Knowlodge of Tuberculosis Among Health Higher School Students. Sağlık Yüksekokulu Öğrencilerinin Tüberküloz Bilgi Düzeyi. n i. j O.

Transkript

1 e l A þ t ý m Knowlodge of Tubeculosis Among Helth Highe School Students n i j i O O i g in Sğlık Yüksekokulu Öğencileinin Tübeküloz Bilgi Düzeyi h c s Re l Tübeküloz Bilgi Düzeyi / Tubeculosis Knowledge Level Vsfiye Değe, Betül Bttloğlu İnnç, Sem Çifçi Mdin Atuklu Univesity, Helth High School, Mdin, Tukey Özet Amç: Öğencilein, tübeküloz (tbc) bilgi düzeyinin belilenmesi ve veilen eğitimin etkinliğinin tespit edilmesi mçlnmıştı. Geeç ve Yöntem: Mdin Atuklu Ünivesitesi Sğlık Yüksekokulu ndki 420 öğenciye, Nisn 2013 te iki günlük tbc eğitimi öncesi ve sonsı bilgi düzeyleini belilemeye yönelik 10 soudn oluşn nket uygulndı. Bulgul: 196 öğencinin bilgilei değelendimeye lındı. Eğitim sonsı doğu ynıtlm onı en sık %22,4 lük tış ile şılmnın kimlee ypılmsı geekliliğinin, %13,7 ile tbc temslısı olk, kontol edilmesi geekenlein ve %13,3 ile tbc etkeninin öğenildiği gözlendi. Tnı koym yolu, eğitim sonsı ynı seyetmekte, hngi ognld göülebileceğinin doğuluğu %1,5 onınd zlmış, tbc yklnmktki isk tışı % 0,5 düzeyinde tmış, nck diğe cevpl göe düşük klmıştı. Öğencilein eğitim öncesi ve sonsı nkete vediklei cevpld, tbc hstlık etkeninin bktei olduğu, bulş şeklinin hv yolu ile olduğu önemli deecede nlşılmıştı (p=0,0001). Tbc yklnm iski olnl ve tedvileinin nsıl ypıldığının öğenilmesi eğitim sonsı tk nlmlılık göstemektedi (p=0,0001). Tbc un kciğe, lenf bezi ve beyin zını tutcğının bilinci, eğitim öncesinde dh nlmlı bulunmuştu (p=0,0001). Bebeklein şılnmsı (p<0,001) ve kciğe tbc unun göülen en sık bulgusu (p=0,0001) eğitim sonsı nlşılk isttistiksel fklılık göstemektedi. Tbc eğitimi sonsı tübekülin testi ile tnı koyulbileceğinin düşünülmesi nlmlıdı (p<0,001). Eğitim, tbc hstsı ile temst oln, hngi kişilein kontol edilmesi geektiği (p=0,065) ve doğudn gözetimli tedvinin ne olduğunun nlşılmsı noktlınd (p=0,058), öğencilein bilgi ve tutumlınd değişiklik oluştummıştı. Ttışm: Öğencilein, tbc hkkınd bilgilei yeteli düzeyde olmkl bilikte, süekli eğitim pogmlı ile geeksinimleinin kşılnmsı ve bilgileinin güncellenmesi sğlnmlıdı. Anht Kelimele Tübeküloz; Hemşielik Öğencilei; Ebelik Öğencilei; Bilgi Düzeyi Abstct Aim: Aimed to detemine students tubeculosis (tbc) knowledge level nd effectiveness of eduction. Mteil nd Method: A questionnie fom which consisting of 10 questions ws pplied to Mdin Atuklu Univesity Helth School students in Apil 2013 to detemine thei level of knowledge befoe nd fte two-dy tining fo tubeculosis. Results: 196 students dt wee included. Afte tining, most common ight nswes te wee initilly 22.4% whose vccinted necessy, 13.7% whose contol fte tbc ptient close contct nd 13.3% wht ws the tbc illness gent wee lened by students. Afte tining, the wy of dignosis to ptient ws emined bsiclly sme, ight nswes te decesed 1.5% which ogns influence with tbc, 0.5% incesed ight nswe te fo isk of sped tbc but emined lowest mong the othe ight nswes. Tbc disese gent is bctei, smudge with iwy is geed by the students (p=0.0001). Whose isk of developing tbc nd how ws tet ptients ws lened incesingly by students fte tining (p=0.0001). Befoe tining, weness of the sped of tbc to lung, lymph node nd bin membne ws known nd ws found significntly (p=0.0001). Afte tining, vccintion of infnts (p<0.001), nd most common symptom of pulmony tubeculosis (p=0.0001) is shown sttisticlly significnt. Afte tining ws thought to dignosed tbc with skin test ws sttisticlly significnt (p <0.001). Tining ws not chnge student s knowledge nd ppoch this two points; whose contol ws necessy with tbc close contct pesons (p=0.065) nd wht ws the diectly obseved tetment (p=0.058). Discussion: Although, ou students knowledge bout tubeculosis is enough but continuing eduction pogms, nd updting of infomtion must povide. Keywods Tubeculosis; Nusing Students; Midwifey Students; Knowledge Level DOI: /JCAM.2057 Received: Accepted: Pinted: J Clin Anl Med 2015;6(3): Coesponding Autho: Betül Bttloğlu İnnç, Mdin Atuklu Ünivesitesi Sğlık Yüksekokulu Mdin, Tükiye. T.: F.: GSM: E-Mil: betulbttloglu00@gmil.com 358 Jounl of Clinicl nd Anlyticl Medicine

2 Giiş Tübeküloz (tbc), bi bsil oln M. Tubeculosis in oluştuduğu, bi enfeksiyon hstlığıdı. Kynk, tbc hstsıdı. Hv yolu ile yyıln küçük pçcıkl ile bulşı. Tbc un bulşmsının kontolü bu nedenle zodu [1]. Tbc un küesel yükü oldukç ğıdı yılınd, tüm dünyd yklşık 12 milyon tbc vksı tespit edilmişti yıllı sınd, tbc bkım ve kontolü için, düşük ve ot gelili ülkelee yıld 8 mily dol geekmektedi [2]. Tükiye de toplm tbc hstsı 2008 yılınd, veem svşı dispnselei kyıtlın gimişti. Toplm olgu hızı yüz bin nüfust 25,8 di. Hstlın %62,2 si ekek, %37,8 i kdındı. Ekek/ kdın onı 1,6 dı. Yş guplın göe, dğılım incelendiğinde, yş gubundn bşlyk yüksek bi düzey izlemekte ve ile 65 ve üzei yşld en yüksek düzeye ulştığı göülmektedi [3]. Tbc un hl bi soun olduğu ülkemizde, tbc hstlığının sğlık kuumlı ve diğe tbc hstsı bulunm iski tşıyn kuumld, bulşmsın kşı lınck önlemle önem tşımktdı. Günümüzde tbc ile svşın, nck tüm sğlık çlışnlının ktif ktılımıyl bşılbildiği bilinmektedi. Tbc lu hstlın tespit edilmesi, tedvileinin sğlnmsı, bkım ve bilgi geeksinimleinin sptnıp kşılnmsı, psikolojik olk hstlın endişeleinin gideilmesi, sğlm bieylee tbc bulşmmsı için kouyucu önlemle lınmsı ve tbc hstlığı ile ilgili sğlık eğitiminin veilmesinde hemşielein önemli ollei vdı [4]. Bu bğlmd çlışmmız, tbc un tış göstediği genç nüfusu ve sğlık çlışnı olck öğencilei kpsyıp, hstlık hkkındki bilgileinin düzey ve fkındlığının tıılmsının önemi düşünüleek plnlndı. Geeç ve Yöntem Aştım, Mdin Atuklu Ünivesitesi Sğlık Yüksekokulu nd öğenim göen hemşielik (1., 2., 3. ve 4. sınıf) ve ebelik bölümü (1., 2. ve 3. sınıf) öğencileinin bilgi düzeyleinin ölçülmesi ve Nisn 2013 tihlei sınd kendileine veilecek oln tbc eğitimi sonsı, bilgi düzeyleinin değelendiilmesini mçlyn kesitsel bi çlışmdı. Çlışmnın evenini 420 öğenci oluştumktdı. Ankete ktıln öğencilee, eğitim öncesi ve sonsı uygulnn nket fomlın isim yzmlı belitilmiş olmsın ğmen, ebelik bölümü 2. ve 3. sınıf öğencileinden bu yönde gei dönüş lınmdı. Böylelikle, 196 öğenci veisinin, eğitim öncesi ve sonsı bilgilei değelendiildi. Değelendiilmeye lınn öğencilein oluştuduğu gup, %95 olsılık ve %5-%15 spm pyıyl eveni temsil yeteneğindedi. Eğitimi veen ştımcıl, Tük Toks Deneği Tübeküloz çlışm gubundn, Pof. D. Füsun Topçu, Doç. D. Güngö Ateş, Uz. D. Levent Akyıldız, Uz. D. Aylin Bblık ve D. Filiz Duy Ağc dı. Anket soulı, eğitim veen ştımcıl tfındn oluştuuldu, eğitim öncesi ve sonsınd öğencilee uygulndı. Anket uygulnıken, öğencileden şıkldn doğu olduğun inndıklı bi seçeneği işetlemelei istendi. Bilgi düzeyini belilemeye yönelik 10 sou; tbc un bulşm yollını, tnılm işlemini ve Doğudn Gözetim Tedvisini (DGT) içemektedi. Aştımnın ypılmsı için, ştımy ktıln hemşie ve ebelik öğencileinden ştımnın mcı çıklnk sözel izin ve ünivesitemizden geekli izinle lındı. Elde edilen veilein isttistiksel nlizlei Sttisticl Pckge fo Socil Sciences (SPSS) fo Windows 16.0 pogmıyl ypıldı. Veilein değelendiilmesinde yüzdelik, ki ke ve fishe s exct testlei kullnıldı. İsttistiksel nlmlılık p<0.05 düzeyinde değelendiildi. Bulgul Aştımmız, Ebelik 1. sınıf %9,7 (n=19), Hemşielik 1. sınıf %31,2 (n=61), 2. sınıf %12,7 (n=25), 3. sınıf %27,5 (n=54), 4. sınıf %18,9 (n=37) olmk üzee %44,9 (n=88) ekek ve %55,1 (n=108) kız, 196 öğenci dhil edildi. Eğitim öncesi ve sonsı doğu ynıtlm onı en sık %22,4 ile şılmnın kimlee ypılmsı geekliliğinin, %13,7 ile tbc temslısı olk, kontol edilmesi geekenlein ve %13,3 ile tbc hstlık etkeninin öğenildiği gözlendi. Hstlığ tnı koym yöntemi, eğitim öncesi ve sonsı ynı seyetmekle bebe, hngi ognld göülebileceğinin doğuluğu %1,5 onınd zlk, tbc yklnbilecek isk gubunun kimle olduğu %0,5 düzeyinde tış göstedi, nck diğe doğu cevpl göe düşük düzeyde kldı. Ankete, eğitim öncesi ve sonsı veilen cevplın dğılımı Tblo 1 de belitildi. Eğitim sonsı tbc hstlık etkeninin bktei olduğu ve hv yolu ile bulştığı isttistiksel nlmlı ve tn ond bulundu (p=0,0001). 2-3 hftdn uzun süen öksüüğün kciğe tbc u için bi bulgu olcğının bilinci eğitim sonsınd tış gösteeek isttistiksel nlmlı bulundu (p=0,0001). Anck tbc un kciğe, lenf bezi ve beyin zı gibi ognlı tutbileceği eğitim öncesinde, eğitim sonsın onl dh yüksek ve nlmlı bulundu (p=0,0001). Tedvi gömeyen veem hstsı ile ynı evde yşmnın bulş için önemli isk olduğunun eğitim sonsı tış göstemesi nlmlıdı (p=0,0001). (Tblo 1) Tbc tedvisinin 4-5 ilçl 6 y süe ile ypılbildiği bilgisinin, eğitim sonsı nlmlı bi şekilde tış gösteeek kznıldığı tespit edildi (p=0,0001). Anck, kimlein veem hstsı temslısı olk kontol edilmesi geekliliğinin nlşılmdığı tespit edildi (p>0,05). Tbc un kesin tnısının bkteiyolojik olk tespit edileceğinin bilgisi eğitim öncesi ve sonsı ynı bulunmkl bilikte, tnının tübekülin testi ile konbileceği eğitim sonsı nlmlı deecede dh fzl bulundu (p<0,001) günlük bebeklee şı ypılcğı eğitim sonsınd tış göstedi (p<0,001). Doğudn gözetimli tedvinin ne olduğu sousun veilen cevplın doğuluğund tış gözükse de isttistiksel nlmlılık tespit edilemedi (p>0,05). (Tblo 2). Ttışm Hstlıklın sosyl ve psikolojik yönlei vdı. Tbc toplumsl ve sosyl tfı ğı bsn bi hstlıktı. Hstlığın bulşıcı olmsı, hstl ve sğlık çlışnlı üzeinde beligin bi kygıy neden olmktdı. Bzen hstlık hkkındki ynlış vey btılmış bilgile bu kygıyı ttıbilmektedi. Sğlık ekibindeki tmış kygı, tbc ile mücdelede veimi düşüebili [5]. Bu yüzden, meslek yşmı boyunc eğitimin sğlık pesoneli üzeindeki etkisi de göz dı edilmemelidi. Eğitimin önemi, eğitim sonsı lınn cevplın, doğuluk onlının tışlı ile bu çlışmd d oty konmuştu. Şnlıuf ilinde ptisyen ve uzmn hekimleden oluşn toplm 187 sğlık çlışnın tbc un bulşm yollı, kliniği, tnısı ve tedvi ile ilgili 15 soudn oluşn bi nket uygulnmış ve hstlığın bulşm yolu olk hekimlein, %98,9 u solunum yolu ile olduğunu belitmişti. Diğe bi çlışmd, %26,8 i dokto, %73,2 si ydımcı sğlık pesonelinden oluşn 256 kişiye uygulnn tbc nketinde, tbc un solunum yolu ile bulştığını nket ktılımcılının %92,3 ünün doğu olk cevpldığı sptnmış- Jounl of Clinicl nd Anlyticl Medicine 359

3 Tblo 1. Eğitim öncesi ve sonsı nkete veilen cevplın dğılımı Eğitim Öncesi Eğitim Sonsı p n % n % Tbc etkeni Tbc bulş yolu Akciğe Tbc unun en sık kşılşıln bulgusu hngisidi? Tbc hngi ognld göülü? Hngi duumd Tbc yklnm iski t? Bktei ,9 Bktei ,2 0,0001** Mnt 2 1,0 Mnt 2 1,0 Viüs 53 27,0 Viüs 26 13,3 Pzit 2 1,0 Pzit 3 1,5 Hv yolu ,7 Hv yolu ,9 0,0001** Sindiim yolu 10 5,1 Sindiim yolu 3 1,5 Dei yolu 6 3,1 Dei yolu 2 1,0 Cinsel yol 8 4,1 Cinsel yol 1 0,5 Blgm çıkm 33 16,8 Tbc etkeni Tbc bulş yolu Akciğe Tbc unun en sık kşılşıln bulgusu hngisidi? Blgm çıkm 39 19,9 0,0001** Kn tüküme 68 34,7 Kn tüküme 57 29,1 İşthsızlık, kilo kybı 23 11,7 İşthsızlık, kilo kybı 12 6,1 2-3 hftdn uzun süen öksüük 67 34,2 2-3 hftdn uzun süen öksüük 86 43,9 Akciğe ,9 Tbc hngi ognld göülü? Akciğe 86 43,9 0,0001** Lenf Bezlei 30 15,3 Lenf Bezlei 3 1,5 Beyin zı 15 7,7 Beyin zı 0 0 Hepsi ,1 Hepsi ,6 Tedvi gömeyen veem hstsı ile ynı evde yşm 26 13,3 Hngi duumd Tbc yklnm iski t? Tedvi gömeyen veem hstsı ile ynı evde yşm Klblık, z hvlnmış ev 10 5,1 Klblık, z hvlnmış ev 12 6,1 Yoksulluk, kötü beslenme 8 4,1 Yoksulluk, kötü beslenme 2 1,0 Hepsi ,6 Hepsi , ,8 0,0001** Tblo 2. Eğitim öncesi ve sonsı nkete veilen cevplın dğılımı Eğitim Öncesi Eğitim Sonsı p n % n % Tbc tedvisi nsıl ypılı? Tbc hstsı temslısı olk kimle kontol edilmeli? Akciğe Tbc u tnısı nsıl koyulu? BCG şısı ne zmn ypılı? Doğudn Gözetimli Tedvi (DGT) nedi? 4-5 ilçl 6 y 53 27,0 Tbc tedvisi nsıl ypılı? 4-5 ilçl 6 y 75 38,3 0,0001** Tek ilç 6 y 40 20,4 Tek ilç 6 y 36 18,4 İki ilç 3 y 7 3,6 İki ilç 3 y 4 2,0 Hepsi 88 44,9 Hepsi 78 39,8 Evde bilikte yşynl 40 20,4 Tbc hstsı temslısı olk kimle kontol edilmeli? Evde bilikte yşynl 20 10,2 0,065 İşte bilikte çlışnl 2 1,0 İşte bilikte çlışnl 1 0,5 8 st süeyle bilikte seyht edenle 5 2,6 8 st süeyle bilikte seyht edenle 3 1,5 Hepsi ,5 Hepsi ,2 Bkteiyoloji 38 19,4 Akciğe Tbc u tnısı nsıl koyulu? Bkteiyoloji 38 19,4 0,001** Endoskopi 30 15,3 Endoskopi 14 7,1 Rdyoloji 15 7,7 Rdyoloji 19 9,7 Tübekülin testi ,1 Tübekülin testi , günlük bebekle 96 49,0 BCG şısı ne zmn ypılı? günlük bebekle ,4 0,001** 6 yşındn son 46 23,5 6 yşındn son 30 15,3 12 ylıktn son 32 16,3 12 ylıktn son 18 9,2 18 ylık olduğund 14 7,1 18 ylık olduğund 2 1,0 Hstnın kendi kendine uyguldığı kıs süeli tedvi İlçlın soumlu bi kişice veilmesi 15 7,7 Doğudn Gözetimli Tedvi (DGT) nedi? Hstnın kendi kendine uyguldığı kıs süeli tedvi ,6 İlçlın soumlu bi kişice veilmesi 8 4,1 0, ,8 Dispnseden ücetsiz ilç lımı 13 6,6 Dispnseden ücetsiz ilç lımı 11 5,6 Kyıtlı olduğu dispnseden yktn tedvi 8 4,1 Kyıtlı olduğu dispnseden yktn tedvi 0 0 tı. Şnlıuf Ceylnpın d ydımcı sğlık pesoneliyle ypıln bi bşk nket çlışmsınd d %95,4 onınd solunum yolu ile bulşm olduğu tespit edilmişti [6]. Ypılmış oln çlışm d, diğe çlışmll uyumluluk gösteeek, etken ve bulşm yolu, öğencilein sğlık okulund okumlı dolyısıyl d yüksek olk tespit edildi. Tnıkulu nun çlışmsınd, tbc un en sık stlnn belitisi sousun Kfks Ünivesitesi öğencileinde (%72,8) ve intenet üzeinde ypıln bi çlışmd d tbc un en önemli bulgusu olk öksüük %49,5 ile cevp bulmuş ve öğencile, hstlığın tutuln ognını %84,7 kciğe olk belitmiş- 360 Jounl of Clinicl nd Anlyticl Medicine

4 ledi [7]. Sğlık Yüksekokulu nd geçekleştiilmiş oln bu çlışmd; hstlığın, bulgulının ve çoğunlukl kciğelede hstlık oluştumsın ğmen kemikle, eklemle, beyin, böbekle, sindiim sistemi, omug gibi ogn ve sistemlei de etkileyebilecek bi hstlık bilincinin, eğitim sonsı tn bilgi ile kznılmsı önemli bi dım olk değelendiilmektedi. Tbc un bulşmsını önlemede en önemli fktöün, ktif tbc hstlığı oln kişilee eken tnının konmsı ve etkili bi tedvi uygulnmsıdı [4]. Deveci nin Elzığ d yptığı çlışmd, tbc yklnm iskinin tışın, hekimlein %59,1 i tbc lu bi hstyl ynı meknd yşmk, %1,5 i stes, %34,9 u düşük sosyoekonomik düzey, %4,5 i hem tbc lu bi hstyl ynı meknd yşmk hem de düşük sosyoekonomik düzey cevbını vemişledi [8]. Tşkın Yılmz ın çlışmsınd, tbc un en etkin tedvisinin en z ltı y süeyle ilç kullnm olduğunu doğu olk beliten hemşielein onı %93,8 di [4]. Bu on Çiftçi ve kdşlının çlışmsınd %83,6 dı. Khn ve Çlı, hekimlein %95,2 sinin de tbc un ülkemiz için önemli bi hstlık olduğunu ve hstlın ilçlını düzenli içmeleinin tedvi bşısı çısındn en önemli etmen olduğunu belitmişledi [4]. Ypılmış oln bu çlışmd, bulştııcılık çısındn, tespit edilen hstnın tedvi edilmesi geekliliğinin nlşılmsı ve tedvinin düzenli ilç kullnımı ile olcğının sonucun vılmsı sebebiyle memnuniyet veicidi. Abky ve kdşlının Diybkı d yptıklı bi çlışmd kynk tbc hstsı bşın otlm 5,51±2,96 det ykın temslı kydedildiği sptnmıştı. Tüm ülkemiz veileini kpsyn bi çlışmsınd d hst bşın 3,54 temslı sptnmıştı [9]. Anck, öğencileimizin veem hstsı temslısı olk, kimlein kontol edilmesi geektiği bilgisini, tüm öğencile düzeyinde kvymdıklı göüldü. Oyski çlışmld gözlendiği gibi ykın temslı hstlın vlığı önem teşkil etmekte ve yüksek ond bulştııcı oln tbc hstlığının, gelişen sosyl yşm nedeniyle, etfınd bulunn temslılının d yüksek iskli gup olk lgılnmsının geekliliği üzeinde duulmlıdı. Anck, eğitim öncesi ve eğitim sonsınd veilen doğu cevpld %13,7 lik bi tış ile ikinci en sık tış gözlenlenen bu cevplılık, eğitimin, ylılığını göz dı etmemizi engellemekte ve tek geekliliğinin vugusunu oty koymktdı diye düşündümektedi. Tbc un tnısı, Tükiye genelinde dispnselede bsil pozitif tnı konm onı 1995 yılınd %16,6, 1997 yılınd %19,8 olk belilenmişti. Anck son yılld ypıln çlışmld onl %54, %81,7 ve %83,4 gibi beligin olk tm göstemektedi. Özk ve kdşlı, kciğe tbc lu olgulının %74,5 ine bkteiyolojik çlışm ypıldığını, %52,2 sinin yym pozitif bulunduğunu tespit etmişti [10]. Yni bkteiyolojik olk, bsilin tespiti kesin tnı yöntemidi. Anck, öğencileimizde kf kışıklığın sebep oln, tübekülin dei testi, geç ve hücesel tipteki bğışıklığı, şıı duylılığı belilemek için kullnıln dei testidi. Günümüzde tübekülin testleinde en sık Puifiye edilmiş potein deivesi (PPD) kullnılı. Hstlığın vlığı vey yokluğunu göstemez; sdece o kişinin tbc bsili ile enfekte olduğunu göstei. Hstlık tnısınd ise dolylı olk ydımcı olbili [11]. Ltent enfeksiyonun tmsınd kullnılbilecek tek yöntemdi. Hstlığın ktivitesi ile ilgili bilgi vememektedi. Ynlış pozitiflik ve ynlış negtiflik onlı oldukç yüksekti [12]. Köse nin çlışmsınd, ydımcı sğlık pesonelinin %13,9 u PPD nin tnıd önemli olduğunu ifde etmişti [6]. Ciit ve kdşlı [13], %25 i bkteiyoloji dışınd bi yöntem ile tnı konulbileceğini, Soysl ve kdşlı ise 130 hekimin PPD ve BCG konuşundki göüşleini ştıdığı nket çlışmsınd, hekimlein %76,9 u PPD nin tnıd değeli bi yei olduğu göüşünü vemişledi [14]. PPD nin tbc hstlığı tnısınd önemli yei olmmsın ğmen, sğlık pesonelinin PPD yi hstlık tnısınd önemli olduğunu düşündüğü göülmektedi. Sğlık çlışnlınd bile gözlenen, bu ynlış knı öğencileimizde de mevcuttu. Çlışmd, eğitim öncesi ve sonsı, bkteiyolojik olk tnı koyulbileceği bilgisi syı ve yüzde olk ynı klmıştı. Atış gösteen tübekülin cilt testine veilen ynıtın d, biinci sınıf öğencileinin, hstlığı dh tm olk youmlymmlın bğlmktyız. Sğlık Bknlığı veileine göe Bcillus Clmette-Guein (BCG) şılm onı 2006 yılınd %88 iken bu on 2011 yılınd %95 e yükselmişti [15]. Şnlıuf dki ilköğetim okullınd 6-12 yş sındki 2685 sğlıklı öğencide ypıln çlışmd, BCG şılm onlının düşük ve tbc enfeksiyon pevlnsının yüksek olduğu bulunmuştu [16]. Ülkemizin, 2007 yılı tbc insidnsı yüz binde 26, Güneydoğu Andolu Bölgesi tbc insidnsı yönünden dödüncü ve bölgenin hstlık insidnsı yüz binde 22,1 di [17]. Eğitim sonsınd %22,4 lük doğu ynıtlnmsı en yüksek tış göstei cevp oln, BCG şısının günlük bebeklee ypıldığı bilgisi, bölgesel şılm onlının tışın fyd sğlybilecek, ileiye dönük güzel bi dım olk değelendiilmektedi. Doğudn gözetimli tedvi (DGT), hstnın ilç lımının sğlık pesoneli tfındn klinikte vey evinde y d ileden soumlu biisi tfındn evinde denetlenmesi temeline dynı [18]. DGT yi, Süeyypş Göğüs Hstlıklı Hstnesi nde, hemşielein %65,4 ü [4], Çiftçi ve kdşlının, hstnedeki sğlık çlışnlın uyguldıklı nkette %45,9 u doğu tnımlmış nck %23,5 i hiç duymdıklını belitmiş ve bu hiç duymdıklını beliten gubun %16,3 ünü hekimle oluştumuştu [5]. Khn ve Çlı nın ypmış olduğu çlışmd, hekimlein %76,5 i DGT yi hiç duymdıklını belitmiş [19], Deveci nin hekimlele yptığı çlışmd %16,7 sinin DGT hkkındki bilgisinin yeteli olduğu göülmüştü [8]. İncelenen ştıml evde y d klinikte uygulnn DGT nin hngisinin etkili olduğu konusund kesin bi sonuç göstememektedi. Anck; tedvi bşı onını ttımsı, mliyeti düşümesi, zmndn kznılmsı ve klinik iş yükünü zltmsı çısındn evde sğlık pesoneli tfındn yüütülen DGT nin tedvide dh bşılı olcğı göülmekte, nck DGT uygulmsınd he ülke, he bölge, he yeleşim biimi kendi sğlık sisteminin ypılnmsın, coğfysın, kynklın, kültüleine uygun koşullı sğlmy ve uygun modeli bulmy çlışmlıdı [18]. Çlışmmızd, eğitim sonsı %89,8 lee çıkn DGT bilinci oldukç iyi olk değelendiildi ve öğencilee eğitim hytlı süesince, toplntıl düzenleyeek, meslek hytlın dh doğu bilgilele bşlybilmeleinin sğlnbili olduğu göüldü. Sonuç olk, tbc hstlığı epidemiyolojik kktei geeği, kıs vdede otdn kldıılbilecek bi hstlık değildi. Tbc un yyılımını önlemede en etkin yol, tbc dn kounmdı. Kounmd temel nokt ise eğitimdi. Sğlık çlışnı olck gençleimizin, yeteli ve doğu bilgiye ship olk, mesleğe bşlmlı, lıkll hlk sğlığını ilgilendii konuld toplntıl ypılk bilgilendiilmelei, önleyici sğlık hizmetleinin temel tşı oln eğitim ile mümkün olcktı diye düşünmekteyiz. Jounl of Clinicl nd Anlyticl Medicine 361

5 Çık Çkışmsı ve Finnsmn Beynı Bu çlışmd çık çkışmsı ve finnsmn destek lındığı beyn edilmemişti. Kynkl 1. Kkylı M, Aydemi I, Öztük F, Gumudu A, Sl DH, Özkut M, ve k. Tübeküloz ile ilgili hücelein dvnışlı. Elektonik Mikobiyoloji Degisi TR 2014; 12(1): Wold Helth Ogniztion. Globl tubeculosis epot Genev, Switzelnd: WHO Pess; 2012.p T.C. Sğlık Bknlığı Tükiye Hlk Sğlığı Kuumu Bşknlığı. Tükiye de Veem Svşı 2012 pou. Ank: Anıl Mtbcılık; 2013.p Tşkın Y F, Gülen TA, Çevik Y, Kılıçsln N. Göğüs hstlıklı hstnesinde göev ypn hemşielein tübeküloz ilişkin bilgi düzeylei. İ.Ü.F.N. Hem Deg 2011;19(1): Çiftçi F, Toun Ö, Bozknt E, Açıkel CH, Bşoğlu C, Ktloğlu Z. Sğlık çlışnlınd tübeküloz bilgi düzeyi ve isk lgılmsı. Toks Deg 2007;8(4): Köse E, Gence M. Şnlıuf / Ceylnpın Devlet Hstnesi ydımcı sğlık pesonelinin tübeküloz bilgi düzeyi ve mesleki isk lgılmsı. Tıp Aştımlı Deg 2008;6(2): Tnıkulu ÇA, Plncı Y. Kfks Ünivesitesi öğencileinde tübeküloz bilinç ve bilgi düzeyi. Tıp Aştımlı Deg 2007;5(1): Deveci ES, Tugut T, Açık Y, Deveci F, Muz HA. Biinci bsmk hekimleinin kciğe tübekülozu konusund bilgi, tutum ve dvnışlı ile tedvi yklşımlı. Tübeküloz ve Toks Deg 2003;51(1): Abky A, Tnıkulu AÇ, Abky Ö, Selimoğlu Şen H, Atmn A, Şenyiğit A. Tübeküloz hstlınd ile içi tems tmsı yeteli midi? Köy tmsı sonuçlı. Dicle Tıp Deg 2010;37(1): Özby B, Sezgi C, Altınöz O, Setoğullındn B, Tokgöz N. İlimizde yıllı sınd sptnn tübeküloz olgulının değelendiilmesi. Tübeküloz ve Toks Deg 2008;56(4): Ameicn Thocic Society. The tubekulin skin test. Am Rev Resp Dis 1981;124: Usvş A, Kdğ M, Sğlm AD, Yvuz Z, Yıldız F, Rodoplu E ve k. Tübeküloz tnısınd tübekülin dei testinin güvenililiği ve bzı pmetele ile ilişkisi. Uludğ Ünivesitesi Tıp Fkültesi Deg 2004;30(1): Ciit M, Omn A, Ünlü M. Afyon ilindeki hekimlein tübeküloz tnı ve tedvisine yklşımlı. Toks Degisi 2003;4(2): Soysl F, As G, Kdl F. PPD, BCG ve kemopoflksi konusund hekimleimizin göüşlei. Solunum 2001;3: T.C. Sğlık Bknlığı. Sğlık İsttistiklei Yıllığı Ank: Semih Mtbcılık; 2012.p Kösecik M, Emioğlu HH, Ttlı MM, Koç A, Atş A. Şnlıuf dki ilköğetim okulu öğencileinde BCG şılm onlı ve tübeküloz enfeksiyon pevlnsı. Tükiye Kliniklei J Med Res 2001;19(2): Tnıkulu ÇA, Çkıc S, Abky A, Sezgi C, Selimoğlu Şen H, Önde ÖF. Bi göğüs hstlıklı kliniği: 2011 yılı tübeküloz veilei. J Clin Anl Med 2013;4(4): Çğlty Kyoğlu S, Esin NM. Tübeküloz hstlığınd doğudn gözetimli tedvi uygulmlı: Sistemtik inceleme. İzmi Göğüs Hstnesi Deg 2013:27(1): Khn A, Çlı Ş. Ümniye de hekimlein tübeküloz kontolü ve DOTS hkkındki bilgi ve tutumlı. STED 2005;14(9): Jounl of Clinicl nd Anlyticl Medicine