,000 Madde ,718,000,457,000 Madde ,733,000,483,000 Tablo. 14 te de göüldüğü üzee, madde toplam ve madde kalan koelâsyonlaı için geçekleştiilen Peason çapım moment koelasyon analizi sonucunda, pozitif yeniden gözden geçime alt boyutu kapsamında ye alan tüm maddele ile pozitif yeniden gözden geçime alt boyut puanı aasındaki ilişki istatistiksel açıdan p<.001 düzeyinde anlamlı olaak saptanmıştı. Bakış Açısına Yeleştimek Alt Boyutu İçin Yapılan Güvenilik Çalışmasına İlişkin Bulgula Tablo 15. Bakış Açısına Yeleştimek Alt Boyutunun İç Tutalılık Katsayılaı Conbach α 466,514 Speaman-Bown 466,493 Guttman 466,492 N 134

13 Bakış Açısına Yeleştimek alt boyutunun iç tutalık güveniliğini belilemek (testin tamamı için) üzee yapılan analiz sonucunda Conbach Alpha değei α=,514 olaak hesaplanmıştı. Conbach Alpha katsayısının belilenmesine ek olaak maddelein iki eşdeğe yaıya bölünmesi ile elde edilen güvenilik (split-half eliability) katsayılaı da ayıca hesaplanmıştı. Bu doğultuda, Speaman değei (Equal-length Speaman- Bown) S=,493 ve Guttman değei (Guttman split-half) ise G=,492 olaak hesaplanmıştı. Speaman ve Guttman değeleinin hesaplanması süecinde oluştuulan iki yaımdan elde elden ilk gup için alpha katsayısı α 1 =,462; ikinci gup için alpha katsayısı ise α 2 =,262 olaak bulunmuştu. Tablo 16. Bakış Açısına Yeleştimek Alt Boyutunun Madde Analizi (Madde toplam, madde kalan) Sonuçlaı Madde Toplam Madde Kalan N p p Madde 7 466,675,000,350,000 Madde ,666,000,343,000 Madde ,557,000,193,000 Madde ,654,000,339,000 Tablo. 16 da da göüldüğü üzee, madde toplam ve madde kalan koelâsyonlaı için geçekleştiilen Peason çapım moment koelasyon analizi sonucunda, bakış açısına yeleştimek alt boyutu kapsamında ye alan tüm maddele ile bakış açısına yeleştimek alt boyut puanı aasındaki ilişki istatistiksel açıdan p<.001 düzeyinde anlamlı olaak saptanmıştı. Yıkım Alt Boyutu İçin Yapılan Güvenilik Çalışmasına İlişkin Bulgula Tablo 17. Yıkım Alt Boyutunun İç Tutalılık Katsayılaı Conbach α 466,715 Speaman-Bown 466,722 Guttman 466,721 N Yıkım alt boyutunun iç tutalık güveniliğini belilemek (testin tamamı için) üzee yapılan analiz sonucunda Conbach Alpha değei α=,715 olaak hesaplanmıştı. Conbach Alpha katsayısının belilenmesine ek olaak maddelein iki eşdeğe yaıya bölünmesi ile elde edilen güvenilik (split-half eliability) katsayılaı da ayıca hesaplanmıştı. Bu doğultuda, Speaman değei (Equal-length Speaman-Bown) S=,722 ve Guttman değei (Guttman split-half) ise G=,721 olaak hesaplanmıştı. Speaman ve Guttman değeleinin hesaplanması süecinde oluştuulan iki yaımdan elde elden ilk gup için alpha katsayısı α 1 =,575; ikinci gup için alpha katsayısı ise α 2 =,523 olaak bulunmuştu. 135

14 Tablo 18. Yıkım Alt Boyutunun Madde Analizi (Madde toplam, madde kalan) Sonuçlaı Madde Toplam Madde Kalan N p p Madde 8 466,720,000,483,000 Madde ,764,000,548,000 Madde ,742,000,511,000 Madde ,710,000,466,000 Tablo. 18 de de göüldüğü üzee, madde toplam ve madde kalan koelâsyonlaı için geçekleştiilen Peason çapım moment koelasyon analizi sonucunda, yıkım alt boyutu kapsamında ye alan tüm maddele ile yıkım alt boyut puanı aasındaki ilişki istatistiksel açıdan p<.001 düzeyinde anlamlı olaak saptanmıştı. Diğeleini Suçlama Alt Boyutu İçin Yapılan Güvenilik Çalışmasına İlişkin Bulgula Tablo 19. Diğeleini Suçlama Alt Boyutunun İç Tutalılık Katsayılaı Conbach α 466,719 Speaman-Bown 466,686 Guttman 466,686 N Diğeleini Suçlama alt boyutunun iç tutalık güveniliğini belilemek (testin tamamı için) üzee yapılan analiz sonucunda Conbach Alpha değei α=,719 olaak hesaplanmıştı. Conbach Alpha katsayısının belilenmesine ek olaak maddelein iki eşdeğe yaıya bölünmesi ile elde edilen güvenilik (split-half eliability) katsayılaı da ayıca hesaplanmıştı. Bu doğultuda, Speaman değei (Equal-length Speaman-Bown) S=,686 ve Guttman değei (Guttman split-half) ise G=,686 olaak hesaplanmıştı. Speaman ve Guttman değeleinin hesaplanması süecinde oluştuulan iki yaımdan elde elden ilk gup için alpha katsayısı α 1 =,737; ikinci gup için alpha katsayısı ise α 2 =,453 olaak bulunmuştu. Tablo 20. Diğeleini Suçlama Alt Boyutunun Madde Analizi (Madde toplam, madde kalan) Sonuçlaı Madde Toplam Madde Kalan N p p Madde 9 466,756,000,556,000 Madde ,799,000,616,000 Madde ,662,000,391,000 Madde ,737,000,482,

15 Tablo 20 de de göüldüğü üzee, madde toplam ve madde kalan koelâsyonlaı için geçekleştiilen Peason çapım moment koelasyon analizi sonucunda, diğeleini suçlama alt boyutu kapsamında ye alan tüm maddele ile diğeleini suçlama alt boyut puanı aasındaki ilişki istatistiksel açıdan p<.001 düzeyinde anlamlı olaak saptanmıştı. Tablo 21. Bilişsel Duygu Düzenleme Ölçeği nin Alt Boyutlaı Aasındaki Koelâsyonla K.S. K.E. D.O. P.T.O. Pl.T.O. P.Y.G. B.A.Y. Y. D.S. K.S.,488,605,620,458,518,508,541,393,411 p,000,000,000,000,000,000,000,000,000 N K.E.,444,359 -,083 -,004,014,134,273,128 p,000,000,074,939,757,004,000,006 N D.O.,347,140,098,101,241,247,150 p,000,002,034,029,000,000,001 N P.T.O.,060,367,273,123,187,112 p,193,000,000,008,000,016 N Pl.T.O.,322,335,308 -,040,082 p,000,000,000,388,076 N P.Y.G.,634,283 -,240 -,056 p,000,000,000,226 N B.A.Y.,427 -,262 -,163 Y. D.S. p,000,000,000 N ,024,006 p,607,893 N p,000 N 466 K.S.: Kendini suçlama, K.E.: Kabul etme, D.O.: Düşünceye odaklanma, P.T.O.: Pozitif teka odaklanma, Pl.T.O.:Plana teka odaklanma,p.y.g.:pozitif yeniden gözden geçime, B.A.Y.: Bakış açısına yeleştimek,y.:yıkım, D.S.: Diğeleini suçlama. * p<.05, ** p<.01, *** p<.001,

16 Tablo 21 de göüldüğü üzee, Bilişsel Duygu Düzenleme Ölçeği ve alt boyutlaı aasında anlamlı bi ilişki olup olmadığını belilemek üzee yapılan Peason Çapım Moment koelasyon analizi sonucunda Kendini suçlama ile Pozitif teka odaklanma, Plana teka odaklanma, Pozitif yeniden gözden geçime alt boyutlaı; Düşünceye odaklanma ile Pozitif teka odaklanma alt boyutlaı; Pozitif teka odaklanma ile Yıkım, Diğeleini suçlama alt boyutlaı; Plana teka odaklanma ile Diğeleini suçlama alt boyutlaı; Bakış açısına yeleştimek ile Yıkım ve Diğeleini suçlama alt boyut puanlaı dışında tüm alt boyutla aasındaki ilişkile pozitif ve istatistiksel açıdan p<.001 düzeyinde anlamlı bulunmuştu. Bilişsel Duygu Düzenleme Ölçeği nin güveniliğini test etmek üzee ayıca testteka- test metodu uygulanmıştı. Bilişsel Duygu Düzenleme Ölçeği nin Alt Boyut Puanlaının Test Teka Test Sonuçlaı İlişkin Bulgula Bilişsel Duygu Düzenleme Ölçeği, Tükçe Öğetmenliği 2. sınıf öğencileine 2 hafta aa ile uygulanmış olup iki uygulama sonucu elde edilen ile Peason Momentle Çapımı koelasyon katsayısı sonuçlaı Tablo 22 de sunulmuştu. Tablo 22. Bilişsel Duygu Düzenleme Ölçeği nin Alt Boyut Puanlaının Test Teka Test Uygulama Sonuçlaına Göe Hesaplanan Peason Çapım Moment Koelasyon Katsayısı N K.S. K.E. D.O. P.T.O. Pl.T.O. P.Y.G. B.A.Y. Y. D.S. K.S. 40,404**,264,395*,075,042 -,079 -,143,054 -,122 K.E. 40,627***,350* -,053 -,086,175,155,172,190 D.O. 40 1,000***,178,335*,312 -,173,124,170 P.T.O. 40,336*,143,294,247 -,052 -,033 Pl.T.O. 40,383*,278,220 -,228,059 P.Y.G. 40,569***,472** -,237 -,053 B.A.Y. 40,542*** -,273 -,267 Y. 40,315* -,147 D.S. 40 -,031 K.S.: Kendini suçlama, K.E.: Kabul etme, D.O.: Düşünceye odaklanma, P.T.O.: Pozitif teka odaklanma, Pl.T.O.:Plana teka odaklanma,p.y.g.:pozitif yeniden gözden geçime, B.A.Y.: Bakış açısına yeleştimek,y.:yıkım, D.S.: Diğeleini suçlama. * p<.05, ** p<.01, *** p<

17 Bi hafta aa ile Bilişsel Duygu Düzenleme Ölçeği nin iki kez uygulanması sonuçlaına bağlı olaak ilişkili katsayılaı, peason çapım momentle tekniği kullanılaak hesaplanmış ve sonuçla Tablo 22 da gösteilmişti. Tablo 22 de de göüldüğü üzee diğeleini suçlama alt boyutu haicinde bütün alt boyutlaın kendi aalaındaki ilişkinin istatistiksel açıdan anlamlı (p<.001, p<.01 ve p<.05) olduğu sonucuna ulaşılmıştı. Bilişsel Duygu Düzenleme Ölçeği İçin Geçelik Analizlei Bilişsel Duygu Düzenleme Ölçeği için yapılan güvenilik analizleinden sona geçelik analizine geçilmişti. Ölçeğin oijinal faktö yapısına bağlı kanıaak geçelik analizi için ölçüt geçeliği sınaması ile geçekleştiilmişti. Ölçüt geçeliği bi ölçeğin ölçtüğü özellikle ilişkili olduğu düşünülen kasıt, ölçmek istenilen özelliği ölçtüğünü bildiğimiz geçeli ve güvenili bi ölçekle kaşılaştıılması ile bu puanla aasındaki koelâsyonun hesaplanmasıdı (Tekin, 1993). Bilişsel Duygu Düzenleme Ölçeği nin Alt Boyutlaı ile Olumsuz Duyguduumunu Düzenleme Ölçeği nin Alt Boyutlaı Aasındaki Koelâsyonla tablo 23 te veilmişti. Tablo 23. Bilişsel Duygu Düzenleme Ölçeği nin Alt Boyutlaı ile Olumsuz Duyguduumunu Düzenleme Ölçeği nin Alt Boyutlaı Aasındaki Koelâsyonla Olumsuz duygudan uzaklaşma Aktif çaba Yüzleşme Sosyal destek K.S. -,284* -,056,062 -,363** N K.E. -,059 -,057 -,045 -,062 N D.O. -,182 -,182,122 -,098 N P.T.O.,427***,370**,030,246 N Pl.T.O.,325*,432***,398**,028 N P.Y.G.,536***,504***,363**,227 N B.A.Y.,324*,351** -,024,196 N Y. -,470*** -,096 -,572*** -,216 N D.S. -,277*,147 -,327* -,165 N K.S.: Kendini suçlama, K.E.: Kabul etme, D.O.: Düşünceye odaklanma, P.T.O.: Pozitif teka odaklanma, Pl.T.O.:Plana teka odaklanma,p.y.g.:pozitif yeniden gözden geçime, B.A.Y.: Bakış açısına yeleştimek,y.:yıkım, D.S.: Diğeleini suçlama. * p<.05, ** p<.01, *** p<.001 Tablo 23 de göüldüğü üzee, Bilişsel Duygu Düzenleme Ölçeği alt boyutlaı ile Olumsuz Duygu duumunu Düzenleme Ölçeği alt boyutlaı aasında anlamlı bi ilişki olup olmadığını belilemek üzee yapılan Peason Çapım Moment koelasyon analizi sonucunda Kendini suçlama ile olumsuz duygudan uzaklaşma ve sosyal destek alt 139

18 boyutlaı aasında negatif yönde ve istatistiksel açıdan p<.05 ve p<.01 düzeyinde anlamlı ilişki bulunmuştu. Pozitif teka odaklanma ile olumsuz duygudan uzaklaşma ve aktif çaba alt boyutlaı aasında pozitif yönde istatistiksel açıdan p<.001 ve p<.01 düzeyinde anlamlı ilişki bulunmuştu. Plana teka odaklanma ile olumsuz duygudan uzaklaşma, aktif çaba ve yüzleşme alt boyutlaı aasında pozitif yönde istatistiksel açıdan p<.05, p<.001 ve p<.01 düzeyinde anlamlı ilişki bulunmuştu. Pozitif yeniden gözden geçime ile olumsuz duygudan uzaklaşma, aktif çaba ve yüzleşme alt boyutlaı aasında pozitif yönde istatistiksel açıdan p<.001 ve p<.01 düzeyinde anlamlı ilişki bulunmuştu. Bakış açısına yeleştimek ile olumsuz duygudan uzaklaşma ve aktif çaba alt boyutlaı aasında pozitif yönde istatistiksel açıdan p<.05 ve p<.01 düzeyinde anlamlı ilişki bulunmuştu. Yıkım ile olumsuz duygudan uzaklaşma ve yüzleşme alt boyutlaı aasında pozitif yönde istatistiksel açıdan p<.001 ve p<.001 düzeyinde anlamlı ilişki bulunmuştu. Diğeleini suçlama ile olumsuz duygudan uzaklaşma ve yüzleşme alt boyutlaı aasında pozitif yönde istatistiksel açıdan p<.05 düzeyinde anlamlı bulunmuştu. TARTIŞMA Bu çalışmanın amacı, ünivesite öğencileinin duygu düzenleme beceileini ölçmeye yönelik olaak Ganefski, Kaaij ve Spinhoven (2001) taafından geliştiilmiş olan Bilişsel Duygu Düzenleme Ölçeğinin geçelik ve güvenilik çalışmasının yapılmasıdı. Bu amaç doğultusunda, Mamaa Ünivesitesi nin faklı fakülteleinde eğitim göen yaş aalığı aasında değişen toplam 466 (156 bayan, 310 ekek) ünivesite öğencisine ulaşılmıştı. Bilişsel Duygu Düzenleme Ölçeği nin (Cognitive Emotion Regulation Questionnaie) Tükçeye çevilmesi ve uyalaması için ilk olaak, ölçeği geliştien Nadia Ganefski ile aacılığıyla temasa geçilmiş ve uyalama için geekli olan izin alınmıştı. Ölçeğin çeviisi için, teka çevii yöntemi kullanılmıştı. Ölçek ilk olaak İngilizce ve Tükçeyi çok iyi bilen 6 kişi taafından ayı ayı Tükçeye çevilmişti. Yapılan çeviile bi aaya getiileek tüm çeviile aasından oijinal itemlei en iyi ifade ettiği düşünülen maddele seçilmişti. Bu aşamanın adından ölçek İngilizce ve Tükçeyi çok iyi bilen 3 kişiye göndeileek teka İngilizceye çevilmişti. Bu süecin adından, alanda uzman olan kişilele bi aaya gelineek ölçekteki he bi madde için eldeki çeviilein, oijinal metne uygun olup olmadığı incelenmişti. Gelen öneile ve geibildiimle doğultusunda ölçekte geekli göülen değişiklikle yapılmış ve Tükçe fomuna son şekli veilmişti. Bilişsel Duygu Düzenleme Ölçeği nin geçelik çalışmasında envantein oijinal faktö yapısına bağlı kalınaak ölçüt geçeliği yapılmıştı. Bu amaç doğultusunda Bahadı (2006) taafından Tük kültüüne kazandıılan Olumsuz Duygudumunu Düzenleme Ölçeği ile uyalama çalışması yapılan Bilişsel Duygu Düzenleme Ölçeği nin aalaındaki ilişkiye bakılmıştı. Alt boyutla bazında p<.05, p<.01, p<.001 düzeyleinde istatistiksel açıdan anlamlı ilişkile bulunmuştu. Bilişsel Duygu Düzenleme Ölçeği nin güvenilik çalışmalaı kapsamında ise Conbach Alpha, madde-toplam, madde-kalan, madde ayıtedicilik ile test--test metotlaı 140

19 kullanılmıştı. Yapılan istatistiksel analizle sonucunda Conbach Alpha değei α=,784, test--test güvenilik katsayısı ise =. 1,00 olaak bulunmuştu. Ölçeğin madde toplam koelasyon değeleinin,188 ile,468 aasında, madde kalan koelasyon değeleinin ise,104 ile,392 aasında değiştiği göülmüştü. Madde ayıt edicilik analizi neticesinde ise he maddenin ayıt ediciliğinin yüksek olduğu sonucuna ulaşılmıştı. Yapılan analiz sonuçlaı Bilişsel Duygu Düzenleme Ölçeği nin geçeli ve güvenili bi ölçme aacı olduğunu otaya koymuştu. Bilişsel Duygu Düzenleme Ölçeği nin, duygu düzenleme beceisini ölçmeye olanak sağlaması açısından önemlidi ölçme aacı olduğu düşünüldüğünde, Bilişsel Duygu Düzenleme Ölçeği nin Tükçeye uyalanmasının yaalı olabileceği düşünülebili. Bu doğultuda, bu çalışmada Bilişsel Duygu Düzenleme Ölçeği nin geçelik ve güvenilik çalışmasından elde edilen bulgulaa dayanaak, bu ölçeğin ünivesite öğencileinin bilişsel duygu düzenleme beceileini belilemek amacıyla kullanılması öneilebili. Ayıca Envantein faklı öneklem guplaına uygulanaak geçelik ve güvenilik analizleinin teka test edilmesi yaalı olabili. 141

20 KAYNAKLAR Bahadı, Ş. (2006). Romantik ilişkilede bağlanma stillei, çatışma çözme statejilei ve olumsuz duyguduumunu düzenleme aasındaki ilişki. Ankaa Ünivesitesi Sosyal Bilimle Enstitüsü Yayınlanmamış Doktoa Tezi. Ankaa. Dempsey, M., T. (1996). Coping and emotional egulation stategies in ealy adolescence: elationship to behavioal functioning. Unpublihed Docto Dissetation. Texas Univesity. Dodge, K.A. (1991). Emotion and social infomation pocessing. In J. Gabe ve K. A. Dodge (Eds.), The development of emotion egulation and dysegulaton (pp ). New Yok: Cambidge Univesity Pess. Dodge, K.A., Gabe, J. (1991). Domains of emotion egulation. In J. Gabe& K. A. Dodge (Eds.), The development of emotion egulation and dysegulaton (pp.3-11). New Yok: Cambidge Univesity Pess. Ganefski, N., Kaaij, V. ve Spinhoven, P. (2001). Negative life events, cognitive emotion egulation and emotional poblems. Pesonality and Individual Diffeences, 30, ( ). Ganefski, N., Kaaij, V. ve Spinhoven, P. (2002). CERQ: Manual fo the use of the cognitive emotion egulation questionnaie, DATEC. Leiden Univesity: The Nethelands. Goss, J. J. (1998). Antecedent-and esponse-focused emotion egulation: Divegen consequences fo expeience, expession and physiology. Jounal of Pesonality and Social Psychology, 74, Goss, J. J. ve John, O. P. (2003). Individual diffeences in two emotion egulation pocesses: Implications fo affect, elationships, and well-being. Jounal of Pesonality and Social Psychology, 85, Kaasa, N. (1994). Bilimsel aaştıma yöntemi. Ankaa: 3A Aaştıma Eğitim Danışmanlık Ltd. Lazaus, R. S. (1999). Stess and emotion: A new synthesis. New Yok: Spinge Publishing Company. Mastes, J. C. (1991). Stategies and mechanisms fo The pesonal and social contol of emotion. In J. Gabe ve K.A. Dodge (Eds.), The development of emotion egulation and dysegulation (pp ). New Yok: Cambidge Univesity Pess. 142

21 Mogan, C. T. (1993). Psikolojiye Giiş. (Ed. Siel Kaakaş). Ankaa: Meteksan. Paasuaman, A., Zeithaml, V.A. ve Bey, L.L. (1988). Sevqual: A multiple-ıtem scale fo measuing consume peception of sevice quality. Jounal of Retailing. Volume 61, Numbe 1. Paott, W.G. (2001). Emotions in social psychology: Volume Oveview. In W.G. Paott (Ed.), Emotions in social psychology (pp.1-19). PA: Psychology Pess. Tekin, H. (1993). Eğitimde ölçme ve değelendime. Ankaa: Yagı Yayınevi. Tezbaşaan, A. A. (1996). Liket tipi ölçek geliştime kılavuzu. Ankaa: TPD Yayınlaı. Thompson, R. A. (1994). Emotion Regulation: A theme in seach of defination. In N. A. Fox, The Development of emotion egulation: Biological and Behavioal Consideation Monogaphs of the Society fo eseach in child development, 59,