Cemal Süreya iirinde Ortak Dilin Kullanımı The Usage of Common Language ın Cemal Süreya Poetry

Transkript

1 Cemal Süreya iirinde Ortak Dilin Kullanımı The Usage of Common Language ın Cemal Süreya Poetry Mehmet YILMAZ * Özet kinci Yeni iiri ile ilgili deerlendirme yapılırken bu hareketin ilkeleri, harekete dâhil olan airler tarafından ortak bir bildiri ile belirlenmedii için airlerin tek tek ele alınması gereklilii ortaya çıkmaktadır. Aksi takdirde bazı airlerin kendine has dil kullanımı ve iir anlayıı, kinci Yeni hareketinin geneline aitmi gibi yorumlanmaktadır. Cemal Süreya, edebiyat eletirmenleri tarafından kinci Yeni iirinin öncülerinden sayılır. Ancak, onun iiri ve iir anlayıı incelendiinde kinci Yeni iiri hakkında yapılan genellemelerin dıında tutulabilecek birçok unsurla karılamak mümkündür. Bu çalımada, ortak dil kullanımı yönüyle Cemal Süreya iiri, air hakkında yapılan genellemelerden ziyade, airin hayatından ve iirinden hareketle deerlendirilmeye çalıılmıtır. Anahtar Sözcükler: Cemal Süreya, kinci Yeni iiri, ortak dil, ahsi dil, konuma dili Abstract Because the fundamental principles of the Second New Poetry were not determined by the poets, who took part in the movement, with a common declearation while they were evaluating the movement, it is clear that the participating poets should be dealt with one by one. Otherwise, the peculiar language use and poetry perspective some poets are understood as if they belong to a whole. Cemal Süreya is one of the pioneers of Second New poetry. However, when his poetry and poetry perspective are examined, it is possible to encounter many factors which can be excluded from the general characteristics that are made about Second Reform poetry. In this study Cemal Süreya poetry, in terms of common language use, is tried to be evaluated through the poets life and poetry instead of the generalizations made about him. language Key Words: Cemal Süreya, Second New poetry, common language, personal language, speaking Giri nsanın eya ve eylemleri algılama-tasarlama noktasında farklı yeteneklere sahip olması, dili kullanma açısından deiik boyutların ortaya çıkmasına sebep olmaktadır. Eya ve eylemler genel bir topluluun bütün üyeleri tarafından aynı ekilde algılandıında ortak bir dil zihniyeti olumakta, tek bir bireyin kendi bakı açısıyla dünyayı algılaması ve kelimeleri alıılagelen kullanımlarının dıında tasarlaması ise farklı bir dil boyutunun -aynı dil içinde olsa dahi- teekkül etmesiyle sonuçlanmaktadır. iir sanatının temelinde yer alan ortak dille ahsi dil arasındaki fark, bireyin dünyayı algılaması sırasında oluan deiik bakı açısıyla tezahür etmektedir. Ortak dille ahsi dil arasındaki ayrım, Cumhuriyet dönemi Türk iiri açısından deerlendirildiinde, özellikle, kinci Yeni hareketi içinde dilin aırı sapmalar dorultusunda, ahsi bir alanda kullanıldıı yargısı genel bir kanıya ulamıtır. kinci Yeni hareketine mensup bazı airlerin bir anlamsızlık anlamı-usun dıına çıkmak (Berk, 1992, s. 104) anlayıında olması, dili ahsiletirme hususunda bu airleri en uç alana götürmü ve iir dili uursuz sayıklama (Özcan, 2003, s. 115) temelinde rastlantısal bir anlamlılık a (Bezirci, 2005, s. 31) dayalı kelime dizimine varmıtır. Bütün bunlara balı olarak kinci Yeni yle beraber gelen dilsel deiim, alıılagelen iir dilinden de bir sapma (Karaca, 2005, s. 204) özellii göstermektedir. kinci Yeni iiri ile ilgili genel deerlendirmelerin belli bir ortak tarafı bulunmasına ramen kinci Yeni, bu harekete dâhil olan airler tarafından ilkeleri tespit edilmi, ortak nitelikleriyle beliren bir akım deildir. (Enginün, 1992, s. 608). Ortak niteliklerinin sonradan tespit edilmeye çalıılması ise bazı yanlı genellemelere sebebiyet vermitir. iir evrenini olutururken dili tamamen ahsi bir anlam dairesinde kullanan airlerin tutumu genelletirilerek kinci Yeni içinde deerlendirilen airlerin tamamının toplumdan ve konuma dilinden kopuk bir iir anlayıına sahip olduklarının iddia edilmesi * Cumhuriyet Üniversitesi, Türk Dili Okutmanı, mehmet_yilmaz80@mynet.com

2 622 yapılan yanlı genellemelerden biri olsa gerektir. Özellikle lhan Berk ve Ece Ayhan gibi airlerin iir dilini bozması, deitirim ve karıtırıma (bk. Bezirci, 2005, s ) sık yer vermesi, sadece bu airlerin üslupları çerçevesinde deerlendirilmemi, kinci Yeni içinde deerlendirilen her air için geçerli kılınmıtır. Oysa lhan Berk in bazı çabaları dıında kinci Yeni hareketinin ne olduu ile ilgili derli toplu bir bildiri oluturma gayreti dahi görülmemitir. Behçet Necatigil kinci Yeni hareketinin sergüzetini özetler nitelikte, u deerlendirmeyi yapmaktadır: kinci Yeni, Garipçilerin aksine ilk dönem iirlerinde de birbirinden çok farklı olan ve bir manifest çevresinde toplanmamı airlerin tek tek arayı ve sezgileriyle orda burda daınık uçlar verdi, sonra sonra benzerlikler dolayısıyla özellikleri belirtilmeye, kurallara balanmaya balandı. (2006, s. 170) Belirli ilkeler dorultusunda bir araya gelerek oluan bir hareket olmaması kinci Yeni iir anlayıının içinde birçok farklılıklar dourmu, eletirmenler tarafından ortaya konulmaya çalıılan benzerlikler ise bu hareket dâhilinde deerlendirilen bazı airlerin iir anlayıını ve dili kullanma tarzını betimler nitelikte olmamıtır. Bu nedenle bazı eletirmen ve edebiyat aratırıcısı bu hareket içinde düünülen airlerin daha salıklı bir ekilde deerlendirilebilmesi için tek tek ele alınması görüünü savunmulardır (Karaca, 2005; Kolcu, 2008; Mehmet Fuat, 2000; Bezirci, 2005; Hamlan, 2006; Aydın, 2008). Belirtilen ilkesizlik, kinci Yeni hareketini kendi içinde bir tutarsızlıa ve çelikiye götürmütür. 1 kinci Yeni içinde deerlendirilen airler zaman zaman kendi içlerinde bile fikir ayrılıına dümekte, herkesin kendi iir anlayıını ortaya koyduu bir ortam ekillenmektedir. kinci Yeni hareketinin belli balı kurallara sahip bir akım olma özelliinden yoksun oluu, kinci Yeni iirinin ne olduunun tartıılmasının ötesinde, bu hareket içinde yer alan airlerin kimlerden olutuu ile ilgili belirsizliklerin bulunmasına kadar gitmektedir. Cemal Süreya, bu hareketin hiçbir zaman programı olmadıını ifade ettikten sonra Turgut la (Uyar) yılları arasında birkaç defa karılatıını belirtmekte, Sezai (Karakoç) ile Edip in (Cansever) birbirlerini bugün de görseler tanımayacaklarını 1986 yılında Düün dergisine verdii demeçte söylemektedir. (1997, s. 92) Atilla lhan, Aralık 1957 tarihinde Dost dergisinde çıkan Anlamsızlıklar Sirki ya da iirimizi Götürenler balıklı yazısında kinci Yeni hareketinin kendi içindeki çelikisini örnekleriyle ortaya koyduktan sonra u yorumu yapmaktadır: Fakat ciddi ve meraklı bir okuyucu sorunu izlemeye kalkııp bu yayınları kovalamaya görsün; sonunda ikinci yeni nin ne olduunu anlayacak yerde birbirini tutmaz savlar, ipe sapa gelmez iddialar arasında kördüüm olup kalıyor. (2004, s. 46). 2 kinci Yeni hareketinin çelikisi, hem bu hareket içinde deerlendirilen airler arasında bir birliin olmamasından hem de genelleme yaparken derinlemesine bir incelemenin yerine yüzeyde kalarak karar verilmesinden kaynaklanmaktadır. Edebiyat tarihleri daima bir sınıflamanın, bir öbeklemenin kolaylıından yararlanırlar. Liste düzenlemek de böyle bir kolaylıın ilk adımıdır. (Hızlan, 2006, s ) anlayıı hatanın temelini oluturmaktadır. Öyle ki kinci Yeni listesine bazı dönemlerde Gülten Akın, Refik Durba gibi airler bile alınmıtır (Bezirci, 2005). kinci Yeni hareketine asıl kimliini kazandıranlar üphesiz ki lhan Berk ve Ece Ayhan gibi dilin sınırında dolaan airlerdir. Bu airler, iir anlayıları ve iirlerindeki uygulamalarla kinci Yeninin çerçevesini oluturmaya çalımılardır. Ancak iirlerinin bir bölümünde dahi olsa kapalı anlama kayan kendine ait bir dil kimlii izlenimi bırakan her aire bu kinci Yenicidir demek, liste düzenlemenin kolaylııdır. Doan Hızlan ın konuyla ilgili deerlendirmeleri önemlidir: Nasıl divan iiri deyip bütün airleri aynı ölçütlerle deerlendirip toptancı, yanlı bir eletiri yöntemini uyguluyorsak, tek tek airlere eilme gereini duymuyorsak kinci Yeni için de aynı yanlı deerlendirme anlayıını uyguluyoruz demektir. Ben tek tek airlerin kinci Yeni emsiyesi altında ne kadar bu akımın içine girebileceklerini(n) ayrı ayrı incelenmesi gerektii kanısındayım. (2006, s ). Cemal Süreya iir sanatında kendini gösterdii andan itibaren kendine has duruu ve iir birikimiyle dikkatleri üzerine çekmitir. Orijinal bir ses ve iir yapısına sahip olan air, ilk iir kitabı 1 Baki Asiltürk konuyla ilgili önemli bir yorum yapmaktadır: Her biri kendi kiiliini, hatta daha da ileri giderek her bir air kendi kinci Yeni sini kurmutur denilebilir (2006, s. 145) 2 Cemal Süreya Atilla lhan ın bu yazısına Sirk balıını taıyan yazısıyla cevap vermitir. Yazıdaki u ifadeler Cemal Süreya nın konuya yaklaımı açısından önemlidir: Atilla lhan ilk bakıta haklı, öyle ya fikirlerin, yazıların bu denli birbirini tutmadıı bir çevrede bir akımdan nasıl söz edilebilir. (Cemal Süreya, 2006, s. 224)

3 623 Üvercinka (1958) ile yakaladıı salam iir temelini ömrünün sonuna kadar korumayı baarır. Her ne kadar kinci Yeni hareketi içinde deerlendirilen bir air olarak görülse de iirlerinde -özellikle lhan Berk in airin Topraı adlı eserinde poetikasını ortaya koymaya çalıtıı- kinci Yeni iiriyle ters düen birçok unsur bulunmaktadır. Cemal Süreya nın iirleri ve iir anlayıını izah ettii yazıları incelendiinde onun özellikle ortak dile dayalı bir iir evreni oluturduu görülür. Bu çalımada Cemal Süreya iiri kendi içinde deerlendirilmeye çalıılmıtır. lhan Berk in kinci Yeni konuma diline karıdır. (1992, s. 95) hükmüne karı Cemal Süreya nın ortak dili deiik unsurlarıyla ve hususiyetle konuma dili boyutuyla iirlerinde nasıl kullandıı irdelenmitir. Ancak öncelikle, ortak dille ahsi dilin ne olduu tartıılmalıdır. Ortak Dil-ahsi Dil Dil kullanımının çok boyutlu olması, düünme yeteneinin farklı düzeylerde gerçeklemesi ile ilgili bir durumdur. Düüncenin ifade aracı olan dil içinde, deiik kullanımlar ortaya çıkmaktadır. Dilin kiiden kiiye farklılık gösteren bir kurum (Aksan, 2007, s. 80) olması aynı deerlere sahip toplumlarda yaayan insanların kendi zihinsel ilevlerine göre dili bireysel bir alanda kullanmalarından kaynaklanır. nsan kendini dil kabına dökmektedir. Bu nedenle dil, insan düüncesine göre ekil alır. Düünce ve his dünyasının farklı boyutlarda tezahür etmesi insanın dı gerçeklii algılarken ulatıı olgunluk seviyesine balı olarak geliir. Böylece insanın kendini yansıttıı dil aynası deiik görüntülerle zenginlemektedir. Chomsky, usçu dil kuramını izah ederken olaan dil kullanımını, dil kullanımının yaratıcı yanı ndan ayırır. (2001, s. 29) Usçu dil kuramına göre zekânın üç düzeyi vardır. Uysal zekâ nın üstünde yer alan olaan insan zekâsı, kendi iç kaynakları yoluyla bilgi edinebilme gücüne sahiptir. (2001, s. 26). Olaan insan zekâsının ötesinde yer alan zekâ ise çalıma olmaksızın daha önce hiç görülmemi, duyulmamı, yazılmamı hatta düünülmemi bulular yapabilen oldukça ilginç bir zekâ yapısıdır ki bir delilik karıımını içerebilir. (2001, s. 26) Üçüncü tür zekâ gerçek yaratıcılıa (2001, s. 29) yönelmitir. Ortak dil içinde, ahsi dil yaratımı diyebileceimiz bir alan mevcuttur. Bu alanın orijinallii ve aırtıcılıı göz önünde bulundurulduunda ahsi dil, zekânın üçüncü düzeyinde gerçeklemektedir denilebilir. Dil kullanımının yaratıcı yanıyla ilikili olan bu düzey, iir dilinin ahsiliini ve farklılıını açıklamada önemli ipuçları vermektedir. Ortak dil, olaan insan zekâsına hitap ederken yaratıcılıı, yeni kavramlar oluturmayı içinde barındırmaktadır. Fakat bu yaratıcılık yine ortak kitleye seslenmektedir. ahsi dilde ise belli bir azınlıa hitap edilse bile, bir kiinin ahsiliini ve hayatı algılama biçimini içine alan bir kendiliindenlik söz konusudur. Hatta bu ahsilik bazı durumlarda anlaılmayı güçletirmektedir. Kiinin hayal ve his dünyasına göre ekillenen ve olaan dil kullanımının farklılıında gelien bir anlam dünyası olumaktadır. Zihinsel ilev boyutuyla dilin farklı kullanımı, aynı dil içinde farklı anlam ve görüntülere dayanan yeni bir lisan meydana getirmektedir. ahsi dilin farklılıını, bu yönüyle, bizde ilk defa dile getiren airlerden biri olan Ahmet Haim, konuyla ilgili u önemli açıklamaları yapar: air umumi lisandan müfrez kelimeleri yeni manalarla zenginlemi, her harfi yeni ahenklerle tannan, revi ve edası baka bir mikyasa göre tanzim edilmi hüsn, renk ve hayal ile mebu ahsi bir lehçe vücuda getirdii andan itibaren eserinin vuzuh u kârie göre tahavvül etmeye balar. (Ahmet Haim, 2005, s. 19). Umumi lisan ile ahsi bir lehçe vücuda getirmek ayrımı, ahsi dilin yine ortak dili temel aldıını iaret eder ve bu yönüyle Haim in tespiti usçu dil kuramının zekâ boyutlarıyla da uyumaktadır. Ortak dile ait kelimeler temel kullanımlarıyla ahsi dile kaynaklık etmektedir. ahsi dil, aynı zamanda ortak dilin kuralları çerçevesinde hayat bulan bir dil alanıdır. Farklılık, kiinin hayatı algılamasındadır. Bu farklılık her ne kadar iirin toplumdan uzaklamasını ve anlaılmaz bir durum gibi algılanmasını ilk aamada akla getirse de -anlam konusunda uç noktalara kayan airler bir yana- hem anlaılır olup hem de kendine has ahsi bir dil vücuda getirilebilir. air, anlam dâhilinde olan dil farklılıını güzellik duygusu oluturacak ekilde kurabildii oranda, dilin zenginliini ina eder. Ortak dille ahsi dil arasındaki ayrımı izah ederken insanların günlük yaayılarında kelimelerin anlatım gücüne ulaamadıkları, kullanılan dilin gerektirdii ilikilere olan güvenin sarsıldıı bir ortamda iir in devreye girdiini belirten görüler de mevcuttur. (Özel, 2007, s. 18) nsanın ifade etmek istedii eyi kelimenin çıplak (ilk) anlamıyla dile getirmesinin yeterli olmadıı durumlarda, insan aynı iaretlerden oluan kelimeyi farklı anlamlarda kullanma ihtiyacı hissetmektedir. iir dilinin oluum

4 624 temelinde böyle bir durum -yani günlük konuma dilinin bazı olguları ifadede yetersizlii- söz konusu olsa bile iir, iirin ham maddesi olan konuma dilinden baımsız düünülememektedir. Dil aracılııyla dilin anlatım olanaklarının aılması (Özel, 2007, s. 39) ortak dilin sınırları içindeki farklılıı yakalama anlamında kullanılırsa bir deer kazanır. Dilin malzemesini kullanma bakımından ortak dilin ahsi dile kaynaklık ettii ve bu iki farklı dil boyutunun birbirini destekledii görülmektedir. Halkın düünce ve duygusunu kısa, net ve ahenkli bir yolla ifade eden atasözlerinde bu durumu görmek mümkündür. iir dilinde görülen özelliklerden birçou da günlük konuma dilinde (Aksan, 1993, s. 12) yer almaktadır, anlayıı ortak dilin ahsi dile kaynaklık etmesi açısından önemlidir. Konuma diliyle ortak dil çou zaman birlikte düünülüyor olsa bile ortak dilin konuma dilini 3, halk deyilerini, deyim ve atasözlerini, efsane ve menkıbeleri içinde barındıran daha genel özelliklere sahip olduu düünülebilir. Bu sayılan unsurlar ortak dilin bütününü oluturan parçalar olarak da deerlendirilmelidir. Ortak dili Doan Aksan Bir ülkede konuulan lehçe ya da aızlar içinden yaygınlaan ve egemen olana verilen addır. (2007, s. 83) eklinde tanımlamaktadır. Özellikle konuulan lehçe ya da aızlar içinden yaygınlaan tabiri konuma dilinin ortak dilin oluumunda temel olduunu ve halkın kendi mantıına göre ekillendirdii, anlamlar yükledii kelimelerin zamanla ortak dili meydana getirdiini, söyleyi özelliklerinin de konuma dilinden ortak dile geçerek gelitiini göstermektedir. Yazı dilinin, konuma dilini temel alarak gelien ortak dil aracılııyla oluması önemlidir. (Aksan, 2007, s ) Yazı diline balı olmayan çeitli söyleyi özellikleri sadece konuma dilini deil halk nezdinde dili meydana getiren dier birçok özellii de kapsamaktadır. Ortak dilden farklı bir alanda deerlendirilen ahsi dil ise sanatçının güçlü ve çok yönlü hayalde canlandırma yetenekleri sayesinde dı dünyadaki varlıkları ve olayları daha farklı gösterebilme yetenei (Geçgel, 2007, s. 1) ile izah edilmektedir. Ebubekir Erolu da, dil içinde gelien iir geleneini, ortak dil-ahsi dil ayrımına balı kalarak izah etmektedir. Dilin konuma aırlıklı ve hayal aırlıklı kullanım özelliklerine sahip olduunu belirten Erolu, hayal aırlıklı dil kullanımının ikinci bir kiiyi ilgilendirmeyecek ölçüde ahsi aforizmalara kadar derecelen ebileceini (2005, s. 14) belirtmektedir. ahsi dilin, kendisine temel olan ortak dilden kendisini soyutladıı bu derece elbette ki dilin olutuu topluma hizmet etmesi ve yeni bir bakı açısıyla edebî lezzetin olumasında sakıncalar douracaktır. Burada esas, ortak dilin temelinde anlam dâhilinde kalan bir faklılıın ve ahsiliin oluturulmasıdır. Eliot, bu konuda konuma dilinin temel alındıı bir iir anlayıının meydana getirilmesini savunmaktadır: üphesiz, hiçbir iir dili airin iittii ve konutuu dille tamamen aynı deildir; fakat bu dil, konuulan dille öyle bir iliki içinde olmalıdır ki onu dinleyen veya okuyan bir kimse eer iir dili kullansaydım böyle konuurdum diyebilsin. (1983, s. 138). iir söz konusu olduunda, ortak dilden ahsi dile doru kayan dil kullanımı, temel anlamı dıında kullanılan kelimenin farklı anlam ve imge zenginliklerine ulamasıyla neticelenmektedir. Aynı farklılık cümle yapısına da yansıyacak kiinin ilk bakıta kavramakta zorlandıı, aırdıı belki de kendisi için yabancı olan bir dil alanı ortaya çıkacaktır. Çetili, iir dilini tarif ederken edebî dil içinde yer alır ve onun en yaygın biçimlerinden birini tekil eder. (2004, s. 20) ifadesini kullanır. Bu tanımda iir dilinin edebi dil içinde yer alan bir üst dil olması söz konusudur. Bu dorultuda bir dereceleme yapıldıında ortak dilin temelde yer aldıı, iir dilinin edebi dilin içinde bulunduu, ahsi dilin ise iir diline balı olarak daha dar bir alanı igal ettii söylenebilir. Belirtilmek istenilen husus aaıdaki ekilde tabloya dönütürülebilir: 3 Günlük konuma, anlatım konuması, konferans konuması, okuma konuması gibi konuma biçimleriyle ilgili bk. Ergenç, clal (2008). Konuma Dili ve Türkçenin Söyleyi Sözlüü, Ankara: Simurg Yayınları.

5 625 ahsi Dil iir Dili Edebi Dil Ortak Dil (Günlük Konuma Dili) kinci Yeni hareketi içinde deerlendirilen bazı airlerin iirini, kendine has bir evreni olan iir dilinden de sapma olarak düündüümüzde, yine iir dili içinde kalan fakat farklı bir alanı igal eden bir üst dilden (ahsi dil) söz edebiliriz. Kiinin dünyayı algılamasına balı olarak gelien bu dil kategorisi yeni bir dil evreninin olumasıyla meydana gelir ki lhan Berk in Mısırkalyonine eseri ve Ece Ayhan ın Fayton iiri ahsi dil kullanımının birer örnei sayılabilir. iir dilinin temel niteliklerinden 4 özellikle anlam balamından çok fazla uzaklamak, dili airin kendisinden baka kimsenin anlayamayacaı dar bir alana sıdırmak, anlam dünyasının kapılarını bakasına kapatmak ve dilin genel mantıının dıında kullanılması ikinci bir kiinin dahi dılandıı bir dil evreni meydana getirmektedir. Bu durum, Ebubekir Erolu nun (2005, s ) da belirttii sakıncayı douracak ve ikinci bir kiinin dahi anlayamayacaı bir ahsilik oluacaktır. Oysa dile alıılmadık bir ekil ver mek (Kaplan, 2004, s. 214) airin kendi topraından (dilinden) çok fazla ayrı dümeden, kendi bakı açısıyla, farklı bir güzellii vücuda getirmesidir. Üslup sahibi bir air olmak için, kendine ait bir ses ve dize bütünlüü yakalamak gereklidir. iirin dil içinde ayrı bir dil (Aksan, 1974, s. 558) olarak tanımlanması da yakalanan özgünlük açısından deerlendirilmelidir. Cemal Süreya, dilin mantık kurallarından uzaklamaktan ziyade; ortak dil içinde kalarak farklılıı yakalamaya çalıan ve iirinde kiilik oluturmanın çabası içinde olan bir airdir. iirleri, kiilik sahibi bir sesin orijinalliini taımaktadır. Cemal Süreya iirine ortak dil-ahsi dil ayrımından bakıldıında, ortak dilin iirlerinin temelini tekil edecek kadar önemli bir yere sahip olduu görülmektedir. Onun iirinde ortak dilin sıradan kullanımlarının iir içinde nasıl aırtıcı bir hale geldiini tespit etmek mümkündür. Ortak dilin metin üzerindekini kullanım ekillerini görme açısından Cemal Süreya iiri okuyucusuna, oldukça geni bir malzeme vermektedir. Cemal Süreya iirinde Ortak Dile Ait Unsurlar Günlük Konuma Dili Cemal Süreya iirini, günlük konuma dilinin airin zihninde özgün bir sese dönümesi olarak görebiliriz. Birçok iirinin iskeletini günlük konuma diline ait ifadeler ve deyiler oluturur. iirlerinde konuma diline bu kadar geni yer vermesinin sebepleri airin çocukluuna kadar gitmektedir. Kendi ifadesiyle konumayı çok seven bir ailenin çocuu (Perinçek; Duruel, 2008, s. 17) dur. lk okuduu kitaplar din kitapları, halk kitapları, cenk kitapları (Cemal Süreya, 1997, s. 210) dır. Sözlü kültür gelenei içinde, halk hikâyeleri arasında büyümü olan air; iir ile ilgili ilk tecrübelerini anlatırken annesinin kendine bir bardak süt içirebilmek için bütün Kerem ile Aslı hikâyesini ezbere anlattıını ifade eder. (Cemal Süreya, 1997, s. 88) Çocukluundan itibaren onu etkisi altına alan sözlü kültür gelenei halk hikâyelerinin renkli dünyasında zihnini ekillendirir. Hayatının ilerleyen dönemlerinde iir anlayıını izah ederken hayatla insan arasındaki balantının yaayan kelimeler aracılııyla cereyan ettiini söyleyecektir: 4 iir dilinin temel nitelikleri ile ilgili bk.: ÇETL, smail (2004). Metin Tahlillerine Giri/1 iir, Ankara: Akça Yayınları; AKSAN, Doan (1993). iir Dili ve Türk iir Dili, stanbul: BE-TA Basım Yayım.

6 626 air yaadıı kelimelerle kurar iirini. Yaadıı yani günlük konumasına, oturmasına, kalkmasına baladıı kelimelerdir ki airle dı evren arasında salam bir ilgi kurabilir. (Cemal Süreya, 2006, s. 268). iir yazma metodunu açıklarken konuma diline verdii önemi daha net ifadelerle açıklayan air, çou eyi konuma dilinden çıkar dıını (Cemal Süreya, 1997, s. 27) dile getirmekte daha da önemlisi iir konuma dilinden uzaklamamalıdır. (1997, s. 27) diyerek iirin ilk ve vazgeçilmez mayası (1997, s. 27) nın konuma dili olduunu söylemektedir. air, dil deiimi karısında salam bir iir dili kuramama tehlikesiyle karı karıya olanlara konuma diline yaslanarak iir yazmalarını tavsiye eder: Türkçe gibi aynı yüzyıl içinde kendini iki kez yenileme deneyimine girmi bir dilde, iirin konuma diliyle ilgilerini iyice sıkılatırmak zorunluluu vardır (2006, s. 294). air, iirin nasıl olması ile ilgili ileri sürdüü bu fikirleri iirinde oldukça yaygın bir ekilde uygulamıtır. Günlük konuma diline ait ifadeler onun iirinde adeta suda eriyen buz gibidir. Günlük konuma dili Cemal Süreya iirinde aleladelikten ziyade mısra içinde anlam bütünlüünü salayan orijinal imgelere dönümektedir. lk iir kitabından itibaren görülen günlük konuma dilinin iirlerindeki hâkimiyeti bazı durumlarda iirin geneline yayılmaktadır. iir balıını taıyan iirinde; Allahtan beni kimsecikler görmüyor Canımın istediini yapıyorum Çırılçıplak sularda yıkanıyorum, utanıyorum Güzin utanmak istiyor ama nerde Nasıl utanacak bu bo ehirde (Cemal Süreya, 1999, s. 14) mısralarından oluan bölüm tamamen konuma diline dayalı olarak kurulmutur. Allahtan, canının istediini yapmak, ama nerde gibi ifadeler iirin bütünlüünü ina eden unsurlardır. air, Servet-i Fünun iirini eletirirken belirttii gibi olmayan bir dille (Cemal Süreya, 2006, s. 24) iir yazmaya karıdır. Olmayan bir dille yazılan iirin gelecek kuaklara kalmayacaını savunur. Bununla beraber gelenein sadece ölü yönlerini kulla narak, donmu sözcüklerle, eskiye eskiye pörsümü benzetmelerle (2006, s. 72) iir yazılmasına da karıdır. Bu nedenle günlük konuma dili onda yeni imajlara dönüerek gelimektedir. Güzelleme iiri konuma diline ait ifadelerin mısra içinde orijinal ifadelere dönümesinin örnekleriyle doludur: Bak bunlar ellerin senin bunlar ayakların Bunlar o kadar güzel ki artık o kadar olur Bunlar da saçların ite akamdan çözülü Bak bu sensin çocuum enine boyuna. Bak bende yalan yok vallahi billahi Sen o kadar güzelsin ki artık o kadar olur (Cemal Süreya, 1999, s. 16) artık o kadar olur ifadesi kelimelerin yetersiz kaldıı anlarda kullanılan bir söyleyitir. Bu söyleyiin iir içinde bir sevgilinin güzelliini anlatırken kullanılması bu güzelliin sınırsızlıına ve güzellik karısında kelimelerin acziyetine iarettir ki air, bu ifadeyi sanki bir kahve insanının azından almı gibi kullanmaktadır. Yalnız bu ifadenin hemen altında kullanılan saçların akamdan çözülü imgesi Bunlar da ite gibi yine günlük konumayı anımsatan ifadeler arasına yerletirilmitir. iirin devamında air sevgilisini akına inandırmak için vurgulu bir yemin etmektedir. bende yalan yok vallahi billahi ifadesi bir soru karısında aıran ve karısındakini inandırmaya çalıan bir insanın samimiyetiyle söylenmektedir. Anadolu insanının samimiyetini barındıran bu yemin ifadesi artık o kadar olur söyleyiiyle bütünlüe kavumaktadır. iirin devamında da günlük konuma dilinin arasına yerletirilmi imgelerle karılamaktayız. Gözlerinin ucu da burda yaamaya alıık yi ki burda yoksa ben ne yapardım (Cemal Süreya, 1999, s. 16) Güzlerinin ucu yaamaya alıık ifadeleri yoksa ben ne yapardım ifadesiyle birletirilmektedir. Bir eyi kaybetmekten endielenen insanın, içinde korku ünlemini de barındıran ifadesi iirde sevgilinin air için hayatî bir önem taıdıını belirtmek için kullanılmıtır. Bu kullanımlar iirde özellikle mısra balarında sık sık tekrar edilen bak, bunlar, bu, ite, sen kelimeleriyle bütünlüe kavuur.

7 627 airin günlük konuma diline ait kullanımları dier birçok iirinde de iirin bütününe yayılmı ekildedir. Üçgenler iirinde halkın ekonomik sıkıntısını geometri bilimiyle ilikilendirerek anlatır. iirin birinci bölümündeki kahraman, Ali dir. airin halkın içinden seçip iirine yerletirdii Ali, günlük hayatta yüzlercesiyle karılaabileceimiz isiz biridir. air, Ali nin iirini yine Ali nin azından yazar: Ali nin üçgenidir bu çizdiim Nerde Öklid in üçgenleri nerde bu Na unlar üç açısı üçü de yoksul Biri sıfırın altında sekiz derece Birine atan atmı tekmeyi ii ya Biri sizden bir sigara istiyor Sadece bir sigara ne sandınız Ne u Ne bu Sadece bir sigara istiyor tüttürsün Nerde Öklid in üçgenleri nerde bu (Cemal Süreya, 1999, s. 22) Üçgenler iirinin yapısını konuma diline ait kullanımlar oluturmaktadır. Öyle ki konuma diline ait ifadeler çıkarıldıında iirden geriye bir ey kalmadıı görülür. Karılatırma amacıyla kullanılan bir halk tabiri Nerde o nerde bu ifadesinin içine yerletirilen Öklid in üçgeni anlamı farklı boyutlara taımaktadır. air bu iirinde aız özelliklerini de kullanır. Na unlar halk arasında az uzaktaki nesneleri göstermek için kullanılan bir iaret ifadesidir. Birine atmı tekmeyi ii ya, ne sandınız gibi tabirler de dorudan konuma dilinden alınmıtır. airin aız özelliklerini kullanması baka iirlerinde de görülür. Gazel isimli iirinde yer alan u beyitte aız özellikleri bulunmaktadır: Sen ne iydin güzeldiysen de çirkindiysen de Kocan ne iydi sonra Niyde ilinden gökyüzleri (Cemal Süreya, 1999, s. 42) Süvey ve Hür Hamamlar Denizi gibi iirlerinde konuma dilini bazı tekrarlarla nakarat gibi kullanmaktadır. Süvey isimli iirin bölümleri O da ayrı mesele (Cemal Süreya, 1999, s. 30) cümlesiyle biterken Hür Hamamlar Denizi iirinde Öpsün bakalım, hadi bakalım, dur bakalım (Cemal Süreya, 1999, s. 32) ifadelerini her bölümün sonunda kullanmıtır. Üvercinka iiri Mehmet Kaplan ın da belirttii gibi nesir ve alelade konumaya yaklaan ifadeler le (Kaplan, 1999, s. 238) doludur. Bu iirde günlük konuma diline ait tabirler dier pek çok iirinde olduu gibi imgelerin arasına yerletirilmi ve bütünlük salanmıtır. Birden nasıl oluyor sen yüreimi elliyorsun Ama nasıl oluyor sen yüreimi eller ellemez Sevimek bir kere daha yürürlüe giriyor Aydınca düünmeyi iyi biliyorsun eksik olma Birlikte mısralar düünüyoruz ama iyi ama kötü Burada senin cesaretinden laf açmanın tam sırası (Cemal Süreya, 1999, s ) Bazı iirlerinde konuma dili imgeden baımsız olarak en sıradan, en saf haliyle kullanılır. Okuyucuda bir mahalle kadınının cümlesini anımsatan ifadeler olmasına ramen ireti durmaz, çünkü bir kelimeyle dahi olsa farklılıı yaratacak ve insanı aırtacaktır: Bir ben miyim allasen çarılarla uraan (Cemal Süreya, 1999, s. 41). Yazmam Daha Ak iiri isimli iirinde geçen En çok neresi mi azıydı elbet (Cemal Süreya 1999: 43) mısraı, kendisine sorulan bir soruyu yadırgayan insanın günlük hayattaki ifadelerini anımsatmaktadır. En çok neresi mi? Bu soruda sorulur mu Allah akına? Azıydı elbet. eklinde nesir ifadelerine dönütürülebilecek olan mısra Cemal Süreya nın en sıradan kullanımları bile iire dönütürmekteki ustalıını göstermektedir. Buraya kadar ele alınan iirler, airin yılları arasında yazdıklarıdır (Cemal Süreya, 1999, s. 9-43). Belirtilen tarihler kinci Yeni iirinin en revaçta olduu ve iirde kapalı anlamın en youn ekliyle tartııldıı yıllardır. Bu dönemde airin konuma diline verdii ehemmiyet önemlidir. Zira kinci Yeni iirinin öncülerinden sayılmasına ramen airin konuma diline bu denli yakın olması Cemal Süreya iirini kinci Yeni dâhilinde incelerken bazı yeni yaklaımların gerekli olduunu göstermektedir.

8 628 airin konuma diline verdii önem bundan sonraki süreçte de devam etmektedir. Üç dörtlükten oluan Terazi Türküsü iirinin her dörtlüü; Doldur doldur Allahı seversen Anası satılsın burjuvazinin (Cemal Süreya, 1999, s. 52) mısralarıyla bitmektedir. Allahı seversen, Anası satılsın gibi konuma dilinde yer alan deyilerin burjuvazi kelimesiyle farklı bir anlama dönütürüldüü görülmektedir. Yine dörtlüklerden oluan Rokoko iirinde dorudan halkın günlük konuma diline ait ifadelere rastlanmaktadır: Ordan giderdim iim ne Yine de kıskandırırdı ya Demem o deil aslında Hani ölmek iten deil (Cemal Süreya, 1999, s. 54) lk baskısı 1973 yılında yapılan Beni Öp Sonra Dour Beni kitabının ilk iiri olan Bir Kentin Dıardan Görünüü her ne kadar imgeyle dolup tasa da air bir sohbet havasının söyleyi özelliklerini kullanmayı ihmal etmez: Bu sözü sana söylüyorum bir gün gerekir nasıl olsa Bir eyler okudun biraz. yi. ngilizlerden de saymayı örendin. O da iyi. Ama ne yap biliyor musun? u eski adresini deitir artık (Cemal Süreya, 1999, s ) Yer altı iirine ise batan sona bir kahvehane muhabbeti havası hâkimdir. Hatta iirde konuan insanın sarho olduu hissi okuyucuda olumaktadır. air, iirin geneline bilinçli olarak bu havayı katar: Baba Mayakovski demiti ya Örenci kızlar arasında sürttüm biraz orda burda Bugün bu huylarımın çounu bıraktım Tabii hepsini deil. Bir de arkadaım vardı: Hasan Basri Kimbilir nerde imdi Bu Hasan Basri bir gün bir laf etmiti. Niçin olduunu unuttum, önemli de deil. (Cemal Süreya, 1999, s. 125) Tahkiye üslubuyla bir insanın kendinden, sohbet havası içinde bahsetmesini andıran bu iir, airin konuma dilini ilerleyen yıllarda da iirinin bütününe yaydıını göstermesi bakımından önemlidir. Cemal Süreya iirinin mayasında, poetikasına uygun olarak konuma dili bütün kullanımlarıyla vardır. iirinin merkezinde yer alan bu anlayı sıradanlıktan, alelade söyleyiten ziyade ortak dil içinde farklılıı, iirsellii ve güzellii yakalamaya yöneliktir. O, günlük hayat içinde yer alan en sıradan ifadeleri bile mutlaka bir amaç için kullanmakta, sonunda bizi iirle burun buruna getirmektedir. Camdan isimli iirinin ilk mısraları söylenmek istenenler için güzel bir örnek tekil etmektedir. air bu iirine sanki günlük yazar gibi ve biraz da Garip akımını anımsatan ifadelerle balar: çkievinden çıkınca Camdan Demin oturduum yere baktım Sigara paketimi masada unutmuum (Cemal Süreya, 1999, s. 188) Bu bölüme kadar iir Orhan Veli nin birçok iirinde rastlayabileceimiz cümlelerle kurulmutur. air bir iç konuma içindedir. Ancak iirin devamını okuduumuzda bu mısraların asıl söylenmek istenene ulamak için bir hazırlık aamasını oluturduunu anlarız:

9 629 Sandalyede Tıpkı benim gibi Oturuyor boluum (Cemal Süreya, 1999, s. 188) air meyhaneden çıkınca dıarıdan az önce oturduu masaya ve sandalyeye bakar. Sigara paketini masada unuttuunu görür. Asıl önemli olan ey ise airin dıarıda karılatıı herhangi bir nesneyle karılaması gibi içindeki bolukla, sıkıntısıyla yüz yüze gelmesidir. Az önce kalktıı sandalyede oturan boluuyla yüzleir. Sıradan bir anlatım aniden iirsel farklılıa ve deiik anlam boyutlarına ulamaktadır. 1. Deyimler ve Halk Söyleyileri Cemal Süreya deyimlere ve halk deyilerine iirinde geni yer vermektedir. Ancak, iirlerinde deyimlerin ve halk deyilerinin kullanımı genellikle deyimin ya da söyleyiin yapısını bozarak gerçeklemektedir. Bu bozulma ve deiim airin iir anlayıından kaynaklanmaktadır: kendi dilimizle konumak, bir ey anlatıyorsak onunla anlatmak. Bu, halk iirinden hiç yararlanılmaz, hatta yararlanılmaz demek deil elbet. Ama arı çiçek yiyip bal yerine yine çiçek yapmaya balarsa tehlikeye dümütür. Halk kaynakları iiri besleyecektir. Ama onda eriyerek, özümlenerek, yakıt halinde. (Cemal Süreya, 2006, s. 316). Ona göre halk iirinin yapısına ait kullanımlar halk iiri içinde güzeldir. Halk iirine ait kalıplamı ifadelerin olduu gibi kullanılması iire zarar verir (bk. Akkanat, 2002, s ). air bu kullanımlarla beslenmeli, yakalaması gereken farklılıktan uzaklamamalı, tekrara dümemelidir. Bu görüten Cemal Süreya nın, yaayan ortak dile karı olmadıı; sadece halk edebiyatı ürünlerinin kalıplamı ifadelerinin olduu gibi tekrara düülerek kullanılmasına karı olduu anlaılmaktadır. Zira air, a Dergisinde yayımlanan 1957 tarihli röportajında Hilmi Yavuz a Folklor iire Düman yazısının yanlı anlaıldıını söylemektedir (Cemal Süreya, 1997, s ). Gerçekten de Cemal Süreya nın karı çıktıı ey O yıllarda sanılanın aksine halk iiri deildir; çada airin halk iirinden yararlanma biçimi ve düzeyidir. (Gökalp-Alparslan, 2009, s. 437) Ortak dilin imkânlarından faydalanmak onun için her zaman geçerlidir. Öyle ki air kendi döneminde bazı air arkadalarının tutumunu eletirir ve ortak dilden ayrı dümeyi yanlı bulduunu ifade eder: Gerçekten çok kez ortak dilin dıında birtakım kiisel diller yaratmaya çalımıtı bazı arkadalar. Bu arada hiçbir nesnel karılık hazırlamadan iiri o kiisel dillerle anadilden koparmaya çalıanlar da oldu. Yanlıtı bu. (Cemal Süreya, 2006, s. 316). air açıkça, anlamı kendine has kılarak bir bakasının anlayamayacaı bir dil anlayıı oluturmanın iire zarar vereceini söylemektedir. Bu dorultuda kinci Yeni ye eletiri edası taıyan yorumları bulunmaktadır: kinci Yeni de böyle bir imge çılgınlıı baladı. Aslında iir dil içinde dildir ama kudili deildir. (Cemal Süreya, 1997, s. 177). airin deyimlere ve halk deyilerine ilk iir kitabından itibaren sıkça yer vermesi görüldüü üzere onun iir anlayıının temelinde yer alan ilkelerinden kaynaklanmaktadır. Gül isimli iiri deyim ve halk deyilerinin iire dönütüü mısralarla bezelidir: Her akam sokak ortasında öldükçe Önümü arkamı bilmiyorum Azaldıını duyup duyup karanlıkta Beni ayakta tutan gözlerinin Gülü alıyorum yüzüme sürüyorum Her nasılsa sokaa dümü Kolumu kanadımı kırıyorum (Cemal Süreya, 1999, s. 12) Mısra aralarına yerletirilen Önünü ardını bilmemek, ayakta tutmak, kolunu kanadını kırmak deyimleriyle air, iirin temelinde yer alan hüzün duygusunu en saf ve youn haliyle okuyucuya hissettirmektedir. Anlam bütünlüü deyimler aracılıı ile kurulmutur. Bunun yanı sıra her nasılsa bir halk söyleyii olarak dikkat çekmektedir.

10 630 iir balıklı iirinde deyimler daha çok yapısı bozularak kullanılmıtır. air çada ve orijinal bir söyleyi özellii elde etmek için kalıplamı ifadelerde iirine uygun olarak deiiklikler yapar: Güzinciim ufak bir kadın bir öpülük canı var ieler de orda çuvalın üstünde Elimle koymu gibi biliyorum (Cemal Süreya, 1999, s. 14) Bir sıkımlık canı var deyimiyle Eliyle koymu gibi bulmak deyiminde bazı kelimeler iirin bütününe uygun olarak deitirilmitir. Güzelleme iirinde geçen Ne günah ilediysek yarı yarıya (Cemal Süreya, 1999, s. 16) mısraı ile Ak iirinde geçen Oysa ben senin gözlerinsiz edemem bilirsin Oysa Allah bilir bugün iyi uyanmıtık (Cemal Süreya, 1999, s. 17) mısraında halk söyleyilerine rastlanmaktadır. Yine aynı iirde geçen; Seni bir kere öpsem ikinin hatırı kalıyordu ki kere öpsem üçün boynu bükük (Cemal Süreya, 1999, s. 17) mısralarında halk söyleyileri kullanılmıtır. Yine ilk iir kitabında yer alan Ak iirini air, bir halk söyleyii olan Sonrası iyilik güzellik (Cemal Süreya, 1999, s. 17) ifadesiyle bitirmektedir. Dörtlüklerden oluan Dalga iirinde halk deyilerini deyimlerle iç içe kullanır: Bir kadının yüzü avucum kadar ki gözümle gördüm vallahi billahi Yıldızlar vardı kafayı çekmitim Bu kimin meyhanesi ha ha ha (Cemal Süreya, 1999, s. 18) Avuç kadar, iki gözüyle görmek, kafayı çekmek deyimleri vallahi billahi gibi söyleyilerin içine yerletirilmitir. Üçgenler iirinde de bunlara benzer kullanımlarla karılaılmaktadır: te bu da kim bilir kiminki Bir de dik açısı var ama ne dik açı En ufak tepeleri o yaratmı sanırsınız (Cemal Süreya, 1999, s. 22) Kim bilir, ama ne dik açı, ufak tepeleri o yaratmı ifadeleri airin halk söyleyilerini iirinin geneline yaydıını göstermektedir. Elma iirinde deyimler arasına yerletirilen elma kelimesiyle anlam farklılıı oluturulmaya çalıılır: Ben de çıplaım ama elma yemiyorum Benim öyle elmalara karnım tok Ben öyle elmaları çok gördüm (Cemal Süreya, 1999, s. 25) Elmanın erotik bir imge olarak kullanıldıı bu iirde görüldüü gibi bazı deyimlerin arasına yerletirilen elma kelimesi kapalı anlam gibi görülen imgelerinde bile airin deyimler içinde kaldıını göstermektedir. u da Var isimli iirinin ilk mısraları halk deyileriyle kurulmutur. Yalnız air bilinçli olarak bazı deiiklikler yapar: Bir de var sen koynumda yatıyorsun Güzelsin güzelliin mutlak amenna (Cemal Süreya, 1999, s. 29) Hür Hamamlar Denizi iirinde yer alan Süleymen yutar mı kaçın kurası Az namussuz adam deilmi hani (Cemal Süreya, 1999, s. 32) mısralarında halk söyleyileri argo düzeyindedir. Bir Anadolu aıdı havasını taıyan Nehirler Boyunca Kadınlar Gördüm isimli iirde ise; Kocaman gözleriyle oy anam bu kadar dokunaklı Büyük bir gökyüzü git Allahım git (Cemal Süreya, 1999, s. 33) mısralarında halk söyleyilerine rastlanmaktadır.

11 631 Göçebe iirinde deyimlerin yapısı bozularak farklı bir söyleyi yakalanmaya çalıılmıtır: Yabana mı atıyorum seni Yabana mı atıyorum saat altı buçukları ve Ay kana kana batıyor (Cemal Süreya, 1999, s. 62) mısralarında deyimlerin iirsel ifadelere dönütürüldüü görülmektedir. Yabana atmak deyimi, saat altı buçuklar gibi özel bir anlamla ilikilendirilmi, kana kana su içmek deyimi ise ayın batıının eklini ifade etmek için kullanılmıtır. Cemal Süreya nın ilk iir kitabından itibaren deyimlere ve halk deyilerine iirlerinde sık sık yer verdii görülmektedir. iirinin temelinde yer alan bu unsurlar çou zaman geleneksellemi kalıpların dıında airin zihin süzgecinden geçerek bize yansır. Bu sebeple okuyucu birçok kez yapısı bozulmu deyimlerle karılaır. Deyimlerin yapısında meydana gelen deiiklikler airin orijinal imge yaratmasında adeta bir araç görevi üstlenmektedir. Sonuç kinci Yeni iirinin öncü simalarından biri olarak deerlendirilmesine ramen Cemal Süreya, iir evrenini, temelinde ortak dilin yer aldıı geni bir alan üzerine ina etmitir. air, ahsi dili, tek kiinin anlam dünyasıyla sınırlı olarak görmemektedir. ahsi dil onun iirinde, ortak dile dayalı olarak geliir. Zaman zaman kinci Yeni nin ilkelerini belirlemeye çalıan bazı airleri, iir dilini ku dili gibi bazı insanların kendi aralarında anlamak için kullandıkları ifreli bir dil olarak görmelerinden dolayı eletirmitir. O, iir dilini, yaayan ve günlük hayatta kullanılan dil içinden hareketle oluturmanın gayreti içindedir. iirlerinde ortak dili bütün yönleriyle kullandıı görülmektedir. KAYNAKÇA Ahmet Haim (2005). Piyale, stanbul: YKY. AKKANAT, Cevat (2002). Gelenek ve kinci Yeni iiri, Ankara: T.C. Kültür Bakanlıı Yayınları. AKSAN, Doan (2007). Her Yönüyle Dil, Ankara: TDK Yayınları. AKSAN, Doan (1993). iir Dili ve Türk iir Dili, stanbul: BE-TA Basım Yayım. AKSAN, Doan (1974). Dilbilim Açısından iir, Türk Dili Dil ve Edebiyat Dergisi, S. 271, s ASLTÜRK, Baki (2006). Cumhuriyet Dönemi Türk iirinde Manifestolar, Türk Edebiyatı Tarihi, C. 4, s , stanbul: TC Kültür ve Turizm Bakanlıı Yayınları. AYDIN, Mehmet Sait (2008). kinci Yeni nin Üç Eik Metni -Ezamansız Manifestolar-I, Uluslararası Türk Dili ve Edebiyatı Örenci Kongresi (Bildiriler), stanbul: s BERK, lhan (1992). airin Topraı, stanbul: Simavi Yayınları. BEZRC, Asım (2005). kinci Yeni Olayı, stanbul: Evrensel Basım Yayın. Cemal Süreya (1997). Güvercin Curnatası, stanbul: YKY. Cemal Süreya (2006). apkam Dolu Çiçekle-Toplu Yazılar I, stanbul: YKY. Cemal Süreya (2005). Günübirlik ler-toplu Yazılar II, stanbul: YKY. Cemal Süreya (1999). Sevda Sözleri, stanbul: YKY. CHOMSKY, Noam (2001). Dil ve Zihin, (çev.: Ahmet Kocaman), Ankara: Ayraç Yayınevi. ÇETL, smail (2004). Metin Tahlillerine Giri/1 iir, Ankara: Akça Yayınları. EROLU, Ebubekir (2005). Modern Türk iirinin Doası, stanbul: YKY. ENGNÜN, nci (1992). Cumhuriyet Dönemi Türk iiri, Türk iiri Özel Sayısı IV (Çada Türk iiri), Türk Dili Dergisi, S , s ELOT, S. T. (1983). Edebiyat Üzerine Düünceler, (çev.: Sevim Kantarcıolu), Ankara: Kültür ve Turizm Bakanlıı Yayınları. ERGENÇ, clal (1995). Konuma Dili ve Türkçenin Söyleyi Sözlüü, Ankara: Simurg Yayınları. GEÇGEL, Hulusi (2007). Bir Görüntü (mgeler) Sanatı Olarak iir, Hayal Dergisi, S. 21. GÖKALP-ALPARSLAN, G. Gonca (2009). Metinler Arası likiler Iıında Cemal Süreya iirinin Birleenleri, Turkish Studies International Periodikal For the Languages, Literature and Historry of Turkish or Turkic, Volume 4/1-I, s

12 632 HIZLAN, Doan (2006). kinci Yeni nin Estetik Açılımı, Türk Edebiyatı Tarihi, C. 4, s , stanbul: TC Kültür ve Turizm Bakanlıı Yayınları. KARACA, Alaattin (2005). kinci Yeni Poetikası, stanbul: Hece Yayınları. KOLCU, Ali hsan (2008). Cumhuriyet Edebiyatı I iir, Erzurum: Salkımsöüt Yayınevi. KAPLAN, Mehmet (1999). iir Tahlilleri 2-Cumhuriyet Devri Türk iiri, stanbul: Dergâh Yayınları. KAPLAN, Mehmet (2004). Edebiyatımızın çinden, stanbul: Dergâh Yayınları. Mehmet Fuat (2000). kinci Yeni Tartıması, stanbul: Adam Yayınları. NECATGL, Behçet. (2006). kinci Yeni iiri, Düzyazılar I, stanbul: YKY, s PERNÇEK, Feyza; DURUEL, Nursel (2008). Cemal Süreya airin Hayatı iire Dahil, stanbul: Can Yayınları. LHAN, Atilla (2004). kinci Yeni Savaı, stanbul: Türkiye Bankası Kültür Yayınları. ÖZCAN, Tarık (2003). iir Sanatında majın Yeri-Önemi ve Bunun Cemal Süreya nın iir Dünyasına Uygulaması, Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, C: 13, S. 1, s ÖZEL, smet (2007). iir Okuma Kılavuzu, stanbul: ule Yayınları.