Doğum Öncesi Bakım Almayı Etkileyen Faktörlerin Çoklu Analizi: Bir İç Anadolu Örneği h

Transkript

1 e A þ t ý m Multiple Anlyses of the Fctos Affecting the Utiliztion of Antentl Ce: A Middle Antoli Smple l n i j i O O i g in Doğum Öncesi Bkım Almyı Etkileyen Fktölein Çoklu Anlizi: Bi İç Andolu Öneği h c s Re l Mhmut Kılıç Hlk Sğlığı Bilim Doktou, Sğlık Yüksekokulu, Bozok Ünivesitesi, Yozgt, Tükiye Özet Amç: Aştımnın mcı, yeteli ve nitelikli doğum öncesi bkım (DÖB) lmyı etkileyen fktölei sptmktı. Geeç ve Yöntem: Kesitsel oln bu ştım, Yozgt il mekezinde bulunn doğumevi (n=645) ile özel hstnede (n=143) ypıldı. Veile, göüşmeci cılığıyl yüz yüze nket uygulnk toplndı. Aştımy, tekil cnlı doğum ypn ve sözlü onm veeek ştımy ktılmyı kbul eden 788 kdın lındı. Veilein nlizinde ki-ke, t testi, ANOVA ve ikili lojistik egesyon nlizi kullnıldı. Bulgul: Annelein %93.4 ü yeteli, %65.7 si ise yeteli-nitelikli DÖB lmıştı. DÖB lnlın üçte ikisi gebeliğin ilk sekiz hftsı içinde, %91.6 sı ise ilk döt yı içinde DÖB lmy bşlmıştı. Sosyl güvencenin olmsı, DÖB lmy eken bşlnmsı ve DÖB hizmetleinden memnun olunmsı, hem yeteli hem de yeteli-nitelikli DÖB lm onını tımktdı. Bu fktölee ek olk, İl ve ilçe mekezinde yşynl ile eşi ünivesite mezunu olnl yeteli-nitelikli DÖB ı dh fzl lmktdı. Ttışm: Tüm gebelein biinci timestide DÖB lmy bşlmsı önemlidi. Gebelee, sosyl güvencesine bkılmksızın yşdığı yede vey en ykın sğlık kuuluşund yeteli ve nitelikli DÖB hizmetlei ücetsiz olk veilmelidi. Anht Kelimele Doğum Öncesi Bkım; Çoklu Anliz; Doğum Slonu Abstct Aim: The im of this study ws to detemine the dequte nd qulity ntentl ce (ANC) nd fctos ffecting. Mteil nd Method: This cosssectionl study ws pefomed in stte (n=645) nd pivte (n=143) hospitls. Dt wee gtheed by questionnie pplied by n inteviewe. 788 women who hd given singleton live bith nd gve vebl consent to pticipte, wee included into the study. The dt wee nlyzed by chi-sque, independent t test, ANOVA nd biny logistic egession. Results: The vst mjoity of mothes (93.4%) eceived dequte ANC, 65.7% of mothes eceived dequte nd qulified ANC. While two-thids of the women begun to eceive ANC in the fist eight weeks of pegnncy, this figue ises to 91.6% in the fist fou months. The existence of socil secuity covege inceses the mothes likelihood of eceiving both dequte ANC nd dequte nd qulified ANC, ely initition of ANC, nd the level of stisfction with the ANC sevices. In ddition to these fctos, the ones who live in distict o povince centes nd the ones whose husbnds e univesity gdutes hve eceived moe dequte nd qulified ANC.Discussion: It is impotnt tht ll pegnnt women must begin to eceive ANC in the fist timeste. All pegnnt women, egdless of socil secuity covege, should be povided with dequte nd qulified ANC sevices fee of chge in the neest helth fcility. Keywods Antentl Ce; Multiple Anlyze; Delivey Rooms DOI: /JCAM.1575 Received: Accepted: Pinted: J Clin Anl Med 2014;5(6): Coesponding Autho: Mhmut Kılıç, Bozok Ünivesitesi TOBB Sğlık Yüksekokulu, Edoğn Akdğ Kmpüsü Yozgt, Tukey. T.: GSM: E-Mil: mhmutkilic@yhoo.com 498 Jounl of Clinicl nd Anlyticl Medicine 1

2 Giiş An ve çocuk sğlığı, toplum sğlığının önemli konulındndı. He yıl dünyd büyük bi çoğunluğu önlenebilen 530 bin nne ölümü ve en z yısı önlenebilen 7 milyon pentl ölüm meydn gelmektedi. Kdınlın yklşık olk %15 i gebelik döneminde vey doğum sısınd çoğu yönetilebilen ve tedvi edilen kompliksyonl yşmktdı. Snyileşmiş ve gelişmekte oln ülkeleden elde edilen knıtl, bşt ebele olmk üzee sğlık pesoneli tfındn veilen nitelikli doğum öncesi bkım hizmetleinin nne ölümleini zlttığını göstemektedi (1). Sğlıklı bi bebek, sğlıklı bi nneden ve iyi yönetilmiş bi gebelik sonucund dünyy gelmektedi. Gebelik süecinin sğlıklı ve güvenli geçebilmesi için yeteli ve nitelikli doğum önce bkım (DÖB) hizmetleine ihtiyç vdı (2). DÖB hizmetleinin mcı; gebelik üzeine olumsuz etkilei olduğu bilinen sğlık sounlı vey hstlıklı (doğudn gebeliğe bğlı olnl dhil) önlemek, zltmk vey tedvi etmek/ yönetmek; kdınl ve ileleine/ eşleine sğlıklı bi gebelik, doğum ve lohuslık dönemi, bebek bkımı ve nne sütü uygulmlı hkkınd geekli bilgilei vemek ve öneilede bulunmktı. Düny Sğlık Ögütü ne (DSÖ) göe sğlıklı bi gebe, gebelik süesince en z 4 kez izlenmelidi (2). Ypıln bi ştımd, yetesiz DÖB lnld peintl motlite dh yüksek iken, nne ölümü, petem doğum ve düşük doğum ğılıklı (DDA) bebek doğumu ile DÖB ın düzeyi sınd önemli bi ilişki olmdığı sptnmıştı (3). Ypıln diğe bi çlışmd, ot düzeyde DÖB lnl ile yeteli DÖB lnld pemtüe ve DDA bebek doğum onlı en düşük seviyede bulunmuştu. Yine bu çlışmd, pemtüe ve DDA bebek doğun nnelein DÖB ı yeteli düzeyden çok dh fzl ldıklı sptnmıştı (4). DÖB syısı, ülkelein geli düzeyine göe değişiklik göstemektedi. Yetesiz syıd DÖB ldığı kbul edilen gebele, yüksek gelili ülkelede otlm kez izleniken, düşük ve ot gelili ülkelede çoğunlukl 5 kez den dh z izlenmektedi. İngiltee de, DÖB gebeliğin ilk hftlınd (idel olk 10 hft içinde) bşlnmsı, kompliksyonu olmyn ve dh önce doğum ypnlın 7 kez, hiç doğum ypmynlın ise 10 kez DÖB lmlı öneilmektedi (5). Tükiye de DÖB lnlın onı gittikçe tmkt olup, bu on 2008 yılınd %92 ye yükselmişti. Tükiye de (2008) idel olk gebelein 10 kez DÖB lmlı tvsiye ediliken, gebelein %73.7 si 4 ve dh fzl kez DÖB lmıştı. DÖB esnsınd en z bi kez olmk üzee, ğılık ölçümü, kn bsıncı ölçümü, id ve kn testleinin ypılmsı, ultsonl kın muyenesi vey fetüs klp sesinin dinlenmesi öneilmektedi (6). Ayıc, Sğlık Bknlığı nın hzılmış olduğu DÖB yönetim ehbeinde, gebelein en z 4 kez izlenmesi geektiği ve he bi izlemde ypılmsı geekenle kpsmlı bi şekilde çıklnmıştı (7). Bu ştımnın mcı, yeteli ve yeteli-nitelikli DÖB lmyı etkileyen fktölei çoklu nliz yöntemiyle sptmktı. Geeç ve Yöntem Bu ştım, kesitsel bi çlışmdı. Yozgt İl mekezinde doğumlın ypıldığı ylnız iki hstne vdı. Aştım, Yozgt Bozok Kdın Doğum ve Çocuk Hstlıklı Hstnesi (n=645) ile Yozgt Özel Şif Hstnesinde (n=143) ypılmıştı. Aştımnın evenini, il mekezindeki hstnelede tekil cnlı doğum ypn kdınl oluştumktdı. Aştımnın öneklemini, ştımnın ypıldığı dönemde hstnede doğum ypnl oluştumktdı. Aştımy lınnl nket uygulmdn önce ştımnın mcı, ştımy ktılıp ktılmmkt özgü olduklı çıklnk sözlü onmlı lınmıştı. Aştımy sözlü onm veeek ktılmyı kbul eden 788 kdın lınmıştı. Aştımnın kuum izni Yozgt Vliliği nden, etik kuul onyı Yozgt Devlet Hstnesi Etik Kuulundn lınmıştı. Veile, ştımcı tfındn hzılnn nket fomunun eğitilmiş göüşmecile cılığı ile dolduulmsıyl toplnmıştı. Göüşmecile, ştımcı tfındn eğitilen hemşielik bölümü üçüncü ve dödüncü sınıf öğencileidi. Anket uygulken, nnelein dinlenmiş ve nkete cevp veebilecek duumd olmsın dikkt edilmişti. Anket fomu, 20 nne üzeinde bi ön uygulm ypıldıktn ve geekli düzeltmele ypıldıktn son uygulnmıştı. Gebelik süesince en z 4 kez izlemi ypılnl yeteli DÖB lmış olk değelendiilmişti (2). Gebelik süesince en z 2 kez kındn ultsonl muyene vey fetüs klp sesinin dinlenmesi (ÇKS), nnenin ğılığının ttılmsı, kn bsıncının ölçülmesi, id ve kn tetkikleinin ypılmsı, 2 doz tetnoz toksid şısının ypılmsı nitelikli DÖB lmış olk değelendiilmişti. Hem yeteli hem de nitelikli DÖB lnl, yeteli-nitelikli DÖB lmış olk değelendiilmişti. Ekonomik duum; iledeki kişi syısı, otuuln evin tipi, ev shipliği, bsının olup olmmsı, kendilik ekonomik duum lgısı ve belitilen geli duumun göe punlm ypılk belilenmişti. Punlın dğılım lığı 6-20 sınd bulunmuş ve 5 eli punll ekonomik duum düşük, ot ve yüksek olk üç gub yılmıştı. Veilein değelendiilmesinde, ki-ke testi, student t testi, ANOVA ve ikili lojistik egesyon nlizi (fowd LR (FLR) modeli) kullnılmıştı (8). Ki-ke testinde önemli bulunn bğımsız değişkenle, FLR modeli ile çoklu nlize lınmış, FLR nlizinde önemli bulunn bğımsız değişkenle egesyon tblosun lınmıştı. Çoklu nlize bğımlı değişken olk, yeteli DÖB (YDÖB) ve yeteli-nitelikli DÖB (YNDÖB) lm duumu lınmıştı. Bğımsız değişkenleden cnlı doğum syısı süekli değişken olk; nnenin yşdığı ye, ekonomik duumu, öğenim duumu, eş öğenim duumu, sosyl güvence, önceki gebeliğin sonlnm biçimi, bebeğe isteyeek gebe klm duumu, gebelikte soun yşm, nnede konik hstlık vlığı, DÖB lmy bşlm hftsı ve DÖB hizmetleinden memnuniyet ktegoik değişken olk lınmıştı. Gebelikte soun yşm ve konik hstlık vlığı nnenin beynı ess lınmıştı. Sonuçl Aştımy ktılnlın %33.6 sı il mekezinde, %35.5 i ilçe mekezinde ve %30.8 i köylede ikmet etmekte, %54.5 i çekidek ile ypısınd, hne hlkı büyüklüğü 5.1±2.2, yş otlmsı 25.7 ± 5.8; en küçük yş 15, en büyük yş 47 di. Aştımy ktıln nnelein %8.9 u sosyl güvencesi olmdığını ve %91.7 si de hehngi bi işte çlışmdığını belitmişti. Annelein %74 ü bu bebeğe isteyeek gebe kldığını ifde etmişti. Annelein %98.9 unun en z bi kez, %93.4 ünün yeteli (%85.9 u 6 kez), %65.7 sinin ise yeteli- nitelikli DÖB ldığı, DÖB lm otncsının 11 kez olduğu sptnmıştı. DÖB lnlın %66.9 u gebeliğin ilk 8 hftsı içinde (%91.6 sı ilk 16 hft içinde) DÖB lmy bşldığını belitmişti (Tblo 1). Kdınlın DÖB lmy bşlm hftsı otlmsı 8.74±5.65 ve otncsı 8 hftdı. 2 Jounl of Clinicl nd Anlyticl Medicine 499

3 Tblo 1. Demogfik ve sosyoekonomik özelliklee göe DÖB lm duumunun dğılımı (n, %) Özellikle n (%) YDÖB YNDÖB DÖBX±SD Annenin yşdığı ye 785 İl mekezi 264 (33.6) 255 (96.6) 179 (67.8) 13.7±5.7 İlçe mekezi 279 (35.5) 270 (96.8) 215 (77.1) 12.4±5.5 Köy 242 (30.8) 209 (86.4) 122 (50.4) 9.5±5.1 Annenin ekonomik duumu 788 Χ2=29.4, p<0.001 Χ2=41.6, p<0.001 F=37.2, p<0.001 Yüksek 101 (12.8) 98 (97.0) 75 (74.3) 14.0±5.7 Ot 457 (58.0) 438 (95.8) 320 (70.0) 12.4±5.5 Düşük 230 (29.2) 200 (87.0) 123 (53.5) 10.2±5.6 Annenin sosyl güvencesi 786 Χ2=22.1, p<0.001 Χ2=22.3, p<0.001 F=19.6, p<0.001 V 716 (91.1) 678 (94.7) 485 (67.7) 12.3±5.6 Yok 70 (8.9) 56 (80.0) 31 (44.3) 9.2±6.4 Annenin çlışm duumu 784 Χ2=22.3, p<0.001 Χ2=15.6, p<0.001 t=4.3, p<0.001 Çlışıyo 65 (8.3) 61 (93.8) 52 (80.0) 14.3±5.5 Çlışmıyo 719 (91.7) 672 (93.5) 464 (64.5) 11.8±5.7 Annenin öğenim duumu 788 Χ2=0.01, p=0.91 Χ2=6.3, p<0.01 t=3.3, p<0.001 İlkokul 411 (52.2) 371 (90.3) 243 (59.1) 10.6±5.6 İlköğetim 173 (22.0) 164 (94.8) 116 (67.1) 11.7±5.1 Lise ve üzei 204 (25.9) 201 (98.5) 159 (77.9) 14.8±5.5 Eş öğenim duumu 788 Χ2=15.8, p<0.001 Χ2=21.6, p<0.01 F=39.2, p<0.001 İlkokul 269 (34.1) 244 (90.7) 152 (56.5) 10.3±5.3 İlköğetim 143 (18.1) 128 (89.5) 86 (60.1) 10.9±5.2 Lise 256 (32.5) 245 (95.7) 178 (69.5) 13.1±5.8 Ünivesite 120 (15.2) 119 (99.2) 102 (85.0) 14.5±5.4 Annenin yşı 788 Χ2=15.3, p<0.002 Χ2=33.6, p<0.001 F=21.5, p< (14.8) 111 (94.9) 80 (68.4) 11.6± (32.9) 243 (93.8) 168 (64.9) 12.4± (27.5) 199 (91.7) 143 (65.9) 12.1± (15.2) 112 (93.3) 81 (67.5) 11.5± ve üzei 75 (9.5) 71 (94.7) 46 (61.3) 11.5±5.8 Bebeğe isteyeek gebe klm duumu 784 Χ2=1.7, p=0.79 Χ2=1.3, p=0.87 F=0.85, p=0.49 İsteyeek 580 (74.0) 547 (94.3) 397 (68.4) 12.4±5.7 İstemeyeek 204 (26.0) 186 (91.2) 118 (57.8) 10.8±5.5 Χ2=2.4, p=0.12 Χ2=7.5, p<0.01 t=3.3, p<0.001 Toplm b 788 (100.0) 736 (93.4) 518 (65.7) 11.9±5.7 Önceki gebeliğin sonlnm biçimi 788 İlk gebelik 292 (37.1) 283 (96.9) 215 (73.6) 12.7±5.8 Düşük, ölü doğum, kütj 89 (11.3) 85 (95.5) 53 (59.6) 12.5±5.2 Vjinl doğum 268 (34.0) 239 (89.2) 162 (60.4) 11.1±5.7 Sezyen 139 (17.6) 129 (92.8) 88 (63.3) 11.8±5.7 Cnlı doğum syısı 788 Χ2=14.3, p<0.003 Χ2=13.3, p<0.003 F=4.4, p< (44.4) 334 (95.4) 251 (71.7) 12.8± (29.4) 215 (92.7) 146 (62.9) 11.9± (15.0) 112 (94.9) 74 (62.7) 11.6± (11.2) 75 (85.2) 47 (53.4) 9.4±5.3 Gebelikte soun yşm 778 Χ2=12.5, p<0.01 Χ2=12.8, p<0.01 F=8.8, p<0.001 Yşmyn 499 (64.1) 462 (92.6) 323 (64.7) 11.5±5.6 Yşyn 279 (35.9) 264 (94.6) 188 (67.4) 12.8±5.7 Annede konik bi hstlık vlığı 777 Χ2=1.2, p=0.27 Χ2=0.6, p=0.45 t=3.0, p=0.003 Yok 702 (90.3) 658 (93.7) 466 (66.4) 12.1±5.8 V 75 (9.7) 68 (90.7) 43 (57.3) 11.0±5.0 DÖB lmy bşlm hftsı 768 Χ2=1.0, p=0.31 Χ2=2.4, p=0.12 t=0.2, p= hft 514 (66.9) 499 (97.1) 371 (72.2) 13.3± hft 187 (24.3) 178 (95.2) 118 (63.1) 10.3± hft 67 (8.7) 54 (80.6) 26 (38.8) 7.3±4.2 Yeteli DÖB lm duumu; nnenin yşdığı yee, ekonomik duumun, sosyl güvence duumun, öğenim duumun, eşinin öğenim duumun, önceki gebeliğin sonlnm biçimine, cnlı doğum syısın, DÖB lmy bşlm hftsın ve DÖB hizmetleinden memnuniyete göe önemli bulunuken, nnenin çlışm duumun, yşın, bebeğe isteyeek gebe klm duumun, gebelikte soun yşm ve nnede konik bi hstlık olm duumun göe önemli bulunmmıştı (Tblo 1). İsttistiksel olk önemli bulunn değişkenle FLR nlizine lındığınd; yeteli DÖB lm olsılığı; sosyl güvencesi olnld 4.8 ( ) kt, ilk 8 hft ve 9-16 hft içinde DÖB lmy bşlynld sıyl 7.1 ( ) ve 3.1 ( ) kt, DÖB hizmetleinden memnun olnld 2.3 ( ) kt dh fzldı (Tblo 2). Yeteli-nitelikli DÖB lm duumu; nnenin yşdığı ye, ekonomik ve sosyl güvence duumu, nnenin çlışm duumu, eşinin ve kendisinin öğenim duumu, bebeğe isteyeek gebe klm duumu, önceki gebeliğin sonlnm biçimi, cnlı doğum syısı, DÖB lmy bşlm hftsı ve DÖB hizmetleinden memnuniyete göe önemli bulunuken; nne yşı, gebelikte soun yşm ve nnede konik hstlık vlığın göe önemli bi değişiklik göstememişti (Tblo 1). İsttistiksel olk önemli bulunn değişkenle FLR nlizine lındığınd yeteli-nitelikli DÖB lm olsılığı; ilçe mekezleinde yşynld 2.0 ( ) ve sosyl güvencesi olnld 2.0 ( ) kt, eşi ünivesite mezunu olnld 2.8 ( ) kt, ilk 8 ve 9-16 hft içinde DÖB lmy bşlynld sıyl 2.6 ( ) ve 1.9 ( ) kt, DÖB hizmetleinden memnun olnld 1.5 ( ) kt dh fzldı (Tblo 3). Sosyl güvence vlığı, DÖB lmy eken bşlnmsı ve DÖB hizmetleinden memnuniyet, hem yeteli hem de yeteli-nitelikli DÖB lm olsılığını tımktdı. Bu fktölee ek olk, İl ve ilçe 500 Jounl of Clinicl nd Anlyticl Medicine 3

4 DÖB hizmetlei memnuniyeti 766 Χ2=35.1, p<0.001 Χ2=31.6, p<0.001 F=52.5, p<0.001 Memnun oln 583 (76.1) 564 (96.7) 403 (69.1) 12.3±5.3 Ksız/ memnun olmyn 183 (23.9) 166 (90.7) 109 (59.6) 11.5±6.6 mekezinde yşynl ile eşi ünivesite mezunu olnl yetelinitelikli DÖB hizmetini dh fzl lmktdıl (Tblo 1-3). Ttışm Bu çlışmd, yeteli ve yeteli-nitelikli DÖB lmyı etkileyen fktöle çoklu nliz yöntemiyle incelenmişti. Aştım gubundki kdınlın %98.9 unun en z bi kez, %93.4 ünün yeteli, %65.7 sinin ise yeteli-nitelikli DÖB ldığı sptnmıştı (Tblo 1). DÖB lmy bşlm zmnı otlm 8.74 hftdı. Denizli de hstnede doğum ypn nnelein %85.4 ünün, Ank d %71.3 nün yeteli DÖB ldığı sptnmıştı (9, 10). Aştım gubundki nnelein yeteli DÖB lm onı (%93.4), ABD de hekim ve setifiklı ebeden lınn DÖB onı (2010, %93.9) ile benze iken, Tükiye geneli (2008, %73.7 si en z 4 kez) ve Ot Asy (%67.6), Kuzey Afik (%81.5), Ltin Ameik (%82.5) gibi gelişmekte oln ülkeledeki gebelee göe dh yüksekti (6, 11, 12). Hollnd d yeteli DÖB lm onı, ilk kez doğum ypnld %85.3, iki ve dh fzl doğum ypnld %80.1 ve izlem syısı otncsı 12 di (13). Fns d ypıln bi ştımd kdınlın %93.3 nün gebelik süesince en z 4 kez, %72.6 sının ise yd bi kez (yeteli) DÖB ldığı, DÖB lmy bşlm zmnının otlm 12.3 hft olduğu, Finlndiy d (2007) nnelein gebelik süesince otlm 16.5 kez DÖB ldığı ve ilk izleme bşlm zmnının otlm 9.6 hft olduğu sptnmıştı (14, 15). Çin de 2010 yılınd hstnede doğum ypn kdınlın %90.1 inin en z bi kez, yısının (%49.7) yeteli DÖB ldığı sptnmıştı (16). Çlışmmızd yeteli DÖB ln nne onı, ABD, Hollnd ve Fns d ypıln ştım bulgulıyl benzelik göstemektedi. Sosyl güvencesi olnlın, DÖB lmy eken bşlynlın ve DÖB hizmetleinden memnun olnlın dh fzl DÖB ldıklı sptnmıştı (Tblo 2). Yozgt il mekezinde ypıln bi ştımd, ebeden yeteli ve nitelikli DÖB hizmeti lımının nnelein sosyo-demogfik özellikleine göe değişmediği sptnmıştı (17). Denizli de hstnede ypıln bi çlışmd, şehi mekezinde yşynl ile öğenim düzeyi yüksek oln nnelein düzenli olk dh fzl DÖB ldıklı sptnmıştı (9). Çlışmmızd ilk timestide DÖB lmy bşlyn nne onı (%84.6), Hollnd d ilk kez (%85.6) ve iki ve dh fzl doğum ypnll (%80.2) benze, ABD (2008, %70.7), Çin de (2010, %19.7) ve Denizli de hstnede doğum ypnl (%75.0) göe dh yüksek iken, İzmi Bonov d benze bi öneklem gubund ypıln ştımd sptnn on (%90.2) göe dh düşüktü (9, 13, 16, 18, 19). Sonuç olk, ştım gubundki nnelein büyük çoğunluğu yeteli, üçte ikisi ise yeteli ve nitelikli DÖB hizmeti lmktdı. DÖB lmy bşlm zmnı ve sosyl güvence duumu DÖB hizmetleinden ylnmd temel belileyici fktöledi. İlçe mekezinde otum, eşin yükseköğenim gömesi ve DÖB hizmetleinden memnuniyet DÖB hizmeti lımını tın diğe fktöledi. Diğe tftn DÖB hizmetleinin syısı ve niteliği nnenin demogfik, sosyo-ekonomik ve obstetik özellikleinden etkilenmemektedi. Anck sğlıklı bi gebelik dönemi geçimek ve sğlıklı bi bebek doğumk için hem yeteli hem de nitelikli DÖB lınmsı elzemdi. Dolyısıyl bütün gebelee, yeteli ve nitelikli DÖB hizmetlei sosyl güvencesine bkılmksızın yşdıklı yede y d en ykın sğlık kuuluşund ücetsiz olk veilmelidi. Χ2=11.3, p<0.001 Χ2=5.7, p<0.02 t=1.4, p=0.16 Toplm b 788 (100.0) 736 (93.4) 518 (65.7) 11.9±5.7 Tblo 2. Yeteli DÖB lımını etkileyen fktölein lojistik egesyon ile nlizi EXP(B) 95% GA. Bğımsız değişkenle β Sig. Exp(B) Alt Üst Sosyl güvence.000 Yok Ref. 1 V DÖB lmy bşlm hftsı hft hft hft Ref. 1 DÖB hizmetlei memnuniyeti Memnun oln Ksız/ memnun olmyn Ref. 1 Modele lınn bğımsız değişkenle: nnenin yşdığı ye, ekonomik duumu, öğenim duumu, eş öğenim duumu, sosyl güvence, önceki gebeliğin sonlnm biçimi, bebeğe isteyeek gebe klm duumu, cnlı doğum syısı, gebelikte soun yşm, DÖB lmy bşlm hftsı ve DÖB hizmetleinden memnuniyet. Tblo 3. Yeteli-nitelikli DÖB lımını etkileyen fktölein Lojistik egesyon ile nlizi Bğımsız değişkenle EXP(B) 95% GA. β Sig. Exp(B) Alt Üst Annenin yşdığı ye.001 İl mekezi İlçe mekezi Köy Ref. 1 Eş öğenim duumu.015 İlkokul Ref. 1 İlköğetim Lise Ünivesite Sosyl güvence.011 Yok Ref. 1 V DÖB lmy bşlm hftsı hft hft hft Ref. 1 DÖB hizmetlei memnuniyeti.026 Memnun oln Ksız/ memnun olmyn Ref. 1 Modele lınn bğımsız değişkenle: nnenin yşdığı ye, ekonomik duumu, öğenim duumu, eş öğenim duumu, sosyl güvence, önceki gebeliğin sonlnm biçimi, bebeğe isteyeek gebe klm duumu, cnlı doğum syısı, gebelikte soun yşm, DÖB lmy bşlm hftsı ve DÖB hizmetleinden memnuniyet. Çık Çkışmsı ve Finnsmn Beynı Bu çlışmd çık çkışmsı ve finnsmn destek lındığı beyn edilmemişti. 4 Jounl of Clinicl nd Anlyticl Medicine 501

5 Kynkl 1. WHO Depment of Mking Pegnncy Sfe. Annul epot 2006: Mking pegnncy sfe. Genev: WHO Pess; 2007.p WHO Depment of Mking Pegnncy Sfe. Povision of effective ntentl ce in: Stndds fo mtenl nd neontl ce. Genev: WHO Pess; 2007.p Dowswell T, Coli G, Duley L, Gtes S, Gülmezoglu AM, Khn-Neelofu D, et l. Altentive vesus stndd pckges of ntentl ce fo low-isk pegnncy. Cochne Dtbse Syst Rev 2010;(10):CD DOI: / CD pub2 4. Kooukin SM, Rimm AA. The Adequcy of Pentl Ce Utiliztion (APN- CU) index to study low bith weight: Is the index bised? J Clin Epidemiol 2002;55(3): Ntionl Collboting Cente fo Women s nd Childen s Helth. Antentl ce; outine ce fo the helthy pegnnt womn. London: RCOG Pess; p Hcettepe Ünivesitesi Nüfus Etütlei Enstitüsü. Tükiye nüfus ve sğlık ştımsı, 2008 (TNSA 2008). Hcettepe Ünivesitesi Nüfus Etütlei Enstitüsü, Sğlık Bknlığı An Çocuk Sğlığı ve Aile Plnlmsı Genel Müdülüğü, Bşbknlık Devlet Plnlm Teşkiltı Müsteşlığı ve TÜBİTAK, Ank: Hcettepe Ünivesitesi Hstnelei Bsımevi; 2009.p Sğlık Bknlığı An Çocuk Sğlığı ve Aile Plnlmsı Genel Müdülüğü. Doğum öncesi bkım yönetim ehbei. Doğum öncesi bkım izlem potokolü genelgesi 2008/13. Sğlık Bknlığı An Çocuk Sğlığı ve Aile Plnlmsı Genel Müdülüğü; Ank: Meyes LS, Gmst G, Guino AJ. Applied multivite esech design nd intepettion. New Delhi London: SAGE Publictions Ltd; 2006.p Tun T, Ceyln SS, Teyikçi S. Annelein düzenli pentl bkım lm duumlı ve etkileyen fktöle. Fıt Sğlık Hizmetlei Degisi 2008;3(9): Mısılıoğlu DE, Aliefendioğlu D, Fidn K, Çkmk FN, Hbel A. Sğlık Bknlığı Ank Etlik Doğumevi ve Kdın Hstlıklı Eğitim ve Aştım Hstnesinde doğum ypn nnelein ntentl bkım hizmetleinden ylnm duumunun değelendiilmesi. Peintoloji Degisi 2006;14(1): WHO. Antentl ce in developing counties: pomises, chievements nd missed oppotunities: n nlysis of tends, levels nd diffeentils, Genev: WHO Pess; 2003.p Le tice e N, Vendittelli F, Ughetto S, Jnky E. Do the qulity of pentl ce hve n impct on obsteticl outcomes? Gyne cologie Obste tique & Fetilite 2013;41(5): Choté AA, de Goot CJM, Buijnzeels MA, Redekop K, Jddoe VWV, Hofmn A, Steeges EAP, Mckenbch JP, Foets M. Ethnic diffeences in ntentl ce use in lge multi-ethnic ubn popultion in the Nethelnds. Midwifey 2011; 27(1): Le tice e N, Vendittelli F, Ughetto S, Jnky E. Do the qulity of pentl ce hve n impct on obsteticl outcomes? Gyne cologie Obste tique & Fetilite doi: /j.gyobfe Officil Sttistics of Finlnd. Ptuients, biths nd newbons Sttisticl summy 30/2008. Hls Helt: Stkes; Zho Q, Hung ZJ, Yng S, Pn J, Smith B, Xu B. The utiliztion of ntentl ce mong ul-to-ubn mignt women in Shnghi: hospitl-bsed cosssectionl study. BMC Public Helth 2012; 12. doi: / Kılıç M. Sğlık ocklınd göevli ebele tfındn veilen doğum öncesi bkımın değelendiilmesi. Sğlık Bilimlei Degisi 2009;18(3): Ciceklioglu M, Soye MT, Ocek ZA. Fctos ssocited with the utiliztion nd content of pentl ce in westen ubn distict of Tukey. Int J Qul Helth Ce 2005;17(6): Ntionl Cente fo Helth Sttistics. Helth, United Sttes, 2011: With Specil Fetue on Socioeconomic Sttus nd Helth. Govenment Pinting Office U.S. Wshington DC p Jounl of Clinicl nd Anlyticl Medicine 5