KATILIM BANKALARI İLE MEVDUAT BANKALARININ YILLARI ETKİNLİKLERİNİN VZA İLE KARŞILAŞTIRILMASI

Transkript

1 KATILIM BANKALARI İLE MEVDUAT BANKALARININ YILLARI ETKİNLİKLERİNİN VZA İLE KARŞILAŞTIRILMASI Doğa ÖZTÜRK, Afyo Kocatepe Üvestes, Muhaed Fath Cabaz, Afyo Kocatepe Üvestes, Muat Gü, Afyo Kocatepe Üvestes, GİRİŞ Katılı Bakalaı, Ġsla d koyduğu e ve yasaklaa uya ve bu pesplee bağlı kalaak bakacılık faalyetle yüüte kuuladı. Bu bakacılık Ģeklyle paa, Ġsla d haa kabul ettğ fazl Ģlelede uzaklaģtıılıke paaı eel sektöe destek veek adıa aacılık etes sağlaaktadı. Böylece paa, ekooye sla kadelee göe eģu Ģeklde etege edlekted. Fazsz bakacılıkta, alı fasaı dıģıda yatıı ske otak olaak da pojele fase edleblekted. Fazsz bakacılıkta kedlede aģaasıda kâ ve zaa otaklığı yada eekseaye Ģblğ gb Ġsla bakacılık sözleģele yapılaktadı. SözleĢele geeğ tasauf sahbe öcede belleģ b tuta veya oada faz taahhüt edleekle beabe zaaa otaklık ögöülekted. SözleĢelede tca faalyet soucuda elde edle kâ yada zaa öcede bellee oala göz öüe alıaak taaflaca paylaģılaktadı (Cabaz, 2016: ). He k bakacılık tüüde teel faklaı, fo toplaa ve tahss/kedlede süecde olduğu göülekted. Kovasyoel bakala le ayı sste çesde ekabet ede Katılı bakalaı Ġsla fasa hzetle yaı sıa geleeksel fas sste çesde suulası geeke stadat hzetle de (Ca hesapla, fo toplaa, eaet Ģlev, çek ve seet veles vb.) suaktadı. ÇalıĢada yıllaı aasıda, aalıksız olaak bakacılık sektöüde faalyet göstee katılı bakalaı le evduat bakalaıı etklğ Ve Zaflaa Aalz (DEA/VZA) le kaģılaģtıılıģtı. Bakalaı etklğ aaģtıılasıyla 4 gd (Seaye Yetellk Rasyosu, Topla Kedle ve Alacakla / Topla Aktfle, Dua Aktfle/ Topla Aktfle, Lkt Aktfle/ Topla Aktfle) ve 2 çıktı (Kâ/Topla Aktfle ve Kâ/Özkayakla) değģke kullaılıģtı. Aalz soucuda katılı bakalaı le özel seayel evduat bakalaıı etklkle detaylı b Ģeklde otaya kouluģtu. Gafk 1 de Katılı bakalaıı yıllaı aasıda Tük Bakacılık Sektöü çde toplaa fo, kulladııla fo, topla aktf büyüklüğü, özvalık ve et kâ paylaı göstelekted. Gafk 1: Baka Guuplaıı Yıllaı Aası SeçlĢ Göstegele Kayak: AaĢtıacı taafıda TKBB ve TBB velede deleģt. Gafk 1 celedğde Katılı Bakalaıı Tük bakacılık sektöü çesde topladığı fo 2010 yılıda % 5,3 ke 2013 yılıa kada ataak deva etģ ve % 6,5 oluģtu. Acak 2014 yılıda % 6, yılıda % 6 ve 2016 yılıda %5,6 geçekleģeek 2014 soası düģe eğl gösteģt. Katılı Bakalaıı kulladıdıklaı fola celedğde se 2014 yılıa kada % 6 oaıa yakı seyedeke 2014 yılı tbayle azalaak deva etģ ve 2016 yılıda % 4,8 e kada düģüģtü. Katılı

2 bakalaıı Tük Bakacılık sektöü çesdek Topla aktf payı se 2010 yılıda % 4, yılıda %4,6, 2012 yılıda % 5,1 ve 2013 yılıda % 5,5 olaak he yıl payıı atıaak deva etģt. Buula beabe 2014 yıllı tbayle azalıģ ve 2016 yılıda % 4,9 a kada düģüģtü. Özvalıkta se dğe göstegelede olduğu gb 2014 yılıa kada atıģ akabde 2014 soası se düģe eğl deva etģt.. Katılı Bakalaıı etklğ ölçede öel göstegelede b ola Net Kâ stkalı b tede sahp değld. Öyle k sektö kâlılığıı çdek payı 2010 yılıda %3, yılıda % 4, 2012 yılıda % 3, yılıda % 4, yılı % 0, yılı % 1, yılıda se % 2,9 olaak geçekleģģt. Göüldüğü üzee 2014 yılıa kada he e kada Ģl çıkıģlı b gafğe sahp olsada 2014 yılıda Net Kâ payı oaı %1 de altıa düģüģtü. Gafk 2: Katılı ve Mevduat Bakalaıı Yıllaı Aası ġube Sayısı Kayak: AaĢtıacı taafıda TKBB ve TBB velede deleģt. Gafk 2 de Katılı Bakalaı le Mevduat Bakalaıı Ģube sayısıa da blgle velģt. Mevduat bakalaıı yıllaı aasıda stkalı b Ģeklde Ģube sayılaıı atıdığı göülekted. Mevduat Bakalaıı, 2009 yılıda ola Ģube sayısı 2016 yılıda oluģtu. Mevduat bakalaıı yılla tbayle Ģube sayısıı gelģ celedğde 2009 yılı 8.983, 2010 yılıda 9.423, 2011 yılıda 9.834, 2012 yılıda , 2013 yılıda , 2014 yılıda , 2015 yılıda , 2016 yılıda se oluģtu. Katılı bakalaıı hzet vee topla Ģube sayısı se, 2009 yılıda 560, 2010 yılıda 607, 2011 yılıda 685, 2012 yılıda 828, 2013 yılıda 966, 2014 yılıda 990, 2015 yılıda ve 2016 yılıda 1076 olduğu göülekted. He k bakacılık sektöüģube sayısıı yılla tbayle atıayı baģaıģtı. Bu ve bze ülkezde lokootf sektö ola bakacılık sektöüü kalı olduğuu dolaylı olaak yasıtaktadı. Gafk 3: Katılı ve Mevduat Bakalaıı Yıllaı Aası Pesoel Sayısı Kayak: AaĢtıacı taafıda TKBB ve TBB velede deleģt.

3 Gafk 3 te Katılı bakalaı le Mevduat Bakalaıı yıllaı aasıda pesoel sayılaıı gösteekted. Gafk 3 e göe Mevduat bakalaıı çalıģa pesoel sayısı 2009 yılıda , 2010 yılıda , 2011 yılıda , 2012 yılıda , 2013 yılıda , 2014 yılıda ke 2015 yılıda kģ azalaak oluģtu yılıda se 624 ataak ulaģıģtı. Katılı Bakalaı çalıģa sayısı se 2009 yılıda , 2010 yılı , 2011 yılı , 2012 yılı , 2013 yılı , 2014 yılı , 2015 yılı , 2016 yılı olaak geçekleģģt ve 2016 yıllaı aasıda katılı bakalaı çalıģa sayısıda kojoktüel olaak azala göülekted. Özellkle dkkat çeke se 2016 yılıda kģ Ġsla bakacılık sstede çıkıģıdı. Bu çapıcı azalıģ ted devalı olayacağı kau yatıılaıyla beabe sthda akalaıı atacağı ögöülekted. Lteatü Aaştıası Tük bakacılık sektöüde faalyet göstee Mevduat ve Katılı Bakalaıı etklkle aaģtıa Ada ve Dalkılıç (2014); Toplada 22 bakaı döe ç Tükye de faalyet göstee 4, Malezya da faalyet göstee 18 Katılı Bakası (Ġsla Baka) üzede aaģtıa yapıģtı. AaĢtıada, ölçeğe göe değģke getl VZA ve Malqust Topla Faktö Vellk Edeks KullaılıĢtı. ÇalıĢa, Topla Valıkla ve Topla Kayaklaı gd olaak kullaıke, Topla Mevduat ve Döe Net Kâ/Zaaı çıktı değģke olaak kullaıģtı. ÇalıĢa soucuda 2009 yılıda Tük Bakalaıı Malezya dak bakalaa göe ölçek etklğ yüksek olasıa kaģı 2010 ve 2011 yıllaıda se düģük olduğu otaya kouluģtu. Moualh (2015), yıllaı aasıda faalyet göstee BleĢk Aap Elkle 6, Kuveyt 5, Kata 2, KSA 2, Tükye 2, Bahey 9, Üdü 2, Yee 4, Mısı 1 olak üzee topla 33 Katılı Bakasıı etklğ ölçüģtü. ÇalıĢada 3 çıktı (Topla Kedle, Topla Mevduat Gelle le Yatııla Gelle) 2 gd (Topla Mevduat ve Topla Valıkla) kullaılıģtı. Souç?? E ve Uysal (2012), Tükye de faalyet göstee 4 Katılı Bakası, 26 Mevduat bakası olak üzee toplada 30 bakaı etklğ Ölçeğe göe sabt get (CCR) ve ölçeğe göe değģke get (BCC) vasayıı altıda gd odaklı VZA kullaaak aaģtııģtı. Pesoel sayısı, seaye ve Topla Aktfle gd olaak alııke, topla evduat/topla fola, topla kedle/kulladııla fola ve et kâ çıktı olaak alııģtı. CCR vasayııda 2 katılı bakası 11 vduat bakasıı etk buluģ, BCC vasayııda se 3 katılı bakası ve 16 evduat bakasıı etk olaak tespt etģt. Aca, Ekoç ve Yılaz (2015), Tükye de faalyet göstee 15 bakayı, baka bllğ ve büyüklüğüdkkate alıaak seç yapıģtı. Aalzde 3 kau bakası, 4 yel özel baka, 4 katılı bakası ve 4 yabacı özel baka seçlģ, yıllaı aasıdak velee goe vellk ve etklk hesaplaalaı yapılıģ ve baka çeģtlee goe etklk souçlaıa ulaģılıp youlaıģtı. VZA kullaılaak yapıla aaģtıa soucuda 2001 kz soasıda etklğ atıģ olduğu ve kau bakalaıı daha etk çalıģtığı beltlģt. Özgü (2008), yıllaı aasıı celedğ çalıģasıda toplaa fola, pesoel gdele, ka payı gdele gd olaak kullaıģ, kulladııla fola, ka payı gelle se çıktı olaak belleģt. ÇalıĢada 5 katılı bakası kaa vee ble oluģtuaktadı. VZA le Ölçek etklğ, ölçeğe göe sabt ve değģke get etklkle yaısıa Malqust Topla Faktö Vellğ de celeģt. Ġlgl çalıģada katılı bakalaıı daha etk ve vel olalaı adıa tavsyelede buluuģtu. Buğa (2015), yaptığı aaģtıada Tükye de faalyet göstee 4 katılı bakası le 21 adet evduat bakasıı (3 ü kau seayel, 10 u özel seayel, 8 yabacı seayel) yıllaı aasıdak veleı kullaıģtı. ÇalıĢada topla evduat tutalaı, faz dıģı gelle ve faz gelle gd olaak kullaılıke ked ve alacakla, faz gelle ve faz dıģı gelle se çıktı olaak değeledlģt. ÇalıĢada VZA ve Malqust Topla Faktö Vellğ Edeks yöte olaak kullaılıģtı. Katılı bakalaıı kovesyoel bakalaa göe daha sıılı kayak yapısıa sahp olduğu, yıllaa yaygı Ģeklde katılı bakalaıı büyüe tedde olduğu fakat hale kovesyoel bakalaa göe stele sevyede oladığı beltlģt. YÖNTEM AaĢtıaı aacı; celee zaa sesde katılı bakalaı le evduat bakalaıı etklkle celeyeek he k baka gubuu kaģılaģtıak ve özellkle Katılı balaıı daha etk çalıģasıı sağlaak adıa öele gelģtekt.

4 AaĢtıa, yıllaı aasıda aalıksız faalyet göstee Katılı Bakalaı le Mevduat Bakalaı vele kapsaaktadı. Mevduat Bakalaıı vele Tükye Bakala Blğde, katılı bakalaıı vele se Tükye Katılı Bakalaı Blğ Sektö Blgle/Ve SetdedeleĢt. Ve Zaflaa Aalz (VZA/DEA) Pefoas ölçü aalzle üç faklı yolla yapılaktadı. Bula; oa aalz, paaetk yötelede egesyo aalz ve so döelede sıkçı kullaıla paaetk olaya Ve Zaflaa Aalz (VZA) d (Kutla vd, 2004:140). Ve Zaflaa Aalz (VZA), ayı gdle kullaaak ayı çıktılaı elde ede kaa vee ble (KVB) göecel etklk ölçüüü yapa b yöted (Özde ve Deell, 2013:216). VZA, lk olaak 1978 yılıda Chaes, Coope ve Rhodes u (CCR) eğt sektöüe yaptığı ölçeğe göe sabt get odelyle lteatüe gģt yılıda se Bake, Chaes ve Coope (BCC) taafıda ölçeğe göe değģke get odel gelģtlģt. AaĢtıacıla he k odelde de gd ve çıktıya yöelk aalz yapaak etklk skolaı elde etģled (Baysal vd., 2004:438). CCR odelde ölçeğe göe sabt get altıda topla etklk skou tespt edlke, BCC odelde ölçeğe göe değģke get altıda tekk etklk skou ölçülekted. Ölçeğe göe sabt getde, KVB etklk değe ta etk ya 1 olası ç he tekklk skouu he de ölçek etklk skouu yakalaıģ olası geekekted. Gd odaklı BCC odelde, çıktılaı sabt tutaak gdle oasal azaltaak etk olayı aaçla. Ya ayı çıktı ktaıı e kada az gd ktaıyla elde edleblece aaģtıı. Çıktıya odaklı BCC odelde se gdle ayı tutup çıktılaı oasal olaak atıaak etklk sıııı yakalaayı hedefle. CCR yötede aaç, eğe j. KVB etklğ se aaç, bu değe aksu olası hedefle. Aaç foksyou gd odaklılık vasayıı altıda aģağıdak foülde göstelekted (Baya, 2016: 12-14). Ebh j 1 1 u v x y Kısıtlaı Ģöyled; 1 1 u u y 0 v x 1 v 0 AĢağıdak foülle, gd odaklılık duuu ç düzeleģt; Ebh j 1 u y 1 v x u, v 0 Eğe çıktı odaklı yöte ç CCR kullaılacaksa bu duuda doğusal pogalaa odel aģağıdak otasyo le göstelecekt (Baya, 2016: 12-14). Ekg j 1 v x 1 u y 1 u y u y 1 1 v x 0 v x 0 u, v 0 BCC yöte, CCR odel vasayılaıı baz ala acak üzede gücellee yapılaak bulua b odeld. Ölçeğe göe değģke get vasayıı BCC odel teel oluģtuaktadı. BCC odel sayesde aalz yapıla KVB ç ölçeğe göe get tp de tespt edlekted. BCC etklk skou he zaa CCR etklk skouu spete altıda ye aldığı ç CCR etklk skou, BCC etklk skouda küçük yada oa eģt olaktadı. Bake, Chaes ve Coope, BCC odel kuake CCR odelde fak olaak, ölçeğe göe değģke get vasayıı altıda tü KVB ç çözülecek doğusal poga soucu elde edlecek (etk olaya KVB ç etk olableceğ optu gd çıktı kües oluģtuableceğ blgy sağlaya değe) değele toplaı 1 e eģt olasıdı. BCC yöte odel otasyou aģağıda velģt (Baya, 2016: 12-14). Aaç foksyou, Ek k Kısıtlaı,

5 N j 1 y j y jk k k x k N j 1 xj jk 0 j 1 N j 1 Tekk etklk (TE); evcut tekolojde, ayı gd ktaıyla aksu çıktı elde edlese yada ayı çıktı düzeye u gd ktaıyla le ulaģılası olaak fade edlebl. Aalz soucuda TE skouu 1 e eģt olası KVB ta etk olduğuu, 1 de aģağıda olası duuuda se, KVB etk oladığı alaıa gelekted. TE değe e kada 1 e yakısa etklk düzeye de o kada yaklaģıģ deekt. Etkszlk sevyes=(1-te) Ģeklde foüle edlebl. B KVB TE skou üet faktöle kullaada k beces de gösteekted. TE skouu 1 de küçük olası, evcut tekolojde evcut gdlele aksu üet sıııı yakalayaadığıı yada evcut çıktı ktaıı daha az gd le elde edlebleceğ dolayısıyla da KVB kayaklaıı atıl kulladığıı gösteekted. Ölçek Etklğ, CCR odelde elde edle TE skou le BCC odelde sağlaa TE bölües soucuda buluaktadı. KVB TE skou sabt tutulaak, ölçek büyütüldüğü zaa vellk yükselse ölçeğe göe ata get; ölçek küçültülüce vellğ atasa ölçeğe göe azala get elde edlekted. Ölçeğe göe değģke get, üet sıııda, ölçeğe göe ata, ölçeğe göe azala ve ölçeğe göe sabt get aalıklaıı blkte buluduğu odeld (Baya, 2016: 12-14). VZA, sıasıyla Kaa Vee Ble (KVB) seçles, gd ve çıktı kües ve sayısıı bellees, göel etklk ölçüüü yapılası ve souçlaı apo edles Ģeklde yapılaktadı. Katılı Bakalaı le Mevduat Bakalaıa at gd ve çıktı küese gdye yöelk değģke get vasayıı altıda VZA uygulaıģtı. Aalzle, VZA blgsaya pogaı DEAP 2.1 le yapılıģtı. Aalzde kullaıla KVB le aģağıdak tabloda göstelģt. Tablo 1: Aalzde Kullaıla Kaa Vee Ble KATILIM BANKALARI MEVDUAT BANKALARI 1 Al Baaka Tük Katılı Bakası A.ġ. 1 Tükye Cuhuyet Zaat Bakası A.ġ. 2 Kuveyt Tük Katılı Bakası A.ġ. 2 Tükye Halk Bakası A.ġ. 3 Tükye Fas Katılı Bakası A.ġ. 3 Tükye Vakıfla Bakası T.A.O. 4 Akbak T.A.ġ. 5 Aadolubak A.ġ. 6 ġekebak T.A.ġ. 7 Tük Ekoo Bakası A.ġ. 8 Tükye ĠĢ Bakası A.ġ. 9 Yapı ve Ked Bakası A.ġ. 10 BleĢk Fo Bakası A.ġ. 11 Alteatfbak A.ġ. 12 Aap Tük Bakası A.ġ. 13 Ctbak A.ġ. 14 Dezbak A.ġ. 15 Fas Bak A.ġ. 16 ING Bak A.ġ. 17 Tükye Gaat Bakası A.ġ. VZA, çalıģalaıda KVB le sayısı e az gd çıktı değģkele toplaıı k katı (4+2=6x2=12) olası steekted. Bu çalıģada se 4 gd le 2 çıktı seçlģ ve topla 20 KVB aalze dahl edlģt. Souç olaak KVB sayısı yetel ve güvel b sevyeded. Tablo 2: Lteatüde Gd Çıktı DeğĢkele Rasyo Ola SeçlĢ çalıģala ARAŞTIRMACI GİRDİLER ÇIKTILAR Seaye Stadat Rasyosu Net Döe Kaı /Otalaa Topla Aktfle Topla Kedle / Topla Aktfle Net Döe Kaı / Otalaa Özkayakla Altıok, 2002 Takptek Kedle / Topla Kedle Net Döe Kaı /Otalaa ÖdeĢ Se. Dua Aktfle / Topla Aktfle Lkt Aktfle / Topla Aktfle Lkt Aktfle / Mevduat + Mevduat DıĢı Valıkla

6 Bozdağ, Alta ve Ata, 2001 Kaya ve Doğa, 2005 Kıllı, 2004 Seaye Stadat Rasyosu Topla Kedle/Topla Aktfle Takptek Kedle/Topla Kedle Net Döe Kaı/Otalaa Topla Aktfle Net Döe Kaı/ Otalaa Özkayak Net Döe Kaı /Otalaa ÖdeĢ Seaye Dua Aktfle/Topla Kedle Lkt Aktfle/Topla Aktfle, Lkt Aktf/Mevduat + Mevduat DıĢı Kayakla Üet YaklaĢıı Pesoel Gdele / Topla Aktfle Topla Mevduat / Topla Aktfle Dğe Faz DıĢı Gdele /Topla Aktfle Topla Kedle / Topla Aktfle ġube BaĢıa Pesoel Sayısı Aacılık YaklaĢıı Mevduat / Topla Aktfle Topla Kedle / Topla Aktfle Mevduat DıĢı Yabacı Kayakla/Topla Aktfle Faz Gelle /Topla Aktfle Faz Gdele / Topla Aktfle Faz DıĢı Gdele / Topla Aktfle 1. Aalz Özkayakla/Topla Pasfle Net Döe Kaı/Topla Aktfle Özkayak+Ka-Zaa/Topla Aktfle (Faz Gelle-Faz Gdele)/ Topla Gelle Topla Kedle/ Topla Aktfle Takptek Kedle / Topla Kedle Lkt Aktfle / Topla Aktfle Topla Gelle/Topla Gdele Lkt Aktfle / (Mevduat +Mevduat DıĢı Kay.) Faz Gelle / Topla Aktfle Veg Öces Ka-Zaa / Topla Aktfle Veg Öces Ka-Zaa/ġube Sayısı 2. Aalz Özkayakla/Topla Pasfle Topla Öz Kayakla Özkayak+Ka-Zaa/Topla Aktfle Topla Mevduatla Topla Kedle/ Topla Aktfle ġube Sayısı Takptek Kedle / Topla Kedle Lkt Aktfle / Topla Aktfle Pesoel Sayısı Lkt Aktfle / (Mevduat +Mevduat DıĢı Kayakla) Topla Gelle/Topla Gdele Faz Gelle / Topla Aktfle Veg Öces Ka-Zaa / Topla Aktfle Veg Öces Ka-Zaa/ġube Sayısı Lteatüde yapıla çalıģala göz öüe alıaak e az gd le aksu çıktıyı elde edeblecek küe oluģtuulaya çalıģılıģtı. Bu aaçla aģağıda k gd çıktı değģkele olaak seçlģt. Tablo 3: Gd Çıktı DeğĢkele GİRDİ KÜMESİ Seaye Yetellğ Topla Kedle ve Alacakla / Topla Aktfle Dua Aktfle / Topla Aktfle Lkt Aktfle / Topla Aktfle ÇIKTI KÜMESİ Net Döe Kaı (Zaaı) / Topla Aktfle Net Döe Kaı (Zaaı) / Özkayakla BULGULAR Tük Bakacılık Sektöüde faalyet göstee üç katılı bakası, o yed evduat bakası aalze dahl edlģ ve ölçeğe göe değģke get vasayıı altıda gd odaklı VZA le etklk aalz yapılıģtı. Katılı Bakalaı le Mevduat Bakalaıı etklk kaģılaģtıası yapılıģtı.

7 Tablo 3: Bakalaıı Yılla Ġtbayle Ölçeğe Göe DeğĢke Get Vasayıı Altıda Gd Odaklı VZA Souçlaı BANKALAR ÖLÇEĞE GÖRE DEĞĠġKEN ÖLÇEĞE GÖRE SABĠT ÖLÇEK ETKĠNLĠĞĠ ZĠRAAT 1,000 1,000 1,000 1,000 1,000 1,000 1,000 1,000 1,000 1,000 1,000 1,000 1,000 1,000 1,000 1,000 1,000 1,000 1,000 1,000 1,000 1,000 1,000 1,000 2 HALK 1,000 1,000 1,000 1,000 1,000 1,000 1,000 1,000 1,000 1,000 1,000 1,000 1,000 1,000 1,000 0,890 1,000 1,000 1,000 1,000 1,000 1,000 1,000 0,890 3 VAKIF 1,000 1,000 0,993 0,939 0,972 1,000 0,967 1,000 0,731 0,631 0,679 0,635 0,810 0,898 0,844 1,000 0,731 0,631 0,684 0,676 0,834 0,898 0,873 1,000 4 AK 0,997 0,901 1,000 1,000 1,000 1,000 1,000 1,000 0,996 0,891 1,000 1,000 1,000 1,000 0,902 1,000 0,999 0,989 1,000 1,000 1,000 1,000 0,902 1,000 5 ANADOLU 1,000 1,000 0,963 1,000 0,900 1,000 0,997 0,987 1,000 1,000 0,665 1,000 0,730 1,000 0,794 0,829 1,000 1,000 0,691 1,000 0,811 1,000 0,797 0,840 6 ġeker 0,971 1,000 1,000 1,000 1,000 1,000 1,000 1,000 0,618 0,608 0,394 0,820 0,879 1,864 0,352 0,511 0,637 0,608 0,394 0,820 0,879 0,864 0,352 0,511 7 TEB 0,891 1,000 0,934 0,935 0,950 1,000 1,000 1,000 0,470 0,728 0,229 0,534 0,692 0,815 1,000 0,849 0,528 0,728 0,245 0,571 0,728 0,815 1,000 0,849 8 Ġġ 1,000 0,988 1,000 0,977 0,944 0,919 0,951 0,961 0,716 0,875 0,738 0,787 0,797 0,853 0,722 0,808 0,716 0,886 0,738 0,806 0,845 0,928 0,759 0,840 9 YKRD 0,985 1,000 0,996 0,962 0,981 0,925 0,997 0,975 0,790 0,897 0,785 0,663 0,966 0,667 0,607 0,799 0,802 0,897 0,788 0,689 0,984 0,722 0,609 0, BIRLESIK 1,000 1,000 1,000 1,000 1,000 1,000 1,000 1,000 1,000 1,000 1,000 1,000 1,000 1,000 0,567 1,000 1,000 1,000 1,000 1,000 1,000 1,000 0,567 1, ALTERNATĠF 1,000 1,000 1,000 1,000 1,000 0,945 0,912 0,911 1,000 0,389 0,285 0,775 0,973 0,937 0,417 0,047 1,000 0,389 0,285 0,775 0,973 0,922 0,457 0, ARAP 0,934 1,000 1,000 1,000 1,000 1,000 1,000 1,000 0,734 0,828 1,000 1,000 1,000 1,000 1,000 1,000 0,786 0,828 1,000 1,000 1,000 1,000 1,000 1, CITIBANK 1,000 1,000 1,000 1,000 1,000 1,000 1,000 1,000 0,656 1,000 0,119 1,000 1,000 1,000 1,000 1,000 0,656 1,000 0,119 1,000 1,000 1,000 1,000 1, DENIZBANK 0,825 0,911 1,000 1,000 1,000 0,976 0,968 0,988 0,780 0,589 1,000 0,852 0,723 0,730 0,613 0,839 0,946 0,646 1,000 0,852 0,723 0,748 0,633 0, FINANS 0,931 0,927 0,854 0,870 0,920 0,957 0,989 1,000 0,798 0,844 0,721 0,651 0,677 0,803 0,644 0,779 0,857 0,911 0,844 0,748 0,736 0,839 0,652 0, ING 0,942 0,973 1,000 0,978 1,000 1,000 1,000 1,000 0,456 0,233 0,192 0,499 0,391 0,428 0,207 0,862 0,484 0,240 0,192 0,510 0,391 0,428 0,207 0, GARANTĠ 0,924 0,903 0,964 0,930 0,960 1,000 1,000 1,000 0,923 0,865 0,907 0,793 0,854 1,000 0,974 1,000 0,999 0,958 0,940 0,852 0,890 1,000 0,974 1, ALBARAKA 1,000 1,000 1,000 1,000 1,000 1,000 1,000 0,994 0,847 0,656 0,780 0,927 1,000 1,000 0,953 0,573 0,847 0,656 0,780 0,927 1,000 1,000 0,953 0, KUVEYT 0,883 0,891 0,881 1,000 0,935 0,962 1,000 0,948 0,349 0,546 0,527 0,816 0,849 0,869 0,867 0,811 0,395 0,613 0,599 0,816 0,908 0,903 0,867 0, T.FĠNANS 0,845 0,872 0,965 0,946 1,000 1,000 1,000 0,952 0,697 0,638 0,781 0,732 0,954 0,863 0,647 0,532 0,825 0,732 0,809 0,773 0,954 0,863 0,647 0,558 KATILIM ORT. 0,909 0,921 0,949 0,982 0,978 0,987 1,000 0,965 0,631 0,613 0,696 0,825 0,934 0,911 0,822 0,639 0,689 0,667 0,729 0,839 0,954 0,922 0,822 0,664 MEVDUAT ORT. 0,965 0,977 0,983 0,976 0,978 0,984 0,987 0,990 0,804 0,787 0,689 0,824 0,852 0,941 0,744 0,836 0,832 0,807 0,701 0,841 0,870 0,892 0,752 0,841 SEKTÖR ORT. 0,956 0,968 0,978 0,977 0,978 0,984 0,989 0,986 0,778 0,761 0,690 0,824 0,865 0,936 0,756 0,806 0,810 0,786 0,705 0,841 0,883 0,897 0,762 0,814 SEKTÖR MĠN. 0,825 0,872 0,854 0,870 0,900 0,919 0,912 0,911 0,349 0,233 0,119 0,499 0,391 0,428 0,207 0,047 0,395 0,240 0,119 0,510 0,391 0,428 0,207 0,052 SEKTÖR MAK. 1,000 1,000 1,000 1,000 1,000 1,000 1,000 1,000 1,000 1,000 1,000 1,000 1,000 1,000 1,000 1,000 1,000 1,000 1,000 1,000 1,000 1,000 1,000 1,000

8 Tük bakacılık sste geel duuu celedğde se, Tablo 3 de göüldüğü üzee sektöü ölçeğe göe değģke get vasayıı altıda tekk etklğ 2009 yılıda % 95, 2010 yılıda % 96, 2011, 2012 ve 2013 yılaıda % 97, 2014, 2015 ve 2016 yıllaıda se % 98 olaak geçekleģģt. Katılı bakalaıı otalaa etklğ 2009 yılıda % 90, 2010 yılıda % 92, 2011 yılıda % 94, 2012 ve 2014 yıllaıda % 98, 2013 yılıda % 97, 2015 yılıda % 100 ya ta etk, 2016 yılıda se % 96 etklk skoua sahpt. Mevduat bakalaıı otalaa etklğe bakıldığıda se 2009 yılıda % 96, 2010 yılıda % 97, 2011, 2014 ve 2015 yıllaıda % 98, 2012 ve 2013 yıllaıda % 97, 2016 yılıda se % 99 etklk olduğu göülekted. Tük bakacılık sektöüü u etklk değe 2009 yılıda % 82, 2010 ve 2012 yılaıda % 87, 2011 yılıda % 85, 2013 yılıda % 90, 2014 ve 2015 ve 2016 yıllaıda % 91 oluģtu. Stadat sapası se 2009 yılıda % 5, 2010 ve 2011 yıllaıda % 4, 2012 ve 2013 yıllaıda % 3, 2014, 2015 ve 2016 yıllaıda se % 2 d. Özetle Tablo 3 e göe Tük bakacılık sstede faalyet göstee evduat bakalaı le katılı bakalaıı geel otalaası etklk skoua yakı olasıa ağe, ta etk değlled. Acak sadece 2015 yılıda katılı bakalaı ta etklk sıııı yakalaıģtı. Gafk 4 de Tük Bakacılık sektöü ve baka guplaıı yılla tbayle ölçeğe göe değģke get etklğ ye alaktadı. Gafk 4: Baka Guuplaıı Ölçeğe Göe DeğĢke Get Etklğ 1,000 0,990 0,980 0,970 0,960 0,950 0,940 0,930 0,920 0,910 0, GENEL MEVDUAT KATILIM Gafk 4 e göe Tük bakacılık sektö otalaası döelede ölçeğe göe değģke get etklkle he yıl atasıa kaģı ta etklk olaaıģtı. Katılı bakalaı se 2009 % 90, 2010 yılıda % 92, 2011 yılıda % 94, 2012 ve 2014 yıllaıda % 98, 2013 yılıda % 97, 2016 yılıda % 96, 2015 yılıda se % 100 etk olduğu gb aalz yapıla yılla da tek etk olua yıldı. Katılı bakalaı 2015 yılıda elde ettğ ta etklğ 2016 yılıda kouyaaıģtı. Mevduat bakalaı se 2009 % 96, 2010, 2012 ve 2013 yıllaıda % 97, 2011, 2014 ve 2015 yıllaıda % 98, 2016 yılıda se % 99 du. Gafk 5 de katılı bakalaıı ölçeğe göe sabt get etklğ yılla tbayle değģ göstelekted. Gafk 5: Baka Guuplaıı Ölçeğe Göe Sabt Get Etklğ 1,000 0,950 0,900 0,850 0,800 0,750 0,700 0,650 0,600 0,550 0, GENEL MEVDUAT KATILIM

9 Gafk 5 te göe Katılı ve Mevduat bakalaı aalz yapıldığı hçb döede ta etklk skouu yakalayaadıklaı göülekted. Katılı bakalaı 2011, 2012, 2013 ve 2015 yıllaıda he sektö otalaasıda he de evduat bakalaıda daha etk b pefoas segleģt. Acak, 2009, 2010, 2014 ve 2016 yıllaıda he sektö ve evduat bakalaıda daha düģük b pefoas göste ve e y üet sıııda uzak kalıģtı. Gafk 6 te baka guplaıı yılla tbayle ölçeğe göe değģke get etklğ ye alaktadı. Gafk 6: Baka Guuplaıı Ölçeğe Göe Sabt Get Etklğ 1,000 0,950 0,900 0,850 0,800 0,750 0,700 0,650 0, GENEL MEVDUAT KATILIM Tük Bakacılık sektöü, Mevduat ve Katılı bakalaı guplaıı ölçek etklğe celedğde; Katılı bakalaıı 2011, 2013, 2014 ve 2015 yıllaıda sektö ve evduat bakalaıa göe daha y b pefoas göstedğ göülekted. Acak 2009, 2010, 2012 ve 2016 yıllaıda ta etk olaadıklaı gb sektö ve evduat bakalaıa göe de kötü pefoasa sahp olduğu göülekted. SONUÇ Katılı Bakalaı, Ġsla d ekook hayatta öel yasaklaıda b ola faz eddedeek fazsz estüalala hzet vee kuuladı. Ülkezde Katılı Bakalaı Özel Fas Kuulaı adı altıda 16 Aalık 1983 tah tbayle faalyetlee baģlaıģla, 1999 yılıda bakacılık kauua tab oluģla ve 2006 yılıda se Katılı Bakalaı olaak kabul edlģled. Gele oktada 2016 sou tbayle Ģube ve pesoelle hzet veekted. Katılı Bakalaı fasal vele ıģığıda değeledldğde Tük bakacılık sektöü çesde topladığı fo büyüklüğü % 5,6 Kulladıdığı ked büyüklüğü % 4,8 Topla aktf çesde k payı % 4,9 Kâlılık payı se % 2,9 olduğu göülekted. VZA, ayı gdle kullaaak ayı çıktılaı elde ede KVB göecel etklk ölçüüü yapa b yöted. ÇalıĢada döelede aalıksız olaak faalyet göstee katılı ve evduat bakalaıı Seaye Yetellk Rasyosu, Topla Kedle ve Alacakla / Topla Aktfle Rasyosu, Dua Aktfle/ Topla Aktfle Rasyosu, Lkt Aktfle / Topla Aktfle Rasyosu gd değģke, Net Döe Kâı (zaaı) / Topla Aktfle ve Net Döe Kâı (Zaaı) / Özkayakla çıktı değģke seçlģt. Ġlgl baka guplaıı ölçeğe göe değģke get vasayıı altıda etklkle aaģtıılıģtı. Aalzde, evduat bakalaıı etklkle he yıl atasıa kaģı ta etklk skouu yakalayaadıklaı göülüģtü. Katılı bakalaı se 2009 % 90, 2010 yılıda % 92, 2011 yılıda % 94, 2012 ve 2014 yıllaıda % 98, 2013 yılıda % 97, 2016 yılıda % 96, 2015 yılıda se % 100 etk olduğu gb aalz yapıla yılla da tek etk olua yıl olduğu tespt edlģt..

10 KAYNAKÇA Aca, M.F., Ekoç, T.E. ve Yılaz, B., (2015), Tük Bakacılık Sektöü Ġç KaĢılaĢtıalı Pefoas Aalz Ada Medees Üvestes, Sosyal Blle Esttüsü Degs, Yıl 2, Sayı 2, Aydı. Ada, A.A. ve Dalkılıç, N. (2014) Effcecy Ealyss Islac Baks:A Study fo Malasa ad Tukey BDDK Bakacılık ve Fasal Pyasala, Clt 8, Sayı 1, Akaa. Altıok B., 2002, Topla Etklk Ölçüü: Ve Zaflaa Aalz ve Bakacılık Sektöüde B Uygulaa, YayılaaıĢ Yüksek Lsas Tez, Gaz Üvestes, Sosyal Blle Esttüsü, Akaa. Baya, N. (2016), Ve Zaflaa Aalz ve Topla Faktö Vellğ:Aacı Kuula Üzee B Uygulaa Vellk Degs, Sayı 2, Akaa. ( ). Bozdağ, N., ġeol A., Ata, (2001), Topla Etklk Ölçüü: Tükye dek Özel ve Kau Bakalaı Ġç B Uygulaa, Gaz Üvestes, Akaa Buğa (2015), Katılı Bakalaı Ġle Kovasyoel Bakalaı Etklkle VZA ve Malqust TFV Edeks Ġle KaĢılaĢtıası YayılaaıĢ Yüksek Lsas Tez, Gazatep Üvestes, Sosyal Blle Esttüsü, Gazatep. Cabaz, M. (2016), Katılı Bakacılığı Beta Yayılaı, 1.Baskı, Ġstabul. Chaes, A., Coope, W.Wlla ad RHODES, E., M.Lawece M. (1978), Measug Effcecy of Decso Makg Uts Euopea Joual Of Opeatoal Reseach, 3:339, E, B. ve Uysal, M. (2012), Tükye dek Tca Bakala ve Katılı Bakalaıı KaĢılaĢtıalı Etklk Aalz: Döe Değeledes Atatük Üvestes Ġktsad ve Ġda Blle Degs, Clt 26, Sayı 3-4, , Ezuu. Tükye Katılı Bakalaı Blğ Kaya, Y. T. ve Doğa, E. (2005) Tük Bakacılık Sstede Net Faz Majıı Modellees, BDDK ÇalıĢa Rapou, Akaa. Kıllı Me, (2004), Topla Etklk ve Ve Zaflaa Aalz Üzee KaĢılaĢtıalı YaklaĢıla ve B Uygulaa YayılaaıĢ Yüksek Lsas Tez, Gaz Üvestes, Sosyal Blle Esttüsü, Akaa. KUTLAR, A. ve BABACAN, A. (2008), Tükye dek Kau Üvestelede CCR Etklğ Ölçek Etklğ Aalz: VZA Tekğ Uygulaası, Kocael Üvestes Sosyal Blle Esttüsü Degs, Clt 15, Sayı 1, Kocael, ss , Kutla, A., Gülcü, A. ve Kaagöz, Y. (2004), Cuhuyet Üvestes Fakültele Pefoas Değeledes C.Ü. Ġktsad ve Ġda Blle Degs, Clt 5, Sayı 2, Svas. Tükye Bakala Blğ Bakalaıız Ktabı Moualh, M. (2015), Effcecy Islac Bakg: Evdece Fo Mea Rego Iteatoal Joual Of Islac Ecoocs ad Face Stude, Yıl 1, Volue 1, Nube 2, Ġstabul. Özde, A. ve Deell, E. (2013), Ağılık Kısıtlı Ve Zaflaa Aalz le Mevduat Bakalaıı Etklk Ölçüüe Yöelk B Uygulaa Uluslaaası Yöet Ġktsat ve ĠĢlete Degs, Clt 9, Sayı 19, Zoguldak. Özgü, E. (2008), Katılı Bakalaıı Fasal Etklğ, Afyo Kocatepe Üvestes Ġ.Ġ.B.F. Degs, Clt 10, S I, , Afyokaahsa.