Mehmet Yakar 1, Zuhal Yıldırım 2, Yusuf Özay 3, M. Kasım Çaycı 1, Hayri Dayıoğlu 1

Transkript

1 e A þ t ý m Investigtion of Thyoid Metbolism Diseses in Küthy Region l n i j i O O i g in Küthy Bölgesinde Tioid Metbolizmsın Bğlı Hstlıklın Aştıılmsı h c s Re l Tioid / Thyoid Mehmet Yk 1, Zuhl Yıldıım 2, Yusuf Özy 3, M. Ksım Çycı 1, Hyi Dyıoğlu 1 1 Dumlupın Ünivesitesi, Fen Edebiyt Fkültesi, Biyoloji Bölümü, Küthy, 2 Etimesgut Hlk Sğlığı Lbotuvı, Ank, 3 Ahi Evn Ünivesitesi, Sğlık Yüksekokulu, Kışehi, Tükiye Bu çlışm 22. Ulusl Biyokimy kongesinde Ekim 2010, Eskişehi poste bildii olk sunulmuştu. Özet Amç: Bu çlışm Küthy bölgesinde tioid metbolizmsın bğlı hstlıklı ştımk için ypılmıştı. Geeç ve Yöntem: Küthy il mekezindeki 13 sğlık ocğındn ve ilçeleden Küthy Bölge Hıfzıssıhh Enstitüsü Lbotuvın nliz için göndeilen 320 hstnın tioid fonksiyon testlei incelenmiş (tioid situmule edici homon, totl tiiyodotionin ve totl tioksin) ve kolesteol, tigliseid, HDL-kolesteol, LDL-kolesteol ve lipit düzeylei ölçülmüştü. Bulgul: Çlışmmızın sonucund 250 kişide testle (% 78.12) noml sınıld, 42 sinde (% 13.12) hipotioidi değelei, 28 inde ise (% 8.75) hipetioidi değelei bulunmuştu. Hipotioid oln hstld kolesteol, LDL-kolesteol, lipit ve tioid stimüle edici homon düzeylei tioid homonlı noml oln hstl göe nlmlı olk yüksek bulundu (p<0.05). Hipetioid oln hstld kolesteol, LDL-kolesteol ve lipit düzeylei tioid homonlı noml oln hstl göe nlmlı olk düşük bulunuken (p<0.05), totl tioksin düzeylei nlmlı olk yüksek bulundu (p<0.05). Sonuç: Aştımnın sonuçlı popülsyonun gut hstlıklı çısındn isk tşıdığını düşündümektedi. Anht Kelimele Hipetioidizm; Hipotioidizm; Kolesteol; HDL-kolesteol; LDL-kolesteol; Lipit; Tigliseid Abstct Aim: The study ws pefomed on the se sent fo othe dignostic puposes like thyoid function tests (thyoid-stimulting homone, totl tiiodothyonine nd totl thyoxin) to the Lbotoy of Küthy Hıfzısıhh Institute. Mteil nd Method: Ptients visiting 13 helth ce centes povince nd disticts of Küthy povince wee included in this study. The study popultion consisted of 320 ptients. Seum levels of cholesteol, tigliseid, HDLcholesteol, LDL-cholesteol nd lipid wee mesued. Results: The esults of ou study showed 250 individuls (78.12%) to be within noml nges, 42 (13.12%) s hypothyoid, nd 28 (8.75%) wee hypethyoid. Hypothyoid ptients hd significntly highe levels of cholesteol, LDL-cholesteol, lipid nd thyoid-stimulting homone levels (p<0.05). While hypethyoid ptients hd significntly lowe levels of cholesteol, LDL-cholesteol nd lipid levels when comped with ptients with noml thyoid homone levels (p<0.05); Thyoxin levels wee significntly highe (p<0.05). Discussion: The esults of this study showed tht the popultion unde study ws t isk of goite diseses. Keywods Hypethyoidism; Hypotioidism; Cholesteol; HDL-cholesteol; LDL-cholesteol; Lipid; Tiglyceides DOI: /JCAM.749 Received: Accepted: Pinted: J Clin Anl Med 2012;3(3): Coesponding Autho: Zuhl Yıldıım, Etimesgut Hlk Sğlığı Lbotuvı, Etimesgut, Ank, Tükiye. T.: F.: E-Mil: zyildiim2004@yhoo.com Jounl of Clinicl nd Anlyticl Medicine Jounl of Clinicl nd Anlyticl Medicine 1 311

2 Giiş Tüm dünyd iyot eksikliğine bğlı tioid hstlıklı gelişmiş ülkelede olduğu kd gelişmekte oln ülkeleinde önemli bi sğlık sounu olmy devm etmektedi. Dünyd hlen 2.2 mily insn iyot eksikliği oln bölgelede yşyıp on bğlı sonuçll uğşmktdı. Düny Sğlık Ögütü veileine göe, otlm günlük geeksinim 150 mcg iyot yeteince lınmdığı için 740 milyon (düny nüfusunun % 54) insnın gutdn, iyot yetesizliği hstlıklındn etkilendiği belilenmişti. Ypıln thminlee göe, he yıl doğn 40 milyon çocuk, nneleinin diyetinde yeteli iyot olmdığı için fklı ölçülede zihinsel geilik iskiyle kşı kşıy klmktdı [1]. Ülkemizde 1980 yıllınd İstnbul Ünivesitesi [2] ve 1995 yılınd Sğlık Bknlığı ile Hcettepe Ünivesitesince 6-12 yş gubu çocukld yüütülen poje çlışmlınd gut pevelnsı % 30.5 ve % olk bulunmuştu. Tbzon (% 68.5), Mlty (% 46.5), Bybut (% 44.3) ve Kstmonu (% 35.3) sısı ile gutın en sık stlndığı 4 ilimiz olk bildiilmişti [3]. Tioid bezinin fzl homon slgılmsın bğlı hstlıkl ise bzen ştımll oty konmktdı. Tioid bezinin kdiyovsküle sistem üzeindeki etkileini gösteen ştıml he gün yenilei eklenmektedi [1]. Tioidin iste yetesiz çlışmsı (hipotioidi) istese fzl çlışmsı (hipetioidi) kdiyovsküle sistem bşt olmk üzee, psikiytik, nöolojik, cildiye, bevliye, kdın doğum hstlıklı, kulk buun boğz, gstoenteoloji, göz hstlıklı, metbolizm hstlıklı ve enfeksiyon hstlıklın kd bi çok hstlıkl benze tblol oluştumkt, eğe eken teşhis edilemezse zmn kybı nedeniyle çok ciddi sonuçl doğumktdı [2]. Küthy bölgesi endüstiyel olk gelişme şmsınddı. Bölge çeşitli mden ytklı, kplıcl ve mnyetik lnl çısındn oldukç zengindi. Topğın ypısınd bu minelleden bolc bulunmsı muhtemeldi. İçme sulın mden bileşikleinin kıştığı zmn zmn tespit edilmektedi. Bu topkt yetişen bitkilein de bu topğın özellikleine uygun minellei bünyeleine lmlı ve besin zincii vsıtsı ile bunlın d insnl ulşmsı muhtemel göünmektedi. Bunlın içinde gutojenik mddelein (tiyosiyntl, tiyoglikozidle, izotiyosiyntl, disülfüle, polisülfüle, tiyousil, popilusil) olbileceği bunlın iyot metbolizmsını etkileyebileceği çeşitli ştımld belitilmişti [3, 4]. Bu ştım bi nlmd ülkemizdeki endemik gut nedeni ve iyot eksikliği yönünden bölgelein sptnmsın ktkı sğlybili. Ultsonogofi ve bilhss üç boyutlu enkli dopple ultson kullnımının bu lnd d yygınlşmsıyl ve tioid sintigfileinin de dh kesin sonuç için deveye gimesi sonucund tioid bezi hstlıklının d toplumd ne kd geniş bi ye tuttuğu d yvş yvş nlşılmy bşlnmıştı. Belki de ileide bieylein yşdığı topğın özelliğine, coğfi bölgeye ve beslenme lışknlığın göe tioid thlillei ilk istenmesi geeken nlizleden olcktı. Çünkü tioid fonksiyonun bğlı hstlıkl, eken teşhis edilemezse zmn kybı nedeniyle çok ciddi sonuçl doğumktdı [2]. Biz de bu mçl Küthy bölgesi içinde bulunn 13 sğlık ocğındn ve ilçeleden tioid metbolizmsın bğlı hstlık şikyetleine bğlı olk bölge hıfzıssıhh enstitüsü lbotuvın göndeilen 250 si kdın ve 70 i ekek olmk üzee Küthy d ikmet eden 320 kişinin tioid fonksiyonu testleini ( totl tiiyodotionin (T3), totl tioksin (T4) ve tioid stimüle edici homon (TSH)) ve ynı hstlın lipit, kolesteol, tigliseid, yüksek yoğunluklu lipopotein (HDL-kolesteol), düşük yoğunluklu lipopotein (LDL-kolesteol) düzeyleini tkip edeek, tioid metbolizmsın bğlı hstlıklın toplumdki yygınlık deecesini ştımyı mçldık. Geeç ve Yöntem 2004 yılının ilk döt yınd Küthy ilindeki mevcut 13 sğlık ocklındn ve Küthy nın ilçeleinden çeşitli tioid metbolizmsın bğlı hstlık şikyetleine göe bölge hıfzıssıhh enstitüsü lbotuvlın nliz için göndeilen 250 si kdın, 70 i ekek olmk üzee 320 hst ile ypıldı. Bu hstldn 70 i ekek, 250 si byndı. Hstl it yş, kilo, boy ve nmnez bilgilei dosy veileinden ockldn istendi. Ockldn göndeilen knldn bi gecelik çlık stndt olk istenmektedi. Hstnın kol vensındn kn lınk, hemoliz oluşmsın meydn vemeden 4ºC de 2.500xg dkik sntifüj edilmesi ve lınn seum önekleinin soğuk zincide n mekez lbotuv ulştıılmsı stndt potokoldü. Kolesteol, tigiseid, HDL-kolesteol ve lipit nlizlei için oto nlizö kullnıldı. LDL-kolesteol (LDLC) ölçümlei için Fiedewld fomülü kullnıldı (LDLC=TC-(HDLC+TG x 0.20) [5]. Lipit nlizlei için ABD Ulusl Kolesteol Eğitim Pogmı (NCEP) nın kitelei ess lındı. Bun göe kn kolesteol düzeyi 200 mg/dl ve üzei yüksek, 199 mg/dl ve ltı noml kbul edildi. Tigliseid düzeylei için 1992 de ABD de Ulusl Sğlık Enstitüsü nün kbul ettiği guplm kullnıldı ve tigliseid düzeyi 199 mg/dl ve ltı noml, 200 mg/dl ve üzei ise yüksek kbul edildi. Kolesteol 200 mg/dl, LDL-kolesteol 130 mg/dl, tigliseid 200 mg/dl, HDL-kolesteol (28-61 mg/dl) <35 mg/dl isk sınıı olk değelendiildi. Kolesteolü vey tigliseidi noml değelein üstünde oln tüm kişile hipelipidemi gubun lındı. Tioid fonksiyon testlei (TSH, T3, T4 ) miko elis sistemi ile çlışıldı. Tioid fonksiyon testlei Biochem immunosystem mk 96 testlik tici test kitlei ile çlışm posedüüne uygun olk çlışıldı. Tioid fonksiyon testi sonuçlınd T3, T4, TSH ın noml değelei; T3= ng/ml, T4= μg/dl, TSH=0.2-5 uiu/ml olk lındı. İsttistiki nliz Veile, Sttisticl Pckge fo the Socil Sciences (SPSS, vesion 14.0, Chicgo, IL, USA) pket pogmınd tnımlyıcı isttistik (Otlm±SD), Student s t-test, Anov test (tek yönlü vyns nlizi), koelsyon, chi-ke testlei kullnılk ypıldı. Anov testi sonucund fk çıknld ikili kşılştımld Dunnett testi kullnıldı. p 0.05 isttistiksel olk nlmlı kbul edildi. Bulgul Tioid homon düzeylei: Çlışmy ktıln 320 hst tioid homon düzeyleine göe incelendiğinde, 320 hstnın 250 sinde (% 78.1) tioid homon düzeylei noml sınıl içinde bulunuken, 42 hst (% 13.1) hipotioidi, 28 hstd (% 8.75) ise hipetioidi sptndı (Tblo 1). Çlışmy ktıln 320 hstnın 70 inde ( % 21.85) tioid hstlığı sptndı. Lipit pofil düzeylei: Çlışmy ktıln 320 hst kolesteol düzeyleine göe incelendiğind, 320 hstnın 203 ünde (% 63.4) kolesteol düzeylei 200< bulunuken, 117 hstnın (36.5) kolesteol düzeylei 200> bulundu. 243 hstnın (% 75.9) LDL düzeylei 130< bulunuken, 77 hstnın (% 24) LDL düzeylei 130> bulundu. 284 hstnın (% 88.7) tigliseid düzeylei 200< bulunuken, 36 hstnın (% 11.2) tigliseid düzeylei 200> bulundu. Çlışmmızd LDL-kolesteol düzeylei 130> ve kolesteol düzeylei 200> olnld HDL-kolesteol düzeylei noml sınıld bulunmuştu Jounl Jounl of Clinicl of Clinicl nd Anlyticl nd Anlyticl Medicine Medicine

3 Tioid homon düzeyleine göe lipit pofilleinin kşılştıılmsı: Çlışmy ktıln hstlın tioid homon düzeyleine göe lipit pofilleini kşılştıdığımızd; hipotiodi gupt kolesteol, LDL-kolesteol, lipit ve TSH düzeylei tioid homonlı noml oln gub göe nlmlı olk yüksek bulundu (p<0.05) (Tblo 2). Hipetioid gupt kolesteol, LDL-kolesteol ve lipit düzeylei tioid homonlı noml oln gub göe nlmlı olk düşük bulunuken (p<0.05), T4 düzeylei nlmlı olk yüksek bulundu (p<0.05) (Tblo 2). Çlışmmızın sonuçlın göe; hipotioid gupt lipit düzeylei ile tigliseid, LDL-kolesteol ve kolesteol düzeylei ile tigliseid, LDL-kolesteol, lipit ve tigliseid düzeyi ile LDL-kolesteol düzeylei yüksekliği sınd (+) koelesyon, HDL-kolesteol düzeylei ile kolesteol, tigliseid, LDL-kolesteol, lipit düzeyleinin yüksekliği sınd (-) koelesyon mevcuttu (Şekil 1). Hipetioid gupt lipit düzeylei ile tigliseid, LDL-kolesteol ve kolesteol düzeylei ile tigliseid, LDL-kolesteol, lipit düzeyleinin yüksekliği sınd (+) koelesyon mevcuttu (Şekil 2). Ttışm Genel olk bi endemik gut bölgesi oln ülkemizde iyot yetesizliğine bğlı gut önemli bi hlk sğlığı sounudu. İyot eksikliği sounu Tükiye de hlen önemli boyutlddı. Ülkemizde 1994 yılınd İyot Yetesizliği Hstlıklı ve Tuzun İyotlnmsı Pogmı bşltılmış ve 9 Temmuz 1998 tih ve syılı Resmi Gzete de yyınlnn ys geeği sof tuzlının iyotlu olk üetilmesi zounlu hle getiilmişti [3]. Tioid / Thyoid İyot eksiklikleinin nedenlei olk, diyette iyot eksikliklei ilk sıd olmkl bebe, mlbsobsiyon, iyodun bskldn yetesiz emilimi, potein eneji mlnütisyonu, fekl ve üine ognik iyot kybının tmsı, iyodun enl kliensinde tm, lktsyon syılmktdı [3]. Küthy bölgesinde tioid metbolizmsı hstlıklı üzeine Şekil 1. Hipotioidili hstld kolesteol, tigliseid, HDL-kolesteol, LDL-kolesteol, lipit, TSH, T3 ve T4 ün ikili kşılştım sçılım gfiklei Şekil 2. Hipetioidili hstld kolesteol, tigliseid, HDL-kolesteol, LDL-kolesteol, lipit, TSH, T3 ve T4 ün ikili kşılştım sçılım gfiklei Jounl Jounl of Clinicl of Clinicl nd nd Anlyticl Anlyticl Medicine Medicine 313 3

4 yptığımız ştımy ktıln hstlımız cinsiyetleine göe incelendiğinde; % 78 lik (250 hst) kdın hst onın shipken, %22 lik (50 hst) bi on ile ekek hstldn oluşmktdı. Sğlık ocklın tioid metbolizmsın bğlı hstlık şikyetlei ile bşvun kişilein genellikle kdın hstldn oluşmsının nedeni kdınlın beslenme konusund dh z eğitimli olmlı ve dh heketsiz bi yşm içinde bulunmlı nedeniyle geekli kloiyi hcymdıklı içindi. Bununl bilikte; sğlık ocklı ücetsiz vey çok z ücet ödeyeek ykt sğlık hizmetinin lındığı yeledi ve sğlık ocklın bşvun hstl genellikle sosyoekonomik olk ot ve düşük geli düzeyine ship ile bieyleidi. Bu guptki kdın hstlın hstneye bşvum olnklı sınılı olbili. [6, 7]. Ülkemizdeki kdın popülsyonund tioid hstlıklının ve hipelipidemi hstlıklının dh çok kdınld göüldüğü dh önceki bşk bi çlışmd d belitilmişti [7]. Sğlık ocklın d bu hstlıkl bğlı olbilecek şikyetlele dh çok kdınlın bşvumlı bu sonuçlın doğuluğunu desteklemektedi. Gut tmlınd hipotioid hstlını sptmk için TSH değelei ile tm ypılmsı öneilmektedi. Öncesinde tioid hstlığı hikyesi bulunnld, tioid dışı otoimmün bi hstlığı olnld, çıklnmyn depesyonld, hipekolesteolemi vey konjestif klp yetesizliği olnld yıllık TSH tmlı öneilmektedi [8]. Hipotioidizmin endemik gut bölgeleinde göüldüğü bütün çlışmld belitilmektedi [8, 9, 10]. TSH yüksekliği hipotioidi tnısınd yegne test olk kbul edilmektedi. TSH değeleinin ekeklede dh düşük bulunmsının nedeni ise, hem çlışmy ktıln popülsyond kdın syısının dh fzl olmsı, hem de bölgemizin ot deeceli bi endemik gut bölgesi olmsı nedeni ile hipotioidinin kdınld dh fzl olbileceğinin göstegesi olk syılbileceği düşünülmektedi. Subklinik hipotioidi de ise noml T3 ve T4 değeleinin ynınd yükselmiş TSH sptnı. Ayıc hipetioidizm olgulınd d T4 yüksekliği ile bilikte bskılnmış TSH önemli bi göstege olk değelendiilmektedi [8, 9, 10]. Bizim çlışmmızın sonuçlı d bu klinik değelendimeyle uyumludu. Çlışmmızdki hstl tioid homon düzeyleine göe incelendiğinde; 320 hstnın 250 sinde (% 78) tioid homon düzeylei noml sınıl içinde bulunuken, 42 (% 13.1) hst hipotioidi, 28 (% 8.75) hstd ise hipetioidi sptndı. Hstlın % i tioid hstlığın shipti. Çlışmmızdki he beş hstnın biinde tioid fonksiyonu bozukluğu sptnmıştı. İste hipotioidi olsun istese hipetioidi olsun tioid hstlıklınd kdiyovsküle hstlıkl çısındn tmış oln isk mevcuttu. Çelik ve k. [11] Khmnmş bölgesinde yptıklı bölgesel hipetioidizm ve hipotioidizm değelendimesinde hipetioidi (% 16.6) ve hipotioidi (% 18.3) olk sptmışldı. Sonuçlımız Çelik ve k. [11] Khmnmş bölgesinde yptıklı bölgesel hipetioidizm ve hipotioidizm değelendimesindeki sonuçll kşılştııldığınd hipetioidi (8.75) ve hipotioidi (13.1) çısındn biz dh düşük bulunmuştu. Fkt Tükiye geneliyle kşılştııldığınd Tükiye geneli için gut pevlnsı % 30.3 olk hesplndığın göe [3] bölgemizde ypıln bu çlışmnın ot deeceli bi tioid pevelnsı olk değelendiilebileceğini yıllı sınd ypıln bi çlışmd Subklinik hipotioidisi (TSH düzeyi yüksek, T3 ve T4 düzeyi noml sınıd) oln hstlın ot teoskleozun ve miyokd enfktüsüne tioid fonksiyonu noml olnl göe dh sık stlnıldığı sptnmış olup, hipotioidide TSH düzeylei yüksek oln hstld kdiyovsküle kompliksyonlın dh sıklıkl meydn geldiği belitilmişti [12]. Hipetioidik hstl üzeinde göüntüleme yöntemi ile ypıln bşk bi çlışmd ise klbin oksijen ihtiycının ne kd ttığı, bunun ise teoskleotik duumd kn kımının zldığı bölgelede ne kd koly iskemiye yol çbileceği gösteilmişti [13, 14]. Hipotioidi ile bebe göülen teojenik LDL-kolesteol yüksekliği, kolesteol yüksekliği, HDL-kolesteol düşüklüğü, sig kullnımı ve C-ektif potein (CRP) yüksekliği hstl için kdiyovsküle isk fktölei olk belitilmişti [15]. Bizim hstlımızın d iste hipotioidi gubu olsun istese hipetioidi gubu olsun bilhss kdınlın ot teoskleozun, miyokd enfktüsüne ve iskemiye tioid fonksiyonu noml olnl göe dh fzl iskli duumd olduklını Küthy İl Sğlık Müdülüğü tfındn hzılnn 2006 Yılı Sğlık İsttistiklei Yıllığı nd 2006 yılınd tespit edilen 1822 gut hstsının 484 ü (% 26.5) ekek bieyden oluşuken, 1338 i (% 73.4) kdın bieyden oluşmktdı. Kdın bieylede gut hstlığının fzl göülmesi bizim çlışmmızd bulduğumuz sonuçll büyük bi uyum içindedi. Bki ve k. [10] Doğu Kdeniz bölgesinde kdınld gut sıklığını % 47, ekeklede % 29, Yodm ve k. [16] Büyükçkı köyünde kdınld % 96, ekeklede % 29, Semez ve k. [17] İzmi de kdınld % 35, ekeklede % 18, Htun ve k. [9] Koceli nde kdınld % 14.2, ekeklede % 10.2 sptmışldı. Bu çlışmld gut sıklığı kdınld dh yüksek ond sptnmıştı. Bizim çlışmmızın sonuçlınd d çlışmy dh fzl kdın bieyin ktılmsı nedeniyle kdınld çok dh yüksek onl elde edilmiş ve yukıd ki çlışmll uyum göstemişti. Bu duumun çeve fktöleinin etkisi ve cinsiyete bğlı genetik fktölele çıklnbileceğini TSH düzeyleinin yüksekliği hipotioidizmin en biz göstegesi olk kbul edilmektedi. Metbolizmd genel bi yvşlmy bğlı olk mentl bi dugunluk, fiziki yvşlm ve kilo lm göüldüğü, bunld tnsiyonun teoskleoz yüzünden ttığı, bdikdiye stlndığı, klp debisinin zldığı, hstlığın ilelediği hstld koone klp yetmezliği göüldüğü bildiilmişti [2]. Bunld metbolizmnın yvşlmsın bğlı olk yeteli kloi hcnmdığındn vücut yğı depolmktdı. Bun bğlı olk şıı ve dengesiz beslenme yüzünden plzmd kolesteolle bebe tigliseid, LDL-kolesteol ve lipit düzeylei yükselmişti [2]. TSH değeleinin yüksekliği ile bebe hipelipideminin göülmesi ise olyın temelinde hipotioidinin bulunbileceğini vey hipotioidinin hipelipidemiyi dh beligin hle getiebileceğini düşündümektedi [5]. Bu gubun kone te hstlığı ve kdiyovsküle hstlıkl çısındn iskli gup olk değelendiilmesi geektiğini Çlışmy ktılnlın tioid homon seviyeleine göe lipit pofilleini kşılştıdığımızd; hipotiodi gupt kolesteol, LDL-kolesteol, lipit ve TSH düzeyleinin tioid homonlı noml oln gub göe nlmlı olk yüksek bulundu. Hipetioid gupt ise kolesteol, LDL-kolesteol ve lipit düzeyleinin tioid homonlı noml oln gub göe nlmlı olk düşük bulunuken, T4 düzeylei nlmlı olk yüksek bulundu. Bölgemizde mden ktmnlı geniş lnl yyılmış duumddı. Bu tbkldn bitkilee ve sul kışk besin zincii ile insnl ulşbilen gutojenlein ve ğı metllein olmsı muhtemeldi. Bölgemizde bu şekilde mden 4314 Jounl Jounl of Clinicl of Clinicl nd Anlyticl nd Anlyticl Medicine Medicine

5 ytklındn topğ ve içme suyun kışk insnl besin zincii ile ulşn senik mineli Emet ilçesinde, Küthy mekez Dülkdi köyünde, yine Emet İğde köyünde sptnmış ve etkisi insnl üzeinde göülmüştü. Ayıc Küthy kplıclın çok yoğun bulunduğu bi bölgedi ve hlkın kplıcy sık gitme lışknlığı bulunmktdı. Küthy kplıclınd gutojenle yönünden, nlizlein ve ştımlın ypılmsı geektiğini düşünmekteyiz [3,4]. Tioid fonksiyon bozukluğunun eken teşhiş edilmesi ve bilhss yşlıld tedvisine eken bşlnmsı motlite ve mobiditeyi hem düşüecek hem de yşm kliteleini yükselteceğinden önemlidi [2]. Heketsiz bi yşm sümelei ve ldıklı gıdyı hcyck kd kloi sfetmediklei için hipelipideminin kdınld dh çok göüldüğü, yine bu guplın yeteli ve dengeli beslenme konusund d eğitilmesi geektiği düşünülmekti. Kdın bieylede ülkemiz genelinde olduğu gibi Küthy ilinde de gut hstlığı ve hipelipidemilein dh fzl göülmesinin temelinde bulunbilecek genetik fktöleinde ştıılmsının tedvisinde izlenecek yolun belilenmesi çısındn önemli olduğunu Bölgemizde yşyn bilhss ot ve lt geli düzeyine ship özelliklede kdın bieylein belili lıkll tioid hstlıklı ve hipelipidemi yönünden geekli tmlı yptımlını önemekteyiz. Çlışm sonuçlımız bu hstlıklın temelinde ytn bulgunun yüksek lipit düzeylei ve bozulmuş tioid pofillei olduğu fikini desteklemektedi. Sonuç olk; çlışmy ktıln 320 hst sınd tespit edilen tioid fonksiyonu bozulmuş hipotiodi ve hipetioid kbul edilen hstld hipelipidemi bulgulı sınd bi ilişki bulunmktdı. Popülsyond gut çısındn tespit edilen on bölgenin endemik bölge olk değelendiilmesi geektiğini düşündümektedi. 13. Bengel FM, Lehnet J, Ibhim T, Klein C, Bülow HP, Nekoll SG, Schwige M. Cdic oxidtive metbolism, function, nd metbolic pefomnce in mild hypethyoidism: noninvsive study using positon emission tomogphy nd mgnetic esonnce imging. Thyoid 2003;13(5): Biondi B, Plmieii EA, Lombdi G, Fzio S. Effects of thyoid homone on cdic function: the eltive impotnce of het te, loding conditions, nd myocdil contctility in the egultion of cdic pefomnce in humn hypethyoidism. J Clin of Endocinol Metb 2002;87(3): Althus BU, Stub JJ, Ryff-De Leche A, Obehnsli A, Sthelin HB. LDL/HDL chnges in subclinicl hypothyoidism: possible isk fctos fo coony het disese. Clin Endocinol 1988; 28(2): Yodm N, Ozon A, Alikşifoğlu A, Ozgen A, Ceen N, Zfe Y, Simşek E. Iodine deficiency in Tukey. Eu J Pedit 1999;158(6): Semez Y, Keskin A, Koç E. İzmi de ot deeceli okulld gut insidnsı. Ulusl Endokinoloji Degisi 1994;4: Kynkl 1. AI-Tonsi AA, Abdel-Gyoum AA, Sd M. The secondy dyslipidemi nd denged seum phosphte concenttion in thyoid disodes. Elsevie Exp Mol Pthol 2004;76(2): Göpe A, Göpe U. Ptik Endokinoloji. İstnbul Ünivesitesi, Mete, İstnbul. 1987; Özbkı O, Doğukn A, Keleştimu F. The pevlenc of thyoid dysfunction mong eldely subjects in n endemic goite e of Centl Antoli. Endoc J 1995;42(5): Moley JE, Dmss DA, Godon J, Peky AE, Heshmn JM. Thyoid function nd vitmin A deficiency. Life Sci 1978;22(21): Fiedewld WT, Levy RI, Fedickson DS. Estimtion of the concenttion of low-density lipopotein cholesteol in plsm, without use of the peptive ultcentifuge. Clin Chem 1972; 18(6): Sönmez K, Pl S, Mutlu B, İzgi A, Bkl RB. Koone te hstlığı bulunn olguld isk fktöleinin ekek ve kdınld sosyoekonomik duum göe dğılımı. Andolu Kdiyoloji Degisi 2004;4: Ont A, Şenock M, Önek E, Şudum-Avcı G, Öz Ö. Tük eişkinleinde ekonomik düzeyle knd kolesteol ilişkisi ve tmdki öneklemin sosyl duumu. Tük Kdiyoloji Deneği Aş 1991;19: Singe PA, Coope DS, Dniels GH, Ldenson PW, Geenspn FS, Levy EG, Bvemn LE, Clk OH, McDougll IR, Ain KV, Dofmn SG. Tetment guidelines fo ptients with thyoid nodules nd well-difeentited thyoid cnce Ameicn Thyoid Assocition. Ac Inten Med 1996;156(19): Htun Ş, Bykl S, Dünd Y, Evliyoğlu O. Pevlnce of goite nd its eltionship with iodine deficiency in school childen in Koceli, Tukey. Tuk J Med Sci 2000;30: Bki A, Toul O, Tüfekçi M. Doğu Kdeniz Bölgesi ilk ve ot okul öğencileinde gut sıklığı, içme suyu iyot konsntsyonu, noml ve gutlı çocukld seum tiotiopin, tioksin ve tiiiyodotionin düzeylei. Kdeniz Ünivesitesi Tıp Fkültesi Degisi 1986;1: Çelik M, Aygn A, Oğuz MT. Bölgesel hipetioidizm ve hipotioidizmin değelendiilmesi Khmnmş Fen ve Mühendislik Degisi 2000;3(2): Hk AE, Pols HA, Visse TJ, Dexhge HA, Hofmn A, Wittemn JC. Subclinicl hypothyoidism is n independent isk fcto fo theoscleosis nd myocdil infction in eldely women: the Rottedm Study. Ann Inten Med 2000;132(4): Jounl Jounl of Clinicl of Clinicl nd nd Anlyticl Anlyticl Medicine Medicine 315 5